QTO - Logistics được xác định là một trong bốn trụ cột chính, bên cạnh Năng lượng, Du lịch và Nông nghiệp xanh, nhằm giúp Quảng Trị trở thành cực tăng trưởng mới của khu vực miền Trung. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên (P.V) Báo và phát thanh, truyền hình tỉnh đã trao đổi với Phó Chủ nhiệm Ban Chuyển đổi số và phát triển bền vững Liên đoàn Logistics ASEAN Trần Chí Dũng.

Kỳ vọng vào việc khẳng định vai trò của logistics

- P.V: Thưa ông! Từ năm 2017, tỉnh Quảng Trị (cũ) đã ban hành kế hoạch phát triển dịch vụ logistics đến năm 2025 và nay, trong nhiệm kỳ 2025-2030, lĩnh vực này đã trở thành một trong bốn trụ cột chiến lược của tỉnh. Điều này cho thấy logistics đã được tỉnh xác định là một lĩnh vực tiềm năng cần khai thác và phát triển khá sớm. Ông có nghĩ như vậy không?

- Ông Trần Chí Dũng: Đúng vậy, việc ban hành kế hoạch trên cho thấy tỉnh rất quan tâm đến tiềm năng của logistics. Thời điểm đó, không chỉ ở Quảng Trị mà khái niệm logistics còn khá mới mẻ đối với nhiều địa phương trong nước. Dù gặp nhiều khó khăn nhưng theo tôi, các bước đi ban đầu đã được ghi dấu tại địa phương, nhất là thu hút đầu tư phát triển hạ tầng và năng lượng.

Nhiệm kỳ 2025-2030, việc xác định logistics là một trong 4 trụ cột chiến lược cho thấy logistics đã được “nâng cấp”. Đây là một chủ trương rất đúng đắn. Thời gian 5 năm rất ngắn trong lộ trình phát triển của ngành logistics đi lên từ sơ khai. Nhưng không vì thế mà chúng ta không kỳ vọng vào việc khẳng định vai trò của logistics ngay từ những năm đầu tiên của nhiệm kỳ này.

Dự án cảng Mỹ Thủy sau khi hoàn thành được kỳ vọng sẽ thu hút mạnh mẽ các dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước vào lĩnh vực logistics - Ảnh: H.H

- P.V: Theo ông, hiện logistics giữ vị trí như thế nào trong “bức tranh kinh tế” của tỉnh Quảng Trị?

- Ông Trần Chí Dũng: Logistics có vai trò đặc biệt, vừa là một dịch vụ tạo giá trị gia tăng, đóng góp vào GRDP của tỉnh; vừa là điều kiện tiên quyết và nhân tố động lực thúc đẩy sự phát triển các ngành sản xuất-thương mại-dịch vụ khác. Tuy tại Quảng Trị, logistics vẫn chưa đạt vị trí đúng tầm của nó nhưng tiềm năng thì dồi dào. 

- P.V: Tiềm năng dồi dào của logistics, như ông nói, lâu nay vẫn được địa phương khẳng định. Vậy dưới góc nhìn của một chuyên gia, ông có thể phân tích “điểm cộng” lớn nhất của lĩnh vực này ở Quảng Trị?

- Ông Trần Chí Dũng: Trước hết, chúng ta cùng xem xét các yếu tố “đầu vào” của logistics để tìm ra điểm cộng, đó là các yếu tố: Nguồn lực tự nhiên; con người; thông tin và tài chính.

Trong 4 yếu tố đó, Quảng Trị có vị trí tự  nhiên và nguồn nhân lực dồi dào, đây được coi là tiềm năng khác biệt so với nhiều địa phương khác, kể cả trong nước và quốc tế. Logistics cần có điều kiện tự nhiên thuận lợi và Quảng Trị đáp ứng được điều này khi là tâm điểm kết nối Bắc-Nam, Đông-Tây; chiếm vị trí trung tâm của: Việt Nam, ASEAN và châu Á... Cùng với quỹ đất rộng, tỉnh có thể khai thác dịch vụ này với quy mô lớn, chi phí thấp; địa hình bằng phẳng, thềm lục địa cho phép làm cảng đào nhân tạo cùng các nguồn năng lượng điện, nước dồi dào.

Về con người, dù ở Quảng Trị, nhiều người chưa được trang bị kiến thức, kỹ năng về logistics nhưng tôi nghĩ điều đó không đáng lo ngại. Nguồn nhân lực dồi dào nếu được đào tạo bài bản sẽ góp phần làm cho logistics có thể chuyển hóa dòng hàng, dòng thông tin, dòng tiền đi qua khu vực.

- P.V: Còn khó khăn, hạn chế thì sao?

- Ông Trần Chí Dũng: Logistics Quảng Trị vẫn còn rất sơ khai và chúng tôi chưa thấy các thiết kế theo kịp thời đại. Doanh nghiệp, nhà đầu tư chiến lược chưa được hỗ trợ đủ để tăng đầu tư, tập trung sản xuất kinh doanh tạo ra tương lai và của cải cho xã hội. Tôi chỉ đưa ra vài ví dụ vậy…

Tận dụng tốt vị trí là cửa ngõ EWEC

- P.V: Như ông chia sẻ, vị trí tự nhiên là một trong những ưu điểm lớn nhất để Quảng Trị phát triển mạnh dịch vụ logistics. Trong bối cảnh các chuỗi cung ứng đang tái cấu trúc, làm thế nào để Quảng Trị có thể tận dụng tốt nhất vị trí là cửa ngõ EWEC để thu hút luồng hàng hóa trung chuyển?

- Ông Trần Chí Dũng: EWEC là mục tiêu phát triển có tầm nhìn rất tốt trong Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng. Hiện nay không chỉ có việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng, cần có nhận thức rõ về tầm quan trọng và cơ hội nơi đây.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh chương trình hợp tác tiểu vùng Mê Kông mở rộng (GMS) lần thứ 8, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng đã đến lúc GMS cần tập trung phát triển các hành lang kinh tế thế hệ mới, với đổi mới sáng tạo là trung tâm. Các nhà lãnh đạo sau đó đã nhất trí xây dựng Hệ thống đổi mới sáng tạo GMS với 3 trụ cột chính là: Số hóa, chuyển đổi xanh và kết nối.

Cần hiểu rằng việc đó vẫn phải xây trên nền tảng căn bản của hạ tầng logistics, tuy nhiên các thiết kế hạ tầng phải được dẫn dắt bởi 3 trụ cột mới này.

- P.V: Việc hợp nhất tỉnh tạo ra không gian phát triển mới, bao gồm cả đất liền và biển đảo, đòi hỏi một hệ thống logistics liên vùng, liên quốc gia đồng bộ. Theo ông, tính liên kết vùng và quốc tế cần được triển khai như thế nào?

- Ông Trần Chí Dũng: Tỉnh Quảng Trị sau sáp nhập có 2 cảng biển, 2 sân bay, 3 cửa khẩu quốc tế kết nối sang Lào. Như vậy, thế mạnh nổi trội của tỉnh là khả năng mở rộng không gian phát triển về hướng Tây, kết nối với Lào, Thái Lan, Myanmar và toàn bộ vùng Lan Thương-Mê Kông. Lưu ý rằng 3 cửa khẩu quốc tế với Lào sẽ đảm nhiệm tới khoảng 80% sản lượng hàng hóa thông qua phía bạn.

Như vậy, Quảng Trị phải có hạ tầng lớn hơn và đồng thời kết nối với các cảng lân cận, hình thành cộng đồng cảng và logistics. Các cảng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung cần hợp tác và cạnh tranh trên cơ sở kết nối vùng và liên vùng, xây dựng thế mạnh chung.

Các cảng lớn phải trở thành một thành viên tích cực với vai trò dẫn dắt, có trách nhiệm. Đồng thời áp dụng các cơ chế đặc biệt như cảng miễn thuế, khu thương mại tự do, xây dựng các hành lang kinh tế thế hệ mới dựa trên đổi mới sáng tạo, quản trị thông minh, phát triển hài hòa và bền vững.

Ông Trần Chí Dũng kỳ vọng vào việc khẳng định vai trò của logistics tại Quảng Trị trong những năm đầu nhiệm kỳ 2025-2030 - Ảnh: T.P

Kết nối Logistics với các trụ cột khác

- P.V: Logistics là yếu tố kết nối, vì vậy việc kết nối với các trụ cột phát triển khác rất quan trọng. Ông có đồng ý với quan điểm này không?

- Ông Trần Chí Dũng: Đương nhiên rồi, nếu tỉnh phát triển ngành logistics chuyên sâu gắn với ba trụ cột còn lại thì rõ ràng sẽ “được cả bốn đường”.

Đối với năng lượng (Logistics dự án): Xây dựng bất kỳ công trình năng lượng nào cũng cần giải pháp logistics dự án xuất sắc để đưa các kết cấu siêu trường, siêu trọng tới lắp đặt hiệu quả tại hiện trường; quản lý hậu cần cho các nhà máy điện vận hành hiệu suất cao. Ngành vận tải-kho-cảng hiện đại lại là khách hàng tiêu thụ điện rất lớn của ngành năng lượng (xe điện, tàu điện, tàu container, cần cẩu, xe nâng, kho lạnh, kho tự động, trung tâm chia chọn tự động, …)-chúng phát triển tương hỗ với nhau.

Với Du lịch, chúng ta có khái niệm Logistics Dịch vụ-không phải nói ngược từ “dịch vụ logistics”, mà là về hoạt động logistics phục vụ các loại dịch vụ. Trong đó có dịch vụ du lịch với toàn bộ các hoạt động từ phát triển hạ tầng, cung cấp đầu vào vận chuyển (đa phương thức) đường trục và các nhánh, tổ chức ăn nghỉ, hỗ trợ mua sắm, vui chơi giải trí, bảo đảm an ninh, an toàn, quản lý chất lượng dịch vụ…

Với Nông nghiệp xanh, chúng ta có thêm 2 khái niệm: Logistics Nông nghiệp và Logistics Ngược. Logistics Nông nghiệp là lỗ hổng lớn của Việt Nam nói chung, cần nhanh chóng khỏa lấp. Chúng ta có thể xây dựng một chuỗi liên hoàn các dịch vụ hỗ trợ từ sản xuất-chế biến-tồn trữ-phân phối, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp  “từ nông trại tới bàn ăn”, trong đó chuỗi lạnh đóng vai trò quyết định. Logistics Ngược nói về quá trình luân chuyển trở lại của tất cả các vật tư, nguyên liệu, thành phẩm, phế phụ phẩm nông nghiệp-được thiết kế một cách có chủ đích như một dịch vụ để chúng có thể tái chế, tiết giảm hay loại bỏ khả năng gây tổn hại tới môi trường.

- P.V: Để phát triển ngành logistics tương xứng với tiềm năng nhất thiết phải có cơ sở lý luận, đồng bộ với chiến lược quốc gia và gắn với thực tiễn địa phương. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

- Ông Trần Chí Dũng: Quy hoạch tỉnh phải để không gian phát triển cho cảng và logistics, đặc biệt là các khu vực cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế, các khu kinh tế đặc biệt, các mô hình đô thị cảng, sân bay. Quy hoạch các khu kinh tế cần tích hợp không gian cho các nhà cung cấp dịch vụ gắn với người sử dụng dịch vụ logistics.

Các chương trình hỗ trợ phát triển, ứng dụng theo nguyên tắc của “Bộ tứ trụ cột” bao gồm: Nghị quyết (NQ) 57 về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo;  NQ 68 về phát triển kinh tế tư nhân; NQ 59 về hội nhập quốc tế và NQ 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

- P.V: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

Phan Hoài Hương (thực hiện)