QTO - Với mục tiêu chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao thu nhập cho người dân miền núi, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã xây dựng mô hình trồng chuối tiêu hồng tại xã Tà Rụt. Sau hơn một năm thực hiện, mô hình không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt mà còn mở ra hướng đi mới cho người dân, góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững tại địa phương.

Hiệu quả bước đầu

Nhiều năm qua, người dân xã miền núi Tà Rụt chủ yếu canh tác giống chuối lùn bản địa, lấy chồi con tách từ cây mẹ. Loại chuối này có hương vị đặc trưng, song quả nhỏ, năng suất thấp, mẫu mã không đẹp, quả không đồng đều nên giá bán thấp và khó phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Nhằm nâng cao hiệu quả canh tác, năm 2024, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã triển khai mô hình trồng chuối tiêu hồng trên địa bàn xã. Sau hơn một năm thực hiện, mô hình đã mang lại kết quả bước đầu khả quan, mở ra hướng phát triển mới từ cây chuối cho người dân xã miền núi Tà Rụt.

Mô hình được triển khai từ tháng 9/2024 trên diện tích 2,5ha, với sự tham gia của 3 hộ dân ở bản A Pun. Các hộ được hỗ trợ 100% cây giống, vật tư phân bón và hướng dẫn kỹ thuật từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hoạch. Giống chuối tiêu hồng được nhân bằng công nghệ cấy mô sạch bệnh, giúp cây sinh trưởng nhanh, buồng to, quả đều. Đây là giống chuối phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của vùng gò đồi Tà Rụt; khi chín, quả vẫn giữ cuống xanh, màu sắc sáng đẹp, thịt quả rắn, vị ngọt thơm dịu, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Chuối tiêu hồng cho buồng đạt trọng lượng khoảng 20kg, quả to, đều và đẹp - Ảnh: T.Hoa

Sau hơn một năm trồng và chăm sóc, các hộ dân đều ghi nhận kết quả tích cực: Tỉ lệ cây sống đạt trên 95%, cây sinh trưởng tốt, tỉ lệ trổ buồng khoảng 92%. Việc sử dụng cây giống cấy mô kết hợp quy trình canh tác chuẩn giúp cây sinh trưởng đồng đều, thời gian từ trồng đến thu hoạch khoảng 12-13 tháng; năng suất ổn định, hạn chế sâu bệnh.

Hiện tại, 2,5ha chuối của mô hình đã bắt đầu cho thu hoạch, mỗi cây cho buồng nặng gần 20kg, năng suất bình quân đạt trên 30 tấn/ha. Với giá bán từ 5.000-6.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí đầu tư, người trồng thu lãi trên 60 triệu đồng/ha. Đặc biệt, từ năm thứ 2, tổng chi phí đầu tư chỉ còn khoảng 35 triệu đồng/ha sẽ giúp cho thu nhập của người trồng chuối tăng lên đáng kể.

Gia đình chị Hồ Thị Thía, bản A Pun là 1 trong 3 hộ tham gia mô hình. Trước đây, chị chỉ trồng chuối lùn nên hiệu quả thấp. Từ khi được Trung tâm Khuyến nông tỉnh hỗ trợ trồng chuối tiêu hồng, chị đã thực hiện theo quy trình kỹ thuật được hướng dẫn. Hiện tại, vườn chuối của chị phát triển tốt, cho năng suất cao.

Chia sẻ về hiệu quả của mô hình, chị Thía cho biết: “Khi thực hiện mô hình này, gia đình được cán bộ kỹ thuật hướng dẫn trồng với khoảng cách cây 2x2,5m (mật độ 2.000 cây/ha), cây giống và phân bón được cấp đầy đủ. Hiện tại, chuối trong vườn đã cho thu hoạch, buồng quả của chuối tiêu hồng lớn vượt trội so với chuối lùn trồng trước đây, thương lái đến thu mua tận nơi với giá cao nên gia đình rất phấn khởi”.

Không chỉ riêng hộ chị Hồ Thị Thía, 2 hộ còn lại tham gia mô hình cũng đạt hiệu quả tương tự. Các vườn chuối đều sinh trưởng tốt, buồng quả to, đồng đều, năng suất đạt trên 30 tấn/ha. Kết quả này cho thấy giống chuối tiêu hồng hoàn toàn thích nghi với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Tà Rụt và có thể nhân rộng trong thời gian tới.

Mở hướng phát triển bền vững

Không những mang lại hiệu quả kinh tế, mô hình chuối tiêu hồng còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người dân địa phương, từ sản xuất nhỏ lẻ sang thâm canh, áp dụng tiến bộ kỹ thuật.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Phan Ngọc Đồng, mô hình trồng chuối tiêu hồng tại xã Tà Rụt đạt được cả mục tiêu về kinh tế và xã hội. Giống chuối này thích hợp với điều kiện địa phương, cho năng suất cao hơn chuối bản địa khoảng 20%-25%. Quan trọng hơn, người dân đã biết ghi chép sổ theo dõi, chủ động hơn trong khâu chăm sóc và tiêu thụ sản phẩm. Đây là nền tảng để xây dựng chuỗi giá trị cho sản phẩm chuối tiêu hồng ở Tà Rụt trong tương lai.

Từ kết quả đạt được, mô hình trồng chuối tiêu hồng được đánh giá có khả năng nhân rộng trên địa bàn xã Tà Rụt và các vùng gò đồi, trung du khác của tỉnh. Khi diện tích được mở rộng, có sự liên kết với tổ hợp tác, hợp tác xã, gắn với quy hoạch vùng trồng, cấp mã số vùng và xây dựng cơ sở đóng gói, sản phẩm chuối tiêu hồng hoàn toàn có thể trở thành cây trồng chủ lực của địa phương.

Phó Chủ tịch UBND xã Tà Rụt Hồ Văn Nhiếp chia sẻ: “Thành công của mô hình là cơ sở để địa phương từng bước hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung đối với cây chuối tiêu hồng. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, xã xác định chuối là một trong những cây trồng chủ lực. Hiện toàn xã còn nhiều diện tích có thể mở rộng trồng chuối trong những năm tới, tạo tiền đề phát triển vùng sản xuất tập trung quy mô lớn. Chúng tôi cũng mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ để xây dựng, phát triển vùng trồng chuối cũng như thực hiện kết nối, liên kết tiêu thụ sản phẩm, giúp người dân yên tâm đầu tư sản xuất và nâng cao thu nhập một cách bền vững”.

Theo đánh giá của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, việc phát triển chuối tiêu hồng không chỉ góp phần đa dạng hóa cơ cấu cây trồng mà còn nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân miền núi. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều loại cây trồng truyền thống như sắn hay keo gặp khó về đầu ra, chuối tiêu hồng được xem như lựa chọn khả thi bởi cây trồng này vừa dễ chăm sóc, cho hiệu quả kinh tế cao, vừa có tiềm năng phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa.

Trong thời gian tới, trung tâm sẽ tiếp tục theo dõi, hỗ trợ kỹ thuật và khuyến khích nhân rộng mô hình tại các xã có điều kiện tương đồng, tiến tới hình thành vùng chuyên canh chuối tiêu hồng quy mô lớn, phục vụ sản xuất hàng hóa. Cùng với sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn, sự đồng lòng của chính quyền địa phương và người dân, mô hình trồng chuối tiêu hồng hứa hẹn sẽ trở thành “điểm sáng” trong phát triển nông nghiệp bền vững của xã miền núi Tà Rụt và các địa phương lân cận.

Thanh Hoa