QTO - Thời gian gần đây, dư luận trên địa bàn nhiều tỉnh, thành phố rất bất bình và lo lắng trước tình trạng bạo lực học đường (BLHĐ) ngày càng diễn biến phức tạp. Đáng nói, tính chất và mức độ hành vi bạo lực không chỉ dừng lại ở những mâu thuẫn, xô xát thông thường, mà có vụ việc còn gây ra án mạng.
1. Mới đây, Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 2 học sinh Trường THPT Đặng Thai Mai (xã Quảng Bình) vì liên quan đến vụ xô xát, khiến một học sinh lớp 12 tử vong vào trưa 17/10/2025. Sau đó ít ngày, cũng ở tỉnh Thanh Hóa, một nam sinh lớp 10, ở phường Đông Sơn tử vong tại nhà riêng vì trước đó bị nhóm học sinh học cùng trường đánh hội đồng.
Cũng liên quan đến BLHĐ, ngày 5/11/2025, chỉ vì mâu thuẫn nhỏ, một học sinh lớp 8 ở tỉnh Lào Cai đã dùng dao đâm nhiều nhát vào bạn học cùng lớp và đẩy bạn xuống hồ nước. May mắn vụ việc được người lớn phát hiện và đưa đi cấp cứu kịp thời nên nạn nhân chưa ảnh hưởng đến tính mạng. Chỉ trong khoảng thời gian ngắn gần đây, trên cả nước đã xảy ra 5 vụ BLHĐ nghiêm trọng, cướp đi sinh mạng của 3 học sinh.
BLHĐ không phải là vấn đề mới xuất hiện, mà đã tồn tại từ lâu. Ngày nay, bạo lực không chỉ xảy ra ở học sinh nam, mà còn trong nữ sinh, ở học sinh THPT và THCS, dưới nhiều hình thức khác nhau, như: Bắt nạt, uy hiếp, bạo lực về thể chất, tinh thần.
Theo nhiều chuyên gia tâm lý và giáo dục, BLHĐ xảy ra có nhiều nguyên nhân, như: Do các em đang trong thời kỳ khủng hoảng tuổi dậy thì nên có những bất ổn tâm lý, dễ có thái độ, hành vi thiếu kiểm soát; do gia đình nuông chiều, buông lỏng quản lý, thiếu giám sát, giáo dục; do mối quan hệ giữa trường học và phụ huynh lỏng lẻo, thiếu sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ và do ảnh hưởng tiêu cực của những hành vi “lệch chuẩn” trên không gian mạng…
2. Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị chưa ghi nhận trường hợp BLHĐ nghiêm trọng xảy ra, nhưng xô xát, ẩu đả trong học sinh không phải là không có, thậm chí có trường hợp bị thương tích. Các trường học, đơn vị cũng đã triển khai nhiều biện pháp phòng, chống BLHĐ nhưng chưa mang lại hiệu quả. Còn về trách nhiệm, khi xảy ra BLHĐ, ai cũng có lý do riêng để đổ lỗi. Nhà trường thì cho rằng, gia đình mới là nơi có trách nhiệm theo dõi, giám sát và giáo dục con trẻ “sát sườn” nhất.
Bạo lực chủ yếu xảy ra ngoài khu vực trường và sự quản lý của nhà trường, nên không thể kiểm soát được. Đã từng có vị lãnh đạo của một trường học trả lời về trường hợp một học sinh sử dụng dao gây thương tích cho bạn học cùng lớp ngay trước cổng trường là “vụ việc xảy ra ngoài khu vực quản lý của nhà trường”!?
Còn phụ huynh ngày nay dường như quá bận rộn với công việc của mình mà quên đi trách nhiệm gần gũi, quan tâm, lắng nghe con trẻ chuyện trò, chia sẻ. Đó là chưa kể, nhiều em có hoàn cảnh đặc biệt, như: Ba mẹ ly hôn, gia đình không hạnh phúc, thiếu sự theo dõi, giáo dục của người lớn; gia đình kinh tế khó khăn, ba mẹ đi làm xa; phải nhờ người thân chăm sóc... Có phụ huynh, khi nghe các em chia sẻ vẫn chủ quan xem những bức xúc, mâu thuẫn đó chỉ là “chuyện trẻ con”.
3. Những bất đồng ý kiến, mâu thuẫn, xích mích trong giới trẻ là chuyện khó có thể tránh khỏi, nhất là việc sử dụng mạng xã hội ngày càng trở nên phổ biến. Chỉ một bình luận, tương tác khiếm nhã trên mạng xã hội cũng có thể đẩy những xích mích nhỏ thành mâu thuẫn và dẫn đến bạo lực học đường trong thực tế, nếu không được phát hiện, ngăn chặn kịp thời.
Tiếp xúc với chúng tôi, nhiều em học sinh bày tỏ nỗi lo sợ bị bắt nạt, sợ những hiềm khích mà nguyên nhân ban đầu chỉ là một ánh mắt nhìn, một lời nói hoặc bị lôi kéo, dẫn dắt, bị cuốn vào những mâu thuẫn. Nếu không kịp thời ngăn chặn, các em có thể là nạn nhân và cũng có thể là người gây ra bạo lực.
Mâu thuẫn và sự tác động của xã hội trong học sinh là điều không thể tránh khỏi. Vấn đề ở đây chính là gia đình, nhà trường và xã hội cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc giáo dục, giám sát và trang bị cho các em kiến thức, kỹ năng cần thiết để phòng, chống BLHĐ. Đừng để con trẻ đơn độc ngay chính trong gia đình, nhà trường của mình.
Dương Công Hợp
