QTO - Những năm gần đây, công tác truyền thông, giáo dục về chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS) vị thành niên, thanh niên (VTN, TN) trên địa bàn tỉnh được ngành Y tế-dân số đặc biệt quan tâm, triển khai với nhiều hình thức phong phú, sinh động và phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi học đường. Hoạt động này không chỉ giúp các em được trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để bảo vệ bản thân, mà còn góp phần định hướng hành vi, lối sống lành mạnh, xây dựng môi trường học đường an toàn, thân thiện.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục sức khỏe sinh sản cho VTN, TN, Chi cục Dân số tỉnh đã phối hợp với các trường học trên địa bàn triển khai nhiều chương trình truyền thông dưới các hình thức, như: Sinh hoạt ngoại khóa, nói chuyện chuyên đề và đặc biệt là hội thi “Rung chuông vàng-Tìm hiểu kiến thức về dân số và sức khỏe sinh sản tuổi VTN, TN”.

Bà Võ Thị Hồng Hà, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh cho biết: “Việc lựa chọn hình thức thi “Rung chuông vàng” là cách làm sáng tạo, phù hợp với tâm lý năng động, mong muốn thể hiện bản thân của lứa tuổi học trò. Hội thi không chỉ cung cấp kiến thức về dân số, sức khỏe sinh sản, giới tính, tình dục an toàn mà còn lồng ghép nhiều nội dung phong phú về văn hóa, xã hội, lịch sử, địa lý. Đây là sân chơi lành mạnh, bổ ích, giúp các em phát huy trí tuệ, bản lĩnh, đồng thời tạo cơ hội để giao lưu, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm. Cuộc thi góp phần nâng cao kiến thức, kỹ năng CSSKSS cho VTN, TN, là hành trang quan trọng giúp các em tự tin bước vào đời, từ đó đóng góp thiết thực vào việc nâng cao chất lượng dân số của địa phương”.

Thi “Rung chuông vàng” là cách làm sáng tạo, phù hợp nhằm tuyên truyền về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên - Ảnh: L.H

Năm 2025, Chi cục Dân số tỉnh phối hợp với Trường THPT Đồng Hới, THPT Lê Quý Đôn và THPT Tuyên Hóa tổ chức hội thi “Rung chuông vàng” với sự tham gia của 300 thí sinh, đại diện cho gần 3.000 học sinh tại các điểm trường. Gần 1.000 học sinh cùng các thầy, cô giáo cũng đã đến cổ vũ, tạo nên không khí sôi nổi, hào hứng. Với hình thức thi hấp dẫn, hội thi là sân chơi bổ ích, giúp học sinh trang bị kiến thức về dân số, sức khỏe sinh sản và kỹ năng sống.

Các thí sinh phải vượt qua loạt câu hỏi trắc nghiệm nhanh, xoay quanh những chủ đề gần gũi và thiết thực, như: Dậy thì và sự thay đổi của cơ thể, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bình đẳng giới, CSSKSS tuổi VTN, kỹ năng ứng xử trong tình bạn và tình yêu tuổi học trò.

Xen kẽ giữa các phần thi, ban tổ chức còn lồng ghép các câu hỏi về văn hóa, lịch sử địa phương, truyền thống của nhà trường cùng những tiết mục văn nghệ đặc sắc, góp phần tạo nên không khí thi đua vui tươi, bổ ích.

Em Lê Trần Hoa Uyên, học sinh lớp 12A2, Trường THPT Tuyên Hóa chia sẻ: “Tham gia hội thi giúp em hiểu rõ hơn về những thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì, biết cách chăm sóc bản thân, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây qua đường tình dục. Chúng em cũng học được cách tôn trọng bản thân, tôn trọng người khác và xây dựng tình bạn, tình yêu trong sáng, lành mạnh”.

Nhiều thầy, cô giáo nhận định, “Rung chuông vàng” là hình thức truyền thông hiệu quả bởi học sinh vừa được học vừa được chơi, dễ ghi nhớ và áp dụng kiến thức vào thực tế. Thông qua cuộc thi, giáo viên cũng có thêm cơ hội tiếp cận, nắm bắt tâm lý học sinh, từ đó lồng ghép nội dung giáo dục giới tính, CSSKSS vào các tiết học phù hợp hơn.

Không chỉ dừng lại ở việc truyền tải kiến thức, các chương trình truyền thông còn góp phần hình thành ở học sinh thái độ sống tích cực, tự tin, có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng. Đây là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu các hành vi nguy cơ như yêu sớm, quan hệ tình dục không an toàn, nạo phá thai ở tuổi vị thành niên-những vấn đề đang được xã hội quan tâm. Hoạt động này cũng góp phần nâng cao nhận thức của học sinh, giáo viên về vai trò của giáo dục giới tính, CSSKSS cho các em học sinh trong nhà trường.

Tuy đạt được nhiều kết quả tích cực, công tác CSSKSS cho VTN, TN vẫn còn không ít khó khăn. Một bộ phận phụ huynh còn né tránh khi đề cập vấn đề giới tính, sức khỏe sinh sản; nhiều học sinh có nhu cầu tìm hiểu nhưng lại thiếu nguồn thông tin chính thống, dễ bị ảnh hưởng bởi những nội dung sai lệch, độc hại trên mạng xã hội. Một số em có biểu hiện yêu sớm, quan hệ tình dục không an toàn, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn, ảnh hưởng đến học tập và sức khỏe.

“Để nâng cao hiệu quả công tác truyền thông trong thời gian tới, cần tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình truyền thông sáng tạo như “Rung chuông vàng”, đồng thời tăng cường phối hợp giữa gia đình-nhà trường-xã hội trong giáo dục giới tính, CSSKSS và trang bị kỹ năng sống cho thanh thiếu niên. Truyền thông chỉ thật sự hiệu quả khi học sinh vừa được cung cấp kiến thức, vừa được hướng dẫn kỹ năng ứng xử phù hợp trong thực tế. Chúng tôi mong muốn các trường học, đoàn thể và phụ huynh học sinh đồng hành để tạo nên môi trường lành mạnh, nơi các em được phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần”, bà Võ Thị Hồng Hà cho biết thêm.

Công tác CSSKSS cho VTN, TN trong trường học không chỉ đơn thuần là nhiệm vụ của riêng ngành Y tế-dân số, mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Thông qua các hoạt động truyền thông sáng tạo, đặc biệt là hình thức “Rung chuông vàng”, học sinh được tiếp cận kiến thức khoa học, rèn luyện kỹ năng sống, xây dựng hành vi tích cực, góp phần hình thành một thế hệ trẻ khỏe mạnh, năng động, tự tin và có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cộng đồng.

Với sự quan tâm của các cấp, ngành và sự hưởng ứng tích cực từ phía nhà trường, phụ huynh, tin rằng công tác truyền thông CSSKSS cho VTN, TN trên địa bàn tỉnh sẽ ngày càng được nâng cao, góp phần xây dựng chất lượng dân số tốt, vì tương lai phát triển bền vững của quê hương.

Lệ Hà