QTO - Thực hiện Dự án trồng và phục hồi rừng bằng cây lâm nghiệp bản địa, từ năm 2021 đến nay, Trung tâm Nghiên cứu quản trị tài nguyên vùng cao (CEGORN) đã phối hợp với các đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh trồng và chăm sóc hàng trăm ha rừng, góp phần phát triển rừng bền vững.

Khôi phục, nâng cao chất lượng rừng

Giám đốc CEGORN Ngô Văn Hồng cho biết, trồng và phục hồi rừng bằng cây lâm nghiệp bản địa là một lĩnh vực khó khăn và thách thức đòi hỏi phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật lâm sinh; tính hợp lý, hợp pháp về quyền quản lý sử dụng đất đai cũng như quy mô diện tích đất của các chủ rừng; độ màu mỡ của đất đai và điều kiện khí hậu ở các vùng; tập quán sản xuất và điều kiện kinh tế của các chủ rừng…

Với mục tiêu nâng cao chất lượng rừng, Công ty TNHH Xã hội trồng và phục hồi rừng Việt Nam (VARS) đã phối hợp CEGORN và các đối tác thực hiện Dự án trồng và phục hồi rừng bằng cây lâm nghiệp bản địa từ nguồn xã hội hóa của các tổ chức phi chính phủ. Người dân và các địa phương được hưởng lợi từ dự án sẽ được hỗ trợ chi phí cây giống, chăm sóc và bảo vệ rừng.

Từ năm 2021-2024, VARS và CEGORN cùng với các đơn vị, chính quyền các địa phương trên địa bàn tỉnh đã trồng hơn 521ha rừng, tương đương với 617.102 cây giống bản địa, như: Lim, dổi, huỷnh, vàng tim, de, lát, xoan… Cây bản địa được trồng tại vùng đầu nguồn các con sông lớn như: Sông Gianh, sông Thạch Hãn…, góp phần giảm thiểu xói mòn, sạt lở đất và điều tiết nguồn nước hiệu quả, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh mưa bão và biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp.

Cán bộ Trung tâm Nghiên cứu quản trị tài nguyên vùng cao thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ người dân chăm sóc cây trồng - Ảnh: L.Chi

Cùng với hoạt động trồng rừng, dự án đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao năng lực cho người dân. CEGORN và VARS thường xuyên tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc và bảo tồn rừng, đồng thời chia sẻ về vai trò và ý nghĩa của việc phục hồi rừng bằng cây bản địa đối với môi trường và cộng đồng.

Chị Dương Thị Dung, cán bộ CEGORN cho hay: “Chúng tôi phối hợp với các ban, ngành, địa phương trực tiếp khảo sát từng khu vực để đưa ra những giống cây trồng phù hợp; đồng thời thường xuyên kiểm tra, giám sát, đồng hành với người dân trong quá trình trồng và chăm sóc rừng”.

Dự án trồng rừng bằng giống cây bản địa đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ người dân tại các xã miền núi, bởi đây là chủ trương hợp lòng dân và mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Dưới tán rừng cây bản địa, người dân còn trồng cây ngắn ngày, cây thuốc nam và thực hiện các mô hình nông, lâm kết hợp để bảo đảm sinh kế, qua đó góp phần nâng cao độ che phủ của rừng trên địa bàn tỉnh cũng như tạo thu nhập, giải quyết việc làm cho người dân, tạo điều kiện đầu tư phát triển du lịch sinh thái.

Bà Nguyễn Thị Chiến, ở thôn Kim Thủy, xã Đồng Lê cho biết, trước đây, gia đình bà chủ yếu trồng cây keo nhưng hiệu quả không cao, thường xuyên bị đổ gãy do mưa bão. Từ năm 2021, được chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động, gia đình bà đã tham gia trồng cây bản địa. Trên diện tích gần 1ha, bà trồng hơn 1.000 cây các loại như: De, lim, lát, dổi... Đến nay, cây sinh trưởng và phát triển tốt. Với phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, bà trồng xen các loại cây ngắn ngày như sim, dứa… để tăng thêm thu nhập.

Nhận thấy hiệu quả từ trồng cây bản địa, ông Hoàng Minh Tâm ở thôn Đồng Phú, xã Tuyên Phú đã tham gia trồng và chăm sóc 2ha rừng với đủ các loại cây như: Huỷnh, lim, vàng tim và gáo vàng. Ông Tâm cho biết, khi trồng cây bản địa nếu có ít cây rừng lớn để lại, kể cả cây keo để che bóng cho cây con thì cây rừng sẽ sống tốt qua thời kỳ khô hạn. Dưới tán rừng, ông trồng xen canh các loại cây như cam, bưởi, chè để tăng thêm thu nhập. Mô hình nông, lâm kết hợp này không chỉ bảo đảm sinh kế mà còn góp phần nâng cao độ che phủ của rừng và tạo điều kiện phát triển du lịch sinh thái.

Hướng tới phát triển rừng bền vững

Dự kiến đến năm 2027, Dự án trồng và phục hồi rừng bằng cây lâm nghiệp bản địa sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động ra các địa phương, các tỉnh với mục tiêu trồng 1.000ha cây rừng bản địa. Theo Giám đốc CEGORN Ngô Văn Hồng, đơn vị đã từng bước hoàn thiện hệ thống quản lý các hoạt động trồng rừng, quản lý thông tin về sự phát triển của rừng và nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ.

Công tác theo dõi chăm sóc rừng được cập nhật thường xuyên qua mạng xã hội và các kênh cá nhân, giúp quản lý và triển khai giải pháp kịp thời khi có rủi ro. Thời gian qua, CEGORN và các tổ chức trong phạm vị dự án đã giao trên 20.000ha rừng và đất rừng cho đồng bào các xã miền núi; trồng trên 1.000ha cây bản địa. Trồng cây bản địa không chỉ góp phần phòng hộ, bảo vệ môi trường mà còn góp phần phát triển sinh kế cho người dân.

Cây lâm nghiệp bản địa sinh trưởng và phát triển tốt trên vùng đất xã Đồng Lê - Ảnh: L. Chi

Thời gian tới, CEGORN tiếp tục kêu gọi và xây dựng các dự án đồng hành với các tổ chức khoa học công nghệ, các chuyên gia và người dân địa phương để nâng cao hiệu quả bảo tồn đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh; trong đó chú trọng trồng và phục hồi rừng bằng cây lâm nghiệp bản địa.

Ngoài trồng rừng, CEGORN cũng tiếp tục thực hiện các hoạt động, tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng, vận động người dân tự trồng và bảo vệ cây xanh, bảo vệ rừng trồng cũng như rừng tự nhiên.

Lan Chi