Chủ động tổ chức sản xuất nông nghiệp ứng phó với tình hình hạn hán năm 2016

(QT) - Những ngày này, nông dân các địa phương trên địa bàn tỉnh đang tích cực xuống đồng thu hoạch lúa Đông Xuân 2015 – 2016, đồng thời khẩn trương chuẩn bị triển khai sản xuất vụ Hè Thu 2016. Phóng viên Báo Quảng Trị đã phỏng vấn đồng chí VÕ VĂN HƯNG, TUV, Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT xung quanh vấn đề này. - Thưa đồng chí! Thời điểm này nông dân đang thu hoạch lúa Đông Xuân. Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng vụ Đông Xuân năm nay được các địa phương đánh giá được mùa. Đồng chí hãy cho biết nguyên nhân thắng lợi và kết quả của vụ mùa này?

- Bước vào sản xuất vụ Đông Xuân năm nay trong điều kiện thời tiết khí hậu có nhiều bất lợi, đặc biệt là mưa rét kéo dài và hạn hán. Đợt mưa rét kéo dài từ ngày 23-28/1/2016 đã gây ngập úng hơn 2.300 ha lúa mới gieo, trong đó có 400 ha lúa bị thiệt hại hoàn toàn phải gieo lại. Ngoài ra, từ tháng 3 trên địa bàn huyện Hướng Hóa xảy ra tình trạng khô hạn ảnh hưởng đến 4.900 ha cà phê đang thời kỳ ra hoa, 2.000 ha sắn mới trồng, 1.000 ha chuối và gần 100 ha lúa, rau màu các loại. Đứng trước khó khăn về nguồn nước tưới và diễn biến bất thường của thời tiết, Sở Nông nghiệp & PTNT đã chủ động phương án tích nước trên các hồ đập thủy lợi ngay từ đầu vụ để dự trữ nguồn nước tưới; phối hợp với chính quyền các địa phương kịp thời hướng dẫn nông dân các giải pháp khắc phục thiệt hại do rét đậm, rét hại gây ra; quyết liệt chỉ đạo bám sát lịch thời vụ và chuyển đổi các mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị, thích ứng với khô hạn; áp dụng triệt để các biện pháp tưới luân phiên, tưới tiết kiệm nước, dự tính dự báo, quản lý tốt các đối tượng dịch bệnh. Cùng với đó là sự nỗ lực lao động sáng tạo của bà con nông dân nên vụ Đông xuân năm nay cơ bản hoàn thành kế hoạch đề ra. Vụ Đông Xuân năm nay toàn tỉnh đã chuyển đổi nâng cao giá trị cho hơn 4.380,7 ha đất lúa, trong đó chuyển đổi cơ cấu giống lúa sang sử dụng giống ngắn ngày, chất lượng cao là 3.508,8 ha; chuyển đổi từ đất lúa thiếu nước sang sản xuất cây trồng cạn là 136,34 ha; chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng cạn sang sử dụng các giống ngô lai mới (CP888, NK54, LVN10), giống lạc mới và mở rộng diện tích là 735,9 ha. Các mô hình chuyển đổi đều có hiệu quả cao hơn từ 1,2-1,5 lần so với sản xuất lúa truyền thống. Tiêu biểu như mô hình cánh đồng lớn Thiên ưu 8 ở Hải Lăng, Triệu Phong; mô hình chuyển đổi đất lúa thiếu nước sang trồng lạc, ngô ở Cam Lộ, Gio Linh... Đây là những mô hình tiêu biểu mà bà con nông dân cần học tập để nhân rộng. Bên cạnh đó, theo đánh giá ban đầu của các địa phương, đây là vụ Đông Xuân rất được mùa, nhất là cây lúa. Toàn tỉnh gieo cấy được 25.596 ha lúa, tăng 0,4% (92ha) so với cùng kỳ năm ngoái. Năng suất lúa toàn tỉnh ước đạt 55 tạ/ha, một số địa phương có năng suất lúa rất cao như Hải Lăng 60 tạ/ha, Triệu Phong 56 tạ/ha, Gio Linh 56 tạ/ha, Vĩnh Linh 54 tạ/ha. Sản lượng ước đạt 141.307 tấn, tăng 2.810 tấn so với vụ Đông Xuân năm trước. Ngoài cây lúa, các loại cây trồng khác như ngô, lạc, rau màu…có diện tích gieo trồng đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.

Nông dân khẩn trương thu hoạch lúa Đông Xuân 2015-2016 - Ảnh: LT

- Như đồng chí cho biết, do tình hình rét hại đầu vụ Đông Xuân 2015-2016 khiến thời gian sinh trưởng của cây lúa và một số cây trồng cạn như ngô, lạc bị kéo dài từ 7- 10 ngày. Điều này sẽ gây áp lực lớn cho sản xuất vụ Hè Thu 2016 với nguy cơ bị ảnh hưởng do khô hạn và lũ sớm cuối vụ. Ngoài ra, các hồ đập thủy lợi sau khi tưới cho vụ Đông Xuân đều đã cạn nước khiến áp lực sản xuất vụ Hè Thu càng tăng. Vậy Sở Nông nghiệp & PTNT đã có phương án tổ chức sản xuất nào để ứng phó với tình trạng khô hạn vụ Hè Thu 2016, thưa đồng chí? - Sở Nông nghiệp & PTNT đã sớm chủ động phối hợp với các địa phương để cân đối nguồn nước tưới và xây dựng phương án, giải pháp tổ chức sản xuất ứng phó với tình trạng khô hạn vụ Hè Thu 2016 trình UBND tỉnh ban hành. Kết quả tính toán cân đối nguồn nước sau khi kết thúc tưới vụ Đông Xuân 2015-2016 ước tính có gần 1.500 ha đất lúa Hè Thu không thể sản xuất do không có nước tưới. Diện tích này sẽ còn tăng lên trong điều kiện nắng nóng gió Lào xảy ra khốc liệt, trong đó các địa phương có nguy cơ khô hạn nặng nhất là các huyện Gio Linh 534,6 ha, Vĩnh Linh 392 ha, Đakrông 168 ha, Cam Lộ 100 ha. Bên cạnh đó, theo nhận định của Đài khí tượng Thủy văn Quảng Trị, hiện tượng ElNino kéo dài hết tháng 8/2016, lượng mưa thiếu hụt 20-30% so với trung bình nhiều năm. Nhiệt độ trung bình các tháng đầu vụ Hè thu ở mức xấp xỉ cao hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ, mực nước các sông xuống thấp. Như vậy, sản xuất nông nghiệp đối mặt với các nguy cơ lớn về thiếu nước cho sản xuất, sinh hoạt, chăn nuôi; xâm nhập mặn, cháy rừng, dịch bệnh trên cây trồng vật nuôi... Để tổ chức sản xuất vụ Hè Thu 2016 thắng lợi trong điều kiện khô hạn cần tập trung một số giải pháp chính sau đây: Khẩn trương thu hoạch nhanh gọn lúa vụ Đông Xuân 2015-2016 khi lúa vừa chín (chín 80 - 85%); thu hoạch đến đâu, tiến hành làm đất và triển khai gieo cấy đến đó. Phấn đấu hoàn thành thu hoạch vụ Hè Thu trước 30/8/2016, chậm nhất đến 5/9/2016 để tránh ngập lụt vào cuối vụ. Quán triệt phương châm tưới tiết kiệm ngay từ đầu vụ. Chỉ đạo quyết liệt việc áp dụng lịch thời vụ, cơ cấu giống ngắn ngày và cực ngắn vào sản xuất. Đẩy mạnh áp dụng cơ giới hóa, khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm giảm chi phí, tăng năng suất lao động. Chú trọng công tác dự tính dự báo dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi. Đẩy mạnh phát triển chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp, chuyển đổi, đa dạng hóa các phương thức sản xuất phù hợp với tiềm năng lợi thế của vùng miền. Tập trung huy động các nguồn lực để chủ động chuyển đổi 4.000 ha đất lúa, trong đó chuyển đổi cơ cấu giống theo hướng sử dụng giống mới, ngắn ngày, chất lượng cao là 2.737 ha; chuyển đổi đất lúa thiếu nước, đất sản xuất lúa hiệu quả thấp sang trồng cây trồng cạn là 1.263 ha. Diện tích đất lúa thiếu nước còn lại vận động nhân dân chuyển đổi sang chăn nuôi, các hình thức sản xuất khác phù hợp hơn hoặc dừng canh tác để tránh lãng phí nguồn lực và giảm thiểu thiệt hại về kinh tế. Tùy theo tính chất đất và điều kiện từng vùng để lựa chọn loại và giống cây trồng chuyển đổi cho phù hợp, trong đó tập trung chuyển đổi sang trồng đậu xanh, ngô lai, khoai lang, vừng, kê, dưa các loại, lạc, trồng cỏ nuôi bò...Cơ cấu giống khuyến cáo chuyển đổi là các loại giống lúa, ngô, lạc mới ngắn ngày, năng suất cao, chất lượng cao như giống lúa Thiên ưu 8, PC6, HN6, TL6, giống ngô lai CP888, NK54, giống lạc L14, L23, đậu xanh ĐX 208... Bên cạnh các giải pháp về chỉ đạo sản xuất, để sản xuất vụ Hè Thu 2016 thắng lợi rất cần sựvào cuộc của cấp ủy đảng, ban ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương trong việc triển khai cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của tỉnh, chỉ đạo thực hiện quyết liệt các giải pháp chống hạn, giải pháp chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đồng thời, tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân vềdiễn biến hạn hán, tác hại của hạn hán và các giải pháp chỉ đạo sản xuất một cách kịp thời. Ngoài ra, bà con nông dân cũng cần chủ động theo dõi thông tin về diễn biến thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng, có ý thức tiết kiệm nước trong sinh hoạt và sản xuất, chủ động, tìm tòi các cách làm mới, cách làm hay, thực hiện có hiệu quả các khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn. - Xin cảm ơn đồng chí! LÂM THANH (thực hiện)