Bỏ ngỏ hợp tác làm phim với nước ngoài

(TNO) - Được nhiều hãng phim nước ngoài kỳ vọng nhưng đến nay Việt Nam vẫn là mảnh đất ít được để mắt đến. Và như thế cơ hội để phát triển nghệ thuật thứ bảy gần như... không!

Đếm trên đầu ngón tay

Quá hiếm hoi để điện ảnh Việt nói chung và những người làm phim Việt nói riêng có cơ hội tiếp cận với điện ảnh thế giới. Người tình (L’Amant) quay tại miền Nam Việt Nam năm 1991-1992. Đông Dương (Indochine) cũng được thực hiện tại Việt Nam cùng thời gian đó. Hay Xích lô (1994), Ba mùa (1998), Mùa hè chiều thẳng đứng (1999) và gần đây nhất là Người Mỹ trầm lặng (The quiet American) sản xuất năm 2002 là những bộ phim hiếm hoi được các đạo diễn nước ngoài chọn quay tại Việt Nam.

Tuy nhiên, như thế là quá ít so với tiềm năng về địa thế, con người để các hãng phim chú ý đến phim trường Việt. The last airbender (Tiết khí sư cuối cùng) đang chiếu tại Việt Nam là một ví dụ. Anh B.V - người từng có kinh nghiệm lâu năm trong việc tuyển chọn diễn viên và giữ vai trò hợp tác sản xuất phim với đối tác nước ngoài, tiết lộ nhà sản xuất phim The last airbender đã có kế hoạch quay cảnh tháp Chàm ở Phan Rang cho phim này nhưng rồi vì nhiều lý do, trong đó không loại trừ e ngại phía Việt Nam bất thình lình “đổi ý”, không cho quay tiếp nên đành chọn phương án ghi hình cảnh nền tháp Chàm sau đó lồng ghép nhân vật vào bằng kỹ thuật vi tính.

“Năm 1996, phim 007 Tomorrow never dies (Ngày mai không lụi tàn) cũng bị hủy những cảnh quay tại Việt Nam vào phút cuối dù trước đó đã có giấy phép. Lúc chuẩn bị quay Tomorrow never dies, các hãng sản xuất phim ở Hollywood đều kỳ vọng lớn vào Việt Nam, nơi mà theo họ là vùng đất mới đầy hấp dẫn để làm phim. 007 là thương hiệu điện ảnh lớn của thế giới mà bất cứ nhà sản xuất nào cũng mong muốn hợp tác thực hiện, tiếc thay Việt Nam không giữ được cơ hội để quảng bá đất nước qua bộ phim này”, anh B.V nhớ lại. Cần nói thêm là các nhà làm phim Tomorrow never dies dự kiến chi 5 triệu USD cho những cảnh quay tại Hạ Long và một số nơi khác. Sự kiện Việt Nam không cho phép quay 007 khiến Hollywood ngỡ ngàng và đối tác “hưởng lợi” không ai khác là láng giềng Thái Lan khi đoàn phim chuyển sang đó quay cảnh vịnh Hạ Long!

Nên xem điện ảnh là một ngành công nghiệp

Đạo diễn Úc Phillip Noyce và đoàn phim đã tiêu tốn 30 triệu USD cho bộ phim Người Mỹ trầm lặng . Phim được quay tại Việt Nam trong gần một tháng. Giả sử đoàn phim chỉ tiêu tốn 1/5 số tiền 30 triệu USD, tức 6 triệu USD trong thời gian ở Việt Nam, thì mỗi ngày họ xài không dưới 200.000 USD - một con số mà xét về đầu tư ngắn hạn khiến không ít người mong muốn. Xa hơn nữa như bộ phim Người tình của đạo diễn Pháp Jean-Jacques Annaud đã chi hàng triệu USD khi quay ở đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM. Đây là số tiền khổng lồ với các nhà làm phim Việt vào năm 1991. Rất nhiều diễn viên trong nước cho dù chỉ tham gia vai phụ, rồi các chuyên viên kỹ thuật âm thanh, ánh sáng, cả quay phim đều công nhận họ đã học được kinh nghiệm quý báu từ đạo diễn tài năng này khi cùng tham gia làm phim với ông.

Những bộ phim của thế giới được quay hay sản xuất ở Việt Nam cũng là một kênh đầu tư, tuy nhiên chúng ta dường như không chú ý đến việc này. Thái Lan, Philippines, thậm chí là Malaysia, Indonesia luôn mở rộng cửa cho các đoàn làm phim nước ngoài không chỉ bằng lời nói mà bằng cả chính sách ưu đãi đặc biệt về thuế. Một chuyên gia trong lĩnh vực hợp tác sản xuất phim ảnh cho biết: Thái Lan ưu đãi thuế cho các hãng phim khi sang nước họ. Cụ thể là không đánh thuế, tạo điều kiện dễ dàng về việc thẩm định kịch bản cũng như cấp giấy phép đầu tư, bởi theo họ điện ảnh cũng là một ngành công nghiệp và phải được chính phủ quan tâm đúng mức.

Cục Điện ảnh cần có những kế hoạch dài hơi hơn nữa nếu muốn phát triển điện ảnh Việt. Không thể trông chờ vào sự vận động “tự thân” của các nhà sản xuất phim trong nước khi họ chỉ tập trung làm phim giải trí chiếu Tết với vài ba bộ phim một năm. Cục Điện ảnh cần đưa ra được những quyết sách mang tính chiến lược để có thể biến Việt Nam thành một phim trường đầy hấp dẫn trong tương lai.

Đỗ Tuấn