QTO - Không có triệu chứng cụ thể, diễn biến bệnh âm thầm nhưng bệnh tăng huyết áp đã và đang gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe. Đây cũng là lý do khiến căn bệnh này được ví như “kẻ giết người thầm lặng”.

Năm 2017, bà Phan Thị Bình (SN 1958), ở xã Hoàn Lão được đưa vào Bệnh viện hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới trong tình trạng chóng mặt, đau đầu, cơ thể toát mồ hôi lạnh. Qua quá trình thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán bà bị tăng huyết áp với chỉ số đo cao, đi kèm các bệnh lý về đái tháo đường và rối loạn mỡ máu. Nhờ được điều trị kịp thời và duy trì việc uống thuốc đều đặn, 8 năm qua, bệnh tình của bà đã thuyên giảm đáng kể. Tuy nhiên, cách đây không lâu, các triệu chứng như: Mệt mỏi, nặng đầu, mất ngủ kéo dài khiến bà Bình một lần nữa phải nhập viện trở lại. “Tăng huyết áp khiến cơ thể tôi luôn mệt mỏi, nặng nề, khó tập trung vào công việc và sinh hoạt hằng ngày. Hiện tôi đang được bác sĩ theo dõi, chỉ mong các chỉ số trở lại bình thường để sớm được về nhà”, bà Bình nói.

Không may mắn như bà Bình, ông Nguyễn Đức Hạnh (SN 1963), ở xã Bắc Trạch bị biến chứng nặng nề của việc kiểm soát huyết áp không tốt. Tăng huyết áp hơn 10 năm qua khiến ông bị tai biến mạch máu não 5 lần, để lại cho ông di chứng yếu nửa người bên trái. Đáng nói, căn bệnh vốn tưởng chừng chỉ là bệnh của người già nay lại càng “trẻ hóa”. Trường hợp của anh N.V.G (SN 1993), ở phường Đông Hà là một ví dụ. Biết mình bị tăng huyết áp nhưng do tâm lý chủ quan và ngại phải uống thuốc huyết áp suốt đời nên anh G. cố tình “quên” bệnh. Chỉ đến khi những triệu chứng khó chịu liên tục xuất hiện, anh G. mới đến bệnh viện để thăm khám. “Ban đầu chỉ thấy mặt nóng phừng phừng, sau gáy căng tức, tưởng chỉ là mệt mỏi do làm việc căng thẳng, ai ngờ khi đo huyết áp đã lên tới 155/90 mmHg. Trước đây, bác sĩ kê đơn mà tôi không uống. Đến nay mới thấy lo, sợ nhất là sẽ bị đột quỵ”, anh G. nói.

Bác sĩ kiểm tra sức khỏe cho bệnh nhân bị bệnh cao huyết áp - Ảnh: T.P

Ghi nhận tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cuba Đồng Hới trong những năm trở lại đây, tỉ lệ bệnh nhân nhập viện vì bệnh tăng huyết áp có sự tăng lên đáng kể, nằm rải rác ở nhiều chuyên khoa hệ nội, đặc biệt là ở khoa Nội tổng hợp lão khoa, nơi tập trung điều trị bệnh lý ở người cao tuổi. Tăng huyết áp có thể chia thành 2 nhóm chính gồm: Tăng huyết áp chưa có biến chứng và tăng huyết áp có biến chứng. Trong đó, tăng huyết áp chưa có biến chứng thường được phát hiện tình cờ khi đo huyết áp hoặc bệnh nhân xuất hiện những biểu hiện như: Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, mệt mỏi, mất ngủ, khó tập trung, hồi hộp, cảm giác nóng bừng mặt, ù tai, nhìn mờ  thoáng qua. Đối với nhóm tăng huyết áp có biến chứng, thường xuất hiện ở những trường hợp cấp cứu nội khoa. Các triệu chứng gắn liền với tổn thương cơ quan đích cấp tính: Đau đầu dữ dội, rối loạn ý thức, lú lẫn, co giật, yếu liệt, nói khó, đau ngực, khó thở, đánh trống ngực, mất thị lực, tiểu ít, phù. Đo huyết áp tăng cao >= 140/90 mmHg, trong cấp cứu >180/120 mHg.

Theo bác sĩ CKI Võ Thị Lan Phương, khoa Nội tổng hợp – Lão khoa, Bệnh viện hữu nghị Việt Nam-Cuba Đồng Hới, 90%-95% tăng huyết áp là nguyên phát, có liên quan nhiều yếu tố nguy cơ như: Di truyền, tiền sử gia đình, tuổi cao, béo phì, ít vận động, ăn nhiều muối, uống rượu bia, hút thuốc lá, stress kéo dài; 5%-10% còn lại là do bệnh nền gây tăng huyết áp như: Bệnh thận mạn, hẹp động mạch thận, cường Aldosteron, hội chứng Cushing, u tủy thượng thận, cường giáp, hẹp eo động mạch chủ, thuốc (corticoid, thuốc tránh thai, giảm đau kháng viêm...).

Đặc biệt, căn bệnh này ngày càng “trẻ hóa” do lối sống và chế độ ăn uống của người trẻ khi ăn nhiều đồ chiên xào, nhiều muối, ít vận động, thức khuya dẫn đến rối loạn chuyển hóa. “Bệnh tăng huyết áp nếu không được kiểm soát tốt có thể gây ra những biến chứng rất nguy hiểm. Bệnh gây biến chứng ở não như: Nhồi máu não, xuất huyết não, đột quỵ, để lại di chứng liệt, mất ngôn ngữ; biến chứng tim mạch như: suy tim, nhồi máu cơ tim, phình bóc tách động mạch chủ; biến chứng ở thận như: Tổn thương cầu thận, suy thận, phải lọc máu định kỳ. Ngoài ra, bệnh còn gây biến chứng mắt như: Tổn thương võng mạc, nguy cơ mù lòa”, bác sĩ Phương thông tin.

Chia sẻ thêm về cách phòng ngừa bệnh tăng huyết áp, bác sĩ Phương cho rằng cần duy trì chế độ ăn hợp lý, ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá, giảm đồ chiên rán, hạn chế đường, đồ ngọt chế biến sẵn. Duy trì cân nặng hợp lý, tăng cường vận động, ít nhất 30 phút/ngày hoạt động thể lực vừa, tránh ngồi lâu. Hạn chế rượu bia, không hút thuốc lá, tránh khói thuốc lá thụ động, ngủ đủ giấc 7-8 giờ/ngày, nghỉ ngơi hợp lý. Bệnh nhân tăng huyết áp cần tuân thủ thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ với phương châm dùng thuốc đúng, đủ, đều. Ngoài ra người bệnh cần theo dõi huyết áp định kỳ tại nhà, tái khám đều đặn, điều chỉnh lối sống như dự phòng ban đầu, kiểm soát bệnh đái tháo đường, rối loạn lipid máu, bệnh thận đi kèm. Đặc biệt cần tái khám sớm khi có triệu chứng bất thường như đau ngực, khó thở, liệt nửa người, nhìn mờ. “Với những người đã được chẩn đoán bị bệnh tăng huyết áp cần sử dụng thuốc đều đặn theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý dừng thuốc, bởi huyết áp chỉ ổn định khi có thuốc hỗ trợ. Việc ngừng thuốc đột ngột có thể khiến huyết áp tăng vọt, dễ gây đột quỵ, nhồi máu cơ tim”, bác sĩ Phương khuyến cáo.

Trúc Phương