Cam Nghĩa - Những nỗ lực xây dựng đơn vị điển hình văn hoá

Cách đây hơn 5 năm, Cam Nghĩa là xã đầu tiên của huyện Cam Lộ tổ chức phát động xây dựng đơn vị điển hình văn hoá. “Cốt lõi của vấn đề xây dựng xã điển hình văn hoá không phải để phô trương hình thức mà xuất phát từ nhận thức muốn phát triển kinh tế - xã hội phải dựa trên nền tảng văn hoá”. Chủ tịch UBND xã Cam Nghĩa anh Lê Văn Vĩnh đã mào đầu câu chuyện với chúng tôi như vậy. Là một xã miền núi giàu truyền thống cách mạng, đã từng viết nên những kỳ tích lẫy lừng trong hai cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược, những năm qua, Cam Nghĩa luôn đi đầu trong quá trình đổi mới, vươn lên xoá đói giảm nghèo. Với ý chí không ngừng vươn lên, khai thác một cách có hiệu quả tiềm năng vùng đất đỏ bazan, người dân Cam Nghĩa đã biến những đồi hoang cỏ dại, bãi chiến trường xưa thành những vườn hồ tiêu, cao su xanh ngắt, những đồi sắn, rừng keo bạt ngàn.

Nhờ đa dạng hoá cây trồng, vật nuôi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế thích ứng với cơ chế thị trường, Cam Nghĩa đã trụ vững được qua những thử thách nghiệt ngã của các cơn lốc nông sản đại hạ giá, vẫn đảm bảo nhịp độ tăng trưởng bình quân trong 5 năm qua 10%/năm.

Bằng việc xây dựng các mô hình kinh tế phù hợp, đầu tư thâm canh, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích ngày càng tăng cao đã góp phần đưa thu nhập bình quân đầu người của địa phương không ngừng tăng lên, từ 3 triệu đồng (năm 2003) lên 6,5 triệu đồng/người năm 2008.

Hiện nay trên địa bàn xã tỷ lệ hộ giàu, hộ khá từ 40 - 45%, gấp đôi so với 5 năm trước, hộ nghèo đã giảm xuống đáng kể, từ 22,7% năm 2003, nay chỉ còn 14%. Điều đáng mừng chất lượng cuộc sống của người dân Cam Nghĩa không ngừng được nâng cao, gần 100% hộ gia đình đã có điện thắp sáng, 100% gia đình đã có nước sạch sinh hoạt, 75% có xe máy, 95% gia đình đã sắm được các phương tiện nghe nhìn hiện đại. Với phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm, người dân địa phương đã đóng góp hàng nghìn ngày công cùng hàng trăm triệu đồng để xây dựng hệ thống giao thông, các công trình thuỷ lợi tại địa phương.

Lễ họ, nét đẹp văn hóa truyền thống đầu xuân ở vùng Cùa

Với phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, 10/10 làng và 5 đơn vị đã được công nhận là làng, đơn vị văn hoá, 5 làng đạt tiêu chí làng văn hoá cấp tỉnh, 8/14 khu dân cư được công nhận là khu dân cư tiên tiến xuất sắc, 85% gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hoá.

Trong quá trình xây dựng làng văn hoá, hầu hết các thôn, làng đã có nhiều chính sách huy động sức dân để xây dựng các thiết chế văn hoá cơ sở như nhà văn hoá và các điểm sinh hoạt cộng đồng, các trạm tin, pa nô, áp phích, cổng chào, mua sắm nhiều thiết bị thông tin, truyền thông.

Nhiều thôn đã dành quỹ đất để xây dựng sân bóng chuyền, bóng đá tạo điều kiện cho người dân rèn luyện sức khoẻ sau những ngày lao động vất vả. Đặc biệt phong trào văn nghệ quần chúng đã được khơi dậy mạnh mẽ trong các thôn làng, đơn vị trường học, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu được của người dân địa phương trong các dịp lễ hội.

Nét nổi bật đáng ghi nhận ở Cam Nghĩa những năm qua là phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư không chỉ phát triển bề rộng mà đi vào chiều sâu với những cách làm mới mẻ và sáng tạo. Trong đó việc thực hiện nếp sống mới, văn minh, lành mạnh, tiết kiệm trong các hoạt động cưới xin, tang lễ từ lâu đã đi vào nền nếp và được người dân đồng tình hưởng ứng mạnh mẽ.

Đối với đám tang, trên cơ sở những thuần phong mỹ tục đã được chọn lọc, gìn giữ, các làng đã xây dựng hương ước và những quy định phù hợp, đảm bảo lễ nghi trang nghiêm và loại bỏ các yếu tố mê tín dị đoan, giữ gìn vệ sinh môi trường, không mời thuốc lá, không tổ chức ăn uống linh đình, gây lãng phí, tốn kém cho người dân, không rải vàng mã trên đường đưa tang. Đối với đám cưới, không mời rượu bia đêm trước tổ chức đám cưới, các nghi lễ được tổ chức gọn nhẹ, phù hợp với nếp sống mới, các hũ tục lạc hậu kiên quyết được xoá bỏ. Trong các quy ước xây dựng làng văn hoá, các thôn, làng cũng rất chú trọng công tác giáo dục, đề cao nhiệm vụ khuyến học, khuyến tài, đẩy mạnh các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, hỗ trợ giúp đỡ người nghèo, người có hoàn cảnh neo đơn.

Đặc biệt công tác dân số, kế hoạch hoá gia đình được nhiều người quan tâm. Các thôn, làng, các dòng họ tích cực vận động các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ thực hiện các biện pháp kế hoạch hoá, không sinh con thứ ba, nhờ đó Cam Nghĩa đã hạ thấp tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên từ 1,15% năm 2003 xuống còn 0,73% như hiện nay. Mặt khác, nhờ thực hiện tốt phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư đã góp phần thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, giữ vững kỷ cương, ý thức chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước của người dân ngày càng được nâng cao.

Các quy ước, hương ước của cộng đồng dân cư được tăng cường, nhưng điều quan trọng hơn cả là từ cuộc vận động xây dựng đời sống văn hoá với những quy định phù hợp, thiết thực đã đề cao trách nhiệm cá nhân trong mối quan hệ cộng đồng, cảm hoá, giáo dục và thức tỉnh những người lầm lỡ, lạc lối đi vào quỹ đạo chung của tình người, của tình làng nghiã xóm gắn bó thuỷ chung. Không dừng lại ở những suy tư, trăn trở để tìm lối ra trên cơ sở khai thác tốt nhất tiềm năng thế mạnh của địa phương, cán bộ và nhân dân Cam Nghĩa đã lựa chọn giải pháp song hành là phát triển kinh tế không tách rời mục tiêu xây dựng đơn vị điển hình văn hoá, để mỗi người, mỗi gia đình ý thức được rằng chỉ dựa trên nền tảng văn hoá, kinh tế - xã hội mới phát triển vững bền. Bài và ảnh: Hoàng Đức