QTO - Được đưa vào sử dụng từ cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, tuyến kênh N3 phục vụ tưới tiêu kết hợp đường giao thông đi lại ở xã Hòa Trạch sau gần 30 năm vận hành đã xuống cấp nghiêm trọng. Thực trạng này không chỉ khiến nhiều diện tích lúa 2 vụ của người dân nơi đây thường xuyên bị thiếu nước tưới, năng suất sụt giảm mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn giao thông trên địa bàn.

Ruộng đồng “kêu khát”

Tuyến kênh thủy lợi kết hợp đường giao thông N3 đi qua xã Quảng Châu cũ (nay là xã Hòa Trạch) được đưa vào sử dụng từ năm 1999. Công trình có chiều dài gần 2,5km được nối từ hệ thống kênh mương liên hợp hồ Vực Tròn về cánh đồng Vạn, phục vụ tưới tiêu cho gần 120ha lúa của người dân các thôn Trung Minh và Tiền Tiến.

Với hàng trăm hộ dân nơi đây, tuyến kênh N3 được xem là huyết mạch phục vụ tưới tiêu cho diện tích lúa 2 vụ mùa hàng năm và cũng là lối đi lại mỗi ngày bởi các trục đường giao thông cắt ngang.

Tuy nhiên, sau gần 30 năm vận hành, đặc biệt trải qua nhiều đợt mưa lũ lớn năm 2016, bão số 10 năm 2017 và liên tiếp các trận lũ từ năm 2020-2023, tuyến kênh đã bị gãy lún và có nhiều đoạn xuống cấp trầm trọng, trong khi đó khẩu độ mương hẹp, lượng nước bị thất thoát lớn.

Theo ghi nhận, miệng cống, nắp cống dẫn nước ra ruộng ở hàng chục vị trí đã nứt toác, xi măng rơi từng mảng, lớp bê tông 2 bên thành kênh bị bong tróc, mặt đáy kênh thủng lỗ chằng chịt dọc tuyến; các thanh giằng bị mục gãy khiến nước rò rỉ gần như toàn tuyến.

Tuyến kênh thủy lợi kết hợp giao thông dân sinh xuống cấp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn giao thông - Ảnh: X.P

Ông Đàm Minh Ngọc (SN 1965), trú tại thôn Trung Minh, xã Hòa Trạch cho biết, cứ sau mỗi mùa mưa lũ, tình trạng hư hỏng lại nghiêm trọng thêm, nhà có 3 sào ruộng ở Đồng Vạn thì thường xuyên bị khô hạn vì thiếu nước vụ lúa hè thu. Những đoạn đã xuống cấp thì tiếp tục bị xói lở, hư hỏng từ nhiều năm nay, có điểm còn bị cuốn trôi, người dân phải chắp vá tạm thời.

Theo nhiều người dân địa phương, tuyến kênh hư hỏng nên nước tưới thường thất thoát trước khi về đến ruộng. Nhiều năm nay, nhiều hộ gia đình phải bỏ ruộng vì thiếu nước tưới, nhất là vào vụ hè thu hàng năm.

Ông Đàm Công Tịnh, Phó Trưởng thôn Trung Minh, xã Hòa Trạch cho hay, tuyến kênh dài khoảng 2,5km, trong đó có 1,5km đồng thời là đường giao thông nội thôn. Khoảng 5 năm trở lại đây kênh xuống cấp nặng. Nhiều đoạn vỡ toác, nước chảy ồ ạt ra ngoài khiến gần 120ha lúa ở cuối nguồn gần như không bảo đảm nước tưới. Nếu tình trạng này còn kéo dài thì diện tích lúa ở đồng Vạn phải bỏ hoang vì không đủ nguồn nước tưới.

Tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn

Không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất, đoạn kênh kết hợp đường giao thông bị sạt lở khiến việc đi lại của người dân nguy hiểm hơn. Mặt đường nứt gãy, nhiều xe máy qua lại vào mùa mưa phải đi sát mép ruộng để tránh sụt lún. Đặc biệt, kết cấu hạ tầng tuyến kênh qua các nút giao thông được xây dựng từ lâu, không còn phù hợp với mật độ giao thông hiện tại. Các nút giao này với tường bê tông dựng cao vô tình tạo thành các điểm mù gây mất an toàn cho người tham gia giao thông. Và thực tế đã xảy ra rất nhiều vụ va chạm lớn nhỏ trên tuyến kênh thủy lợi kết hợp đường giao thông này.

Bà Phạm Thị Mai (SN 1969), một người dân địa phương sống gần tuyến kênh N3 cho biết, nhiều năm nay, bà chứng kiến các vụ va chạm giao thông xảy ra thường xuyên. Hầu hết các vụ va chạm nhẹ do người đi làm đồng thiếu quan sát nhưng cũng có nhiều vụ tự đâm vào vách tường bê tông do khuất tầm nhìn ở các nút giao qua tuyến kênh.

Đáng chú ý, do tuyến kênh được thiết kế và xây dựng trước đó không có các tấm đan bê tông che mặt cống nên cực kỳ nguy hiểm. Bà Mai cho biết, đoạn kênh chạy qua khu dân cư đã từng có trường hợp trẻ em bị đuối nước rất thương tâm. Người dân địa phương phải tự bỏ kinh phí để che chắn miệng kênh, đề phòng rủi ro cho trẻ.

Việc đầu tư xây dựng tuyến kênh tưới N3 là rất cấp bách nhằm tạo điều kiện cho người dân các thôn Trung Minh, Tiền Tiến yên tâm sản xuất và cũng tạo thuận lợi cho giao thông đi lại.

Chủ tịch UBND xã Hòa Trạch Nguyễn Thanh Bình cho biết, trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân đều kiến nghị đầu tư xây dựng tuyến kênh càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, do kinh phí của địa phương hạn hẹp, vượt quá khả năng nên chưa thể thực hiện được.

"Hiện nay, địa phương đã có tờ trình đề nghị các cấp có thẩm quyền xem xét, tạo điều kiện bố trí nguồn vốn đầu tư, nâng cấp tuyến kênh N3. Tổng chiều dài toàn tuyến kênh khoảng 2,5km, trong đó có khoảng 1,5km kết hợp với đường giao thông nội thôn, UBND xã dự trù kinh phí xây dựng khoảng 15 tỉ đồng", ông Bình cho biết thêm.

Xuân Phú