QTO- Khao khát thoát nghèo, đổi đời đã thôi thúc nhiều phụ nữ vùng sâu, vùng xa chấp nhận rời quê hương, tìm cơ hội mưu sinh nơi đất khách. Nhưng giữa những lời hứa hẹn “việc nhẹ, lương cao”, không ít người đã rơi vào cạm bẫy mua bán người (MBN). Một bước đi sai lầm có thể biến giấc mơ thành cơn ác mộng. Trước thực tế ấy, công tác truyền thông cộng đồng (TTCĐ) trở thành “lá chắn” quan trọng, giúp phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ miền núi, nâng cao nhận thức, tự bảo vệ mình khỏi những nguy cơ rình rập.
 |
| Tổ truyền thông cộng đồng có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cho phụ nữ trước nguy cơ mua bán người -Ảnh: T.A |
Nguy cơ âm ỉ dưới lớp vỏ di cư “hợp pháp”
Tại tỉnh Quảng Trị, dù chưa ở mức báo động, nhưng tình trạng MBN qua biên giới vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nhất là trong bối cảnh lao động di cư tự do, xuất khẩu lao động ngày càng gia tăng. Thiếu thông tin, thiếu hiểu biết pháp luật khiến nhiều phụ nữ dễ tin vào những lời mời gọi hấp dẫn để rồi bị bóc lột, lạm dụng, thậm chí bị lừa bán. Đáng lo ngại hơn, một số đối tượng tội phạm còn lợi dụng hình thức xuất cảnh hợp pháp như du học, du lịch, thăm thân để dụ dỗ phụ nữ ra nước ngoài rồi cưỡng bức lao động, lừa bán sang nước thứ ba hoặc đưa vào các cơ sở mại dâm trá hình.
Trường hợp chị Đ.T.H.V (SN 1977, xã Lệ Thủy) là một ví dụ điển hình. Không có nghề nghiệp ổn định, thu nhập bấp bênh, chị trở thành "miếng mồi ngon" của những lời mời gọi xuất khẩu lao động hấp dẫn. Cuối tháng 10/2024, chị V. rời quê hương đến đất nước Cô-oét xa xôi với hy vọng đổi đời. Sang đến nơi, chị không ngờ mình bị đưa thẳng vào một nhà chứa. Sau 12 ngày sống trong địa ngục, chị may mắn được lực lượng chức năng giải cứu và trở về quê nhà, mang theo vết thương lòng và bài học đắt giá về sự cả tin, thiếu hiểu biết.
Theo Phó Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Nguyễn Thị Minh, phụ nữ, nhất là phụ nữ vùng cao là nhóm dễ tổn thương trước những thủ đoạn ngày càng tinh vi của tội phạm MBN. Chúng lợi dụng mạng xã hội, giả dạng người thân quen, thậm chí giả danh doanh nghiệp tuyển dụng lao động nước ngoài để tiếp cận nạn nhân. Trước thực trạng đó, công tác TTCĐ có ý nghĩa then chốt trong phòng ngừa tội phạm MBN từ gốc.
Tổ truyền thông cộng đồng-“người gác cổng” ở từng bản làng
Một trong những giải pháp hiệu quả trong công tác phòng, chống MBN là tổ TTCĐ, mô hình được Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh xây dựng thời gian qua. Đây chính là những “người gác cổng” tin cậy, am hiểu địa bàn, có thể tiếp cận nhanh và sâu tới từng hộ dân.
Tại bản Đá Chát, xã Trường Sơn, chị Hồ Thị Thư, Tổ trưởng TTCĐ từ lâu đã trở thành chỗ dựa tin cậy cho phụ nữ trong bản. Vốn là người địa phương, hiểu phong tục tập quán, lại tận tâm, trách nhiệm, chị Thư thường xuyên đến từng nhà, giải thích cho bà con hiểu sự khác biệt giữa di cư an toàn (DCAT) và xuất cảnh bất hợp pháp. “Có người lạ đến rủ rê đi làm ăn, chị em phải báo ngay cho tổ hoặc chính quyền, tuyệt đối không đi theo người lạ”-câu nói này luôn được chị nhấn mạnh trong mỗi buổi sinh hoạt định kỳ của tổ. Để nâng cao hiệu quả, chị lồng ghép tuyên truyền vào sinh hoạt chi hội hoặc nhóm phụ nữ, với nội dung dễ hiểu, gần gũi. Nhờ đó, nhận thức của phụ nữ trong bản đã thay đổi rõ rệt, không còn dễ dãi gật đầu theo lời mời gọi, mà đã biết đặt câu hỏi, kiểm chứng thông tin, yêu cầu giấy tờ rõ ràng.
Tổ TTCĐ bản Đá Chát là 1 trong 71 tổ TTCĐ được thành lập tại các địa bàn trọng điểm, với sự tham gia của những người có uy tín trong cộng đồng. Để các tổ hoạt động thực chất, Hội LHPN tỉnh đã tổ chức các lớp tập huấn nhằm nâng cao kiến thức về phòng, chống MBN, DCAT, đồng thời rèn kỹ năng làm việc nhóm, lập kế hoạch, lựa chọn hình thức truyền thông phù hợp cho các thành viên tổ TTCĐ.
|
“TTCĐ không chỉ là công cụ, mà là chìa khóa chủ động để phòng ngừa tội phạm MBN. Khi người dân, nhất là phụ nữ được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng và thông tin kịp thời, họ sẽ biết cách tự bảo vệ mình trước mọi cạm bẫy. Và khi mỗi tổ TTCĐ là một điểm tựa vững chắc, mỗi cán bộ phụ nữ là một “người giữ cửa” trách nhiệm, con đường thoát nghèo của phụ nữ sẽ không còn rủi ro”, bà Nguyễn Thị Minh nhấn mạnh. |
Khi truyền thông cộng đồng trở thành “chìa khóa”
Là 1 trong 4 tỉnh thụ hưởng Dự án “Phòng, chống MBN và DCAT” do Tổ chức Di cư quốc tế-IOM, Hội đồng Anh và Tổ chức Tầm nhìn thế giới tài trợ, tỉnh Quảng Trị đã triển khai nhiều hoạt động truyền thông sáng tạo, hiệu quả, như: Tổ chức tập huấn, hội thi, phiên tòa giả định, thành lập 8 câu lạc bộ DCAT với 370 thành viên thường xuyên được cập nhật kỹ năng, kiến thức phòng ngừa rủi ro...
Không dừng lại ở đó, Hội LHPN tỉnh còn phối hợp với Trung tâm Phụ nữ và Phát triển (CWD) triển khai các gói hỗ trợ kỹ năng sống, tham vấn tâm lý, đào tạo nghề, hỗ trợ sinh kế cho nạn nhân MBN trở về. Những phụ nữ từng tổn thương đã dần tái hòa nhập, ổn định cuộc sống, trở thành nhân tố lan tỏa nhận thức cho cộng đồng.
Hội cũng phối hợp với tổ chức Hagar quốc tế tại Việt Nam tổ chức hội thảo giới thiệu Dự án “Hỗ trợ nạn nhân MBN và người di cư dễ bị tổn thương” nhằm đánh giá và nhận diện người hưởng lợi để hỗ trợ cải thiện sinh kế, cơ hội nghề nghiệp và tái hòa nhập cộng đồng.
Tâm An
