QTO - Công tác trợ giúp pháp lý (TGPL) cho đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) thời gian qua luôn được tỉnh quan tâm thực hiện. Qua đó, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm an ninh biên giới quốc gia hướng tới giảm nghèo bền vững vùng ĐBDTTS.

Khi đồng bào dân tộc thiểu số được trợ giúp

Ông Phan Trọng Hùng, Trợ giúp viên pháp lý, Trung tâm TGPL Nhà nước số 1 cho biết, với chức năng TGPL miễn phí cho người nghèo, ĐBDTTS và các đối tượng chính sách, thời gian qua, trung tâm đã trực tiếp xử lý, hỗ trợ kịp thời, hiệu quả hàng trăm vụ việc, trong đó có nhiều vụ việc phức tạp, như: Tranh chấp rừng, xâm phạm quyền sử dụng đất, nạn nhân bị lừa đảo, buôn người… góp phần không nhỏ trong việc nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức chấp hành pháp luật trong Nhân dân, bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật.

Trợ giúp viên pháp lý tham gia hỏi cung đối với người phạm tội là đồng bào dân tộc thiểu số  - Ảnh: T.L

Đơn cử như vụ tham gia bào chữa cho anh Hồ V.A. (SN 1993), dân tộc Bru-Vân Kiều ở bản Ploang, xã Trường Sơn là bị cáo trong vụ án “Hủy hoại rừng” do Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình (cũ) xét xử phúc thẩm. Theo đó, anh Hồ V.A. đã thực hiện hành vi đốt rừng tại khoảnh 91, tiểu khu 337 thuộc lâm phận do UBND xã Trường Sơn quản lý, gây thiệt hại 1,75ha. Tại phiên tòa sơ thẩm, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Quảng Ninh (cũ) đã truy tố bị cáo Hồ V.A. về tội “Hủy hoại rừng” theo khoản 2, Điều 243 Bộ luật Hình sự. Hội đồng xét xử (HĐXX) quyết định tuyên bị cáo Hồ V.A. phạm tội “Hủy hoại rừng” và xử phạt 24 tháng tù. Bị cáo A. đã có đơn kháng cáo.

Tại phiên tòa phúc thẩm, trợ giúp viên pháp lý đã trình bày, phân tích các tình tiết liên quan đến nguyên nhân, nhân thân, trình độ nhận thức của bị cáo. Cụ thể, bị cáo thuộc hộ nghèo, lao động chính trong gia đình, hành vi phạm tội là do vô ý, có nơi cư trú rõ ràng, nhân thân tốt, khắc phục hậu quả ở giai đoạn phúc thẩm; bị hại là UBND xã Trường Sơn có văn bản đề nghị cho bị cáo được hưởng án treo…

Từ đó, trợ giúp viên pháp lý đề nghị HĐXX chuyển từ hình phạt tù sang hưởng án treo theo hướng nhẹ hơn so với bản án sơ thẩm đã xét xử. Kết quả, HĐXX đã áp dụng điểm đ, khoản 2, Điều 243; điểm b, s, khoản 1; khoản 2, Điều 51; Điều 54; Điều 65 Bộ luật Hình sự; Điều 355, 357 Bộ luật Tố tụng Hình sự để sửa bản án hình sự sơ thẩm, xử phạt bị cáo 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách gấp đôi. Đây là một trong nhiều vụ án liên quan đến ĐBDTTS sinh sống trên địa bàn tỉnh được TGPL thành công.

Đưa pháp luật đến gần hơn với người dân vùng cao

Bám sát quan điểm của Đảng về TGPL cho ĐBDTTS, thời gian qua, tỉnh đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện công tác TGPL cho ĐBDTTS. Đặc biệt, hoạt động TGPL nói chung và TGPL trong chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1 từ năm 2021-2025 nói riêng luôn được Sở Tư pháp chỉ đạo thực hiện thường xuyên, kịp thời.

Truyền thông cung cấp thông tin về trợ giúp pháp lý tại các thôn, bản thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi  -Ảnh: T.L

Với phương châm hướng về cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân được tiếp cận với các hoạt động TGPL và giảm thời gian, chi phí đi lại, Trung tâm TGPL Nhà nước số 1 và số 2 (Sở Tư pháp) đã tổ chức các buổi truyền thông cung cấp thông tin về TGPL tại các thôn, bản thuộc vùng ĐBDTTS, miền núi, như các xã: Kim Phú, Dân Hóa, Thượng Trạch, La Lay, Tà Rụt, Lìa... ; tổ chức các lớp tập huấn thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế-xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi về tiếp cận TGPL cho già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng, cán bộ cơ sở vùng ĐBDTTS, cá nhân tổ chức có liên quan tại các xã.

Thông qua đó, người dân vùng ĐBDTTS được tuyên truyền, phổ biến các quy định của Luật TGPL năm 2017; về nhóm đối tượng được hưởng dịch vụ TGPL miễn phí; những cán bộ tham gia thực hiện TGPL; phạm vi, lĩnh vực TGPL; các quy định của pháp luật hình sự, dân sự, đất đai...; cung cấp miễn phí mẫu đơn yêu cầu TGPL và cấp phát sổ tay pháp luật về TGPL cho người dân.

Ngoài ra, các trung tâm đã lắp đặt nhiều bảng thông tin về TGPL tại trụ sở UBND các xã và nhà sinh hoạt cộng đồng của các thôn, bản nhằm giúp ĐBDTTS kịp thời tiếp cận các thông tin và thụ hưởng hoạt động TGPL có chất lượng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi gặp vướng mắc, tranh chấp pháp luật.

Theo Phó Giám đốc Sở Tư pháp Trương Quang Sáng, những kết quả trên không chỉ phản ánh nỗ lực của các cơ quan chức năng mà còn thể hiện ý nghĩa thiết thực của chính sách TGPL đối với vùng ĐBDTTS đặc biệt khó khăn. Tuy nhiên, công tác TGPL cho ĐBDTTS hiện nay vẫn còn một số hạn chế, như: Các trung tâm TGPL thiếu đội ngũ trợ giúp viên pháp lý sử dụng thành thạo các ngôn ngữ dân tộc thiểu số; sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc tổ chức và triển khai các hoạt động TGPL chưa chặt chẽ. Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa có sự quan tâm đúng mức đối với công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và TGPL...

“Để tiếp tục thực hiện tốt công tác TGPL cho ĐBDTTS và miền núi, thời gian tới, Sở Tư pháp sẽ tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho ĐBDTTS; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác TGPL; xây dựng và hoàn thiện mạng lưới TGPL tại cơ sở. Cùng đó, lồng ghép các chương trình phổ biến pháp luật vào các chương trình phát triển kinh tế-xã hội ở các địa phương; đồng thời động viên, khích lệ người dân tích cực tham gia vào các chương trình tuyên truyền, phổ biến pháp luật tổ chức tại thôn, bản để hiểu rõ hơn về quyền lợi, nghĩa vụ pháp lý của mình”, ông Trương Quang Sáng cho biết.

Thùy Lâm