QTO - Trong định hướng phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2025-2030, Quảng Trị xác định nông nghiệp xanh là một trong những trụ cột chiến lược, hướng tới nền sản xuất sinh thái-tuần hoàn-thân thiện với môi trường, lấy người nông dân làm trung tâm và khoa học-công nghệ làm động lực. Đây không chỉ là định hướng phát triển, mà còn là tầm nhìn dài hạn cho một nền nông nghiệp bền vững, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và gìn giữ hệ sinh thái tự nhiên của vùng đất “gió Lào, cát trắng”.

Trên vùng đất Tiên Sơn, xã Nam Ba Đồn, mô hình chăn nuôi-trồng trọt hữu cơ của anh Đoàn Thanh Lâm đang trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế hộ gia đình. Ba năm qua, anh Lâm hợp tác với Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm, mạnh dạn chuyển đổi toàn bộ quy trình sản xuất sang hướng hữu cơ hoàn toàn, chú trọng cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường. Chuồng trại được xử lý bằng công nghệ vi sinh, bảo đảm sạch sẽ, an toàn cho đàn vật nuôi, không sử dụng kháng sinh hay chất cấm trong chăn nuôi.

Nhờ cách làm bài bản, mỗi năm gia đình anh xuất chuồng khoảng 200 con lợn, mang lại lợi nhuận ổn định trên 400 triệu đồng, khẳng định hiệu quả của hướng phát triển nông nghiệp bền vững ngay từ quy mô hộ gia đình. “Nuôi lợn hữu cơ giúp tôi yên tâm hơn, ít dịch bệnh, đầu ra ổn định. Mỗi con lợn bán ra lãi từ 1,7 đến 2 triệu đồng”, anh Lâm chia sẻ.

Ở trang trại của mình, anh còn kết hợp trồng cây ăn quả, rau màu hữu cơ; phân chuồng được ủ men vi sinh bón cho cây, phụ phẩm từ cây trồng lại dùng làm thức ăn cho vật nuôi. Vòng tuần hoàn khép kín ấy vừa tiết kiệm chi phí, vừa giữ gìn môi trường và nâng cao giá trị sản xuất.

Mô hình sản xuất lúa hữu cơ của Công ty CP Tổng Công ty Thương mại Quảng Trị - Ảnh: Q.N

Chủ tịch UBND xã Nam Ba Đồn Nguyễn Văn Khánh đánh giá: “Mô hình này hiệu quả cả về kinh tế lẫn môi trường. Chính quyền xã khuyến khích người dân nhân rộng để hình thành vùng chuyên canh sản xuất sạch, an toàn, gắn với tiêu chuẩn hữu cơ, hướng đi cụ thể trong thực hiện chủ trương nông nghiệp xanh của tỉnh”.

Câu chuyện ở Nam Ba Đồn chỉ là một lát cắt nhỏ trong bức tranh chuyển mình mạnh mẽ của nông nghiệp Quảng Trị. Toàn tỉnh hiện có gần 2.200ha cây trồng theo tiêu chuẩn, trong đó có hơn 619ha sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, hơn 906ha lúa được canh tác theo hướng hữu cơ. Nhiều mô hình tiêu biểu đã xuất hiện như rau quả VietGAP trong nhà màng ở Đồng Sơn, Phú Định; tre Lục Trúc lấy măng hữu cơ ở Hoàn Lão; nho hữu cơ ở Đồng Sơn; na Đài Loan hữu cơ tại Hợp tác xã Tâm An (Nam Trạch) và lúa hữu cơ Gio Linh. Các mô hình này đều cho hiệu quả kinh tế cao hơn canh tác truyền thống, mở hướng phát triển bền vững ở cơ sở.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, toàn tỉnh có 112 trang trại chăn nuôi hữu cơ và khoảng 270 trang trại ứng dụng công nghệ IoT trong giám sát môi trường, theo dõi đàn vật nuôi và quản lý chất thải, góp phần giảm phát thải khí nhà kính và hình thành chuỗi sản xuất tuần hoàn.

Đến liên kết tạo giá trị

Cùng với sự tham gia của nông dân, các doanh nghiệp giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp xanh. Trong đó, Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm là đơn vị tiên phong, đồng hành với nông dân Quảng Trị trong phát triển sản xuất hữu cơ. Từ các xã Cam Hồng, Tân Mỹ, Trường Phú, đến nay, doanh nghiệp đã hỗ trợ hơn 10 mô hình liên kết hữu cơ theo chuỗi giá trị; nông dân được tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống, chế phẩm sinh học và bao tiêu sản phẩm, mang lại thu nhập bình quân 200-300 triệu đồng/năm.

Mô hình trồng cây ăn quả hữu cơ theo chuỗi giá trị Quế Lâm có hiệu quả - Ảnh: Q.N

Ông Nguyễn Hồng Lam, Chủ tịch Hội Nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm, chia sẻ: “Phát triển nông nghiệp xanh không chỉ là câu chuyện sản xuất sạch, mà là triết lý sống hài hòa với thiên nhiên. Chúng tôi đồng hành với nông dân Quảng Trị trong xây dựng chuỗi giá trị hữu cơ khép kín từ đất, nước đến sản phẩm cuối cùng. Mỗi ha đất canh tác hữu cơ không chỉ mang lại thu nhập ổn định mà còn tái tạo hệ sinh thái, góp phần hiện thực hóa cam kết giảm phát thải ròng của Việt Nam”.

Công ty CP Tổng Công ty Thương mại Quảng Trị cũng là một điểm sáng trong thực hiện chủ trương phát triển nông nghiệp xanh của tỉnh. Công ty hiện đang sản xuất hơn 150ha lúa hữu cơ và nhiều cây lương thực, công nghiệp theo hướng hữu cơ. Ông Hồ Xuân Hiếu, Chủ tịch HĐQT Công ty, cho biết: “Thực hiện định hướng nông nghiệp xanh, chúng tôi tập trung vào 3 nội dung: Đầu tư hạ tầng cho sản xuất sinh học, chuyển đổi nhận thức người dân và mở rộng thị trường tiêu thụ. Công ty hiện đã đầu tư hơn 200 tỉ đồng xây dựng chuỗi sản xuất khép kín từ phân bón hữu cơ-trồng trọt-chế biến-tiêu thụ, hướng tới hình thành hệ sinh thái nông nghiệp sinh học đồng bộ”.

Tầm nhìn chiến lược và giải pháp đồng bộ

Ngành Nông nghiệp tỉnh Quảng Trị đang tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển nền nông nghiệp xanh-tuần hoàn-công nghệ cao, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực, chuyển đổi số làm công cụ quản lý.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Trần Quốc Tuấn cho biết: “Để hiện thực hóa mục tiêu nông nghiệp xanh, ngành đang triển khai nhiều giải pháp trọng tâm. Trước hết là đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong toàn xã hội, giúp người dân, doanh nghiệp và chính quyền các cấp cùng hiểu rõ lợi ích của sản xuất xanh, thân thiện với môi trường. Cùng với đó, ngành tăng cường ứng dụng khoa học-công nghệ, đặc biệt là các nền tảng IoT, AI, GIS trong sản xuất, quản lý và truy xuất nguồn gốc, góp phần nâng cao năng suất, giảm phát thải”.

Cùng hướng đó, tỉnh cũng khuyến khích phát triển vùng nguyên liệu tập trung với các sản phẩm chủ lực như lúa hữu cơ, hồ tiêu, cà phê, cây dược liệu và thủy sản công nghệ cao, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ. Hiện toàn tỉnh có hơn 370 sản phẩm OCOP, trong đó 3 sản phẩm đạt hạng 5 sao, 62 sản phẩm 4 sao, 303 sản phẩm 3 sao với 240 chủ thể kinh tế tham gia, tạo nền tảng quan trọng để hình thành các chuỗi giá trị xanh. Tỉnh cũng định hướng xây dựng nông thôn mới hiện đại, xanh-sạch-đẹp, gắn phát triển nông nghiệp xanh với du lịch cộng đồng và văn hóa bản địa.

Quang Ngọc