Ai sẽ bảo vệ những nhà giáo chân chính?

Thầy giáo Đặng Hữu Dũng đang được điều trị tại bệnh viện - Ảnh: T.K.

(TTCT) - Đọc tin Trần Xuân Thanh, SV lớp 02CC, khóa 29, khoa cơ khí - công nghệ Trường đại học Nông lâm TP.HCM, tạt một thau 5 lít axit và đâm thầy giáo mình là thầy Đặng Hữu Dũng vì bị thầy đánh trượt môn tiếng Anh ( Tuổi Trẻ ngày 25-8-2009) khiến ai cũng bàng hoàng.

Tội ác như thế này là vô tiền khoáng hậu, chưa từng xảy ra trên đất nước ta và không thấy trên thế giới. Hành động này gợi người ta nhớ đến những câu chuyện xảy ra trước đây - tất nhiên với mức độ ít nghiêm trọng hơn: có phụ huynh học sinh (HS) vào tận trường hành hung thầy cô giáo vì bênh con, có thí sinh dùng gậy đánh gãy lưng cô giáo vì cô không cho thí sinh này quay cóp, có những người đã tổ chức cướp bài thi...

Nhưng hành động của Trần Xuân Thanh hết sức nghiêm trọng, tới mức gần như cá biệt. Nhưng ngay cả là cá biệt thì nó cũng phản ánh điều gì đó đang xảy ra trong ngành giáo dục và cuộc sống xung quanh mà ta cần thiết phải mổ xẻ. Hành động tàn nhẫn, vô luân ấy có nguyên nhân từ đâu?

Phải chăng vì đại học của chúng ta đang mở rộng hết cỡ, ngành giáo dục của chúng ta vì thương HS vùng sâu vùng xa (Thanh quê xã Hà Trung, Hà Lai, Thanh Hóa) mà hạ điểm chuẩn để tuyển cả những HS không đủ chuẩn, khiến họ phải thi đi thi lại mãi mà không đậu, rồi nổi khùng hạ sát thầy cô mình?

Phải chăng vì chúng ta thiếu sót trong việc giáo dục đạo đức tư cách cho học trò, chúng ta coi nhẹ những bài học của người xưa về tôn sư trọng đạo: thầy cũng như cha, trò giết thầy cũng như con giết cha mẹ; người đi học không phải chỉ kiếm bằng cấp để kiếm ăn, mà còn phải làm rạng danh cho thầy mình? Chúng ta dạy học trò biết cố gắng nhưng chúng ta còn phải dạy họ cách chấp nhận thất bại: học thi lại nhiều lần vẫn không thành thì phải biết chấp nhận mà tìm con đường khác.

Phải chăng vì vị trí của người thầy không được xã hội tôn trọng khi ngành giáo dục đang trả họ đồng lương bạc bẽo còn thua lao động chân tay? Chúng ta đang xây dựng một nền giáo dục rộng khắp, quy mô lớn mà không quan tâm người thầy sẽ sống ra sao để nuôi thân và gia đình mình, để giữ được tư cách, giữ được vị trí tôn nghiêm của mình.

Phải chăng vì xã hội chúng ta đang dung túng cho chủ nghĩa duy lợi? Gia đình, học trò chỉ mong sao lấy được tấm bằng để kiếm tiền, nhà trường chỉ tuyển sinh bằng ba môn khoa học tự nhiên (toán, lý, hóa hay toán, hóa, sinh) mà không để ý gì đến phẩm chất nhân văn và ngoại ngữ.

Phải chăng vì việc “đi thầy”, “đi luận văn”, “chạy điểm”, “chạy trường”, “chạy bằng cấp”... đã phổ biến tới mức mà hành động cương trực của thầy Đặng Hữu Dũng trở nên hiếm hoi, khiến “trò Thanh” “căm hận ngút trời”. Bị đánh trượt, Thanh không nghĩ đến trách nhiệm và khả năng của mình mà đổ ngay lỗi ấy do thầy quá nghiêm khắc.

Hành động tàn nhẫn, vô luân của Thanh sẽ không phải là cá biệt nếu chúng ta không hành động ngay để xây dựng một xã hội đạo đức, trong đó công lý, những phẩm chất nhân văn được đề cao, kẻ có tội phải bị trừng trị, người tốt phải được tôn trọng...

Hành động cương trực của thầy Dũng không phải là đơn lẻ. Tôi đã thấy có những thầy giáo đánh trượt SV đến sáu lần (quy định niên chế cho SV được phép thi tới sáu lần). Tôi từng biết những thầy cô giáo thà chịu bị trù dập chứ không chịu sửa điểm theo lệnh cấp trên. Tôi từng biết những thầy giáo từ chối thẳng thừng việc “chạy” điểm tiếng Anh chuyên ngành (như thầy Dũng) mặc cho SV khóc lóc, xin xỏ...

Họ hành động như vậy vì họ tin vào lẽ công bằng ở đời, tin vào những tiêu chuẩn khách quan của khoa học và ý thức cao về vị trí của người thầy. Vấn đề là ở chỗ ai sẽ là người bảo vệ những nhà giáo chân chính? Chúng ta sẽ xây dựng một xã hội như thế nào để những người như thầy Dũng là phổ biến, những hành động như Trần Xuân Thanh sẽ không bao giờ diễn ra nữa?

ĐOÀN LÊ GIANG (Trường đại học KHXH&NV TP.HCM)