QTO - Sau sắp xếp đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, câu chuyện xã lớn, xã bé, huyện nhỏ, huyện to đã không còn. Giờ đây xã, phường không còn là cấp thừa hành, quản lý hành chính một cách thụ động mà được tạo sự chủ động theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” để hiện thực hóa khát vọng phát triển của mình.

“Cửa ngõ” rộng mở

Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, Di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận di sản thiên nhiên thế giới 2 lần, vào các năm 2003, 2015, từ lâu đã định vị nên thương hiệu du lịch của tỉnh Quảng Bình cũ, nay là tỉnh Quảng Trị, là niềm khao khát của du khách trong nước và quốc tế. Nói đến giá trị độc đáo “có một không hai” của Phong Nha - Kẻ Bàng, người ta thường gắn với những mỹ từ, như: “Thiên đường trên trái đất”, “đệ nhất kỳ quan”, “tuyệt tác kỳ vĩ”, “vương quốc hang động kỳ bí”. Chỉ có điều, giờ đây, xã Phong Nha không chỉ là thị trấn nhỏ hẹp nơi “cửa ngõ” di sản này nữa, mà được mở rộng trên cơ sở sáp nhập từ 4 xã, thị trấn cũ, gồm: Phúc Trạch, Lâm Trạch, Xuân Trạch và thị trấn Phong Nha.

Có một sự ngẫu nhiên, năm 2025 cũng chính là cột mốc đánh dấu 30 năm Phong Nha mở cửa đón khách du lịch tham quan, khám phá động (năm 1995). Kể từ đó, du lịch Phong Nha trở thành tài nguyên “xóa đói giảm nghèo” cho người dân nơi đây. Cũng từ đó, phong trào người người làm du lịch, nhà nhà làm du lịch nổi lên.

Diện mạo khởi sắc nơi “cửa ngõ” Di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha - Kẻ Bàng -Ảnh:D.C.H

Có thời kỳ, du lịch nơi đây phát triển “nóng” đến mức, tỉnh Quảng Bình lúc đó phải khuyến cáo cơ quan chức năng nên tính toán lại tốc độ phát triển và quá trình đô thị hóa vì thực tiễn phát sinh nhiều vấn đề, như: Quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, cấp phép xây dựng và thực hiện các dự án hạ tầng, thương mại, dịch vụ. Trước áp lực và nhu cầu phát triển, năm 2020, thị trấn Phong Nha được thành lập, trên cơ sở giữ nguyên trạng xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch cũ, với mục tiêu phát triển du lịch và xây dựng nơi đây thành “trái tim” du lịch của tỉnh. Mặc dù chính quyền các cấp đã có nhiều nỗ lực, nhưng xem ra chiếc “chìa khóa vạn năng” phù hợp để “bật mở” kho báu du lịch này vẫn chưa được tìm thấy. Từ xã Sơn Trạch đến thị trấn Phong Nha và giờ đây là xã Phong Nha không chỉ là sự đổi thay về tên gọi hành chính, quy mô hành chính, mà còn mang theo khát vọng bứt phá để phát triển.

Chủ tịch UBND xã Phong Nha Phan Hải Hà cho hay, chính quyền địa phương đã nhận diện được những hạn chế, tồn tại. Đó là nguồn lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhu cầu đầu tư lớn, yêu cầu về thu hút đầu tư ngày càng cao. Trong khi đó, địa phương chưa có nhiều dự án động lực và các dự án sản xuất, kinh doanh quy mô lớn. Để giải quyết những vấn đề trên, khó có thể ngày một ngày hai, tuy nhiên, trong giai đoạn phát triển mới, những nút thắt, điểm nghẽn về cơ chế, nguồn lực để phát triển kinh tế-xã hội đang dần được tháo gỡ. Chính quyền địa phương xác định sẽ tập trung phát triển đa dạng hơn và nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch thế mạnh, như: Du lịch khám phá hang động, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa - tâm linh, du lịch bằng đường thủy, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng… nhằm mục tiêu xây dựng điểm đến du lịch văn minh, thân thiện, bền vững. Cùng với đó, các nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng theo hướng đồng bộ, hiện đại cũng sẽ được huy động để đáp ứng yêu cầu mở rộng không gian phát triển mới, kết nối liên vùng và thu hút đầu tư. Hy vọng rồi đây, Phong Nha không chỉ có du lịch hang động, mà còn có những sản phẩm du lịch độc đáo và hấp dẫn khác.

Động lực mới để bứt phá

Nếu xã Phong Nha là “cửa ngõ” để bước vào Di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng, thì PhúTrạch là cánh “cửa ngõ” khác để Quảng Trị vươn ra biển lớn.

Xã PhúTrạch được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã: Quảng Đông, Quảng Phú, Quảng Kim, Quảng Hợp cũ. Nơi đây có Khu kinh tế Hòn La, một trong những trung tâm động lực tăng trưởng của vùng, với định hướng phát triển thành khu kinh tế tổng hợp, mà trọng tâm phát triển là công nghiệp điện, công nghiệp hỗ trợ, cảng trung chuyển hàng hóa kết hợp phục vụ tàu du lịch. Ngày nay, Khu Kinh tế Hòn La đã trở thành một đại công trường xây dựng nhộn nhịp.

Cảng biển Hòn La và Khu kinh tế Hòn La, trung tâm động lực tăng trưởng của vùng Bắc sông Gianh - Ảnh: D.C.H

Ông Lê Huy Hoàng (SN 1955), nguyên là Bí thư Đảng ủy xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch cũ (những năm sau đổi mới, giai đoạn 1986-1991), cho biết, từ khi có cảng biển, nhà máy sản xuất ở đây, đời sống của người dân vùng cát này đã “thay da, đổi thịt” và phát triển từng ngày. Bởi có nhà máy sản xuất là người dân có việc làm, thu nhập và đi kèm với nó là sự “nở rộ” của các dịch vụ phụ trợ.

Từng chứng kiến sự đổi thay to lớn của những năm sau đổi mới và giờ đây là cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức, bộ máy, ông Hoàng chia sẻ: “Nếu như thời kỳ đổi mới năm 1986 diễn ra trong điều kiện đất nước rất khó khăn, nhận thức của người dân nói chung còn thấp, thì nay kinh tế đất nước phát triển, đời sống Nhân dân đã được nâng cao. Đó là lợi thế, là nền tảng quan trọng, tạo động lực rất lớn để tăng tốc, bứt phá trong giai đoạn phát triển mới. Vì vậy, ai cũng phấn khởi, kỳ vọng vào sự đổi thay, nhất là đổi thay từ nhận thức, tư duy đến năng lực hành động thực tiễn của cán bộ và bộ máy mới”.

Còn theo Chủ tịch UBND xã PhúTrạch Phạm Minh Cảnh, sau sắp xếp, với lợi thế đa địa hình (vừa vùng gò đồi, vừa ven biển), thời gian tới, địa phương sẽ tập trung nguồn lực thực hiện một số mục tiêu đột phá, như: Xây dựng, hoàn thiện, đồng bộ kết cấu hạ tầng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội; ứng dụng khoa học, công nghệ, đẩy mạnh phát triển công nghiệp, xây dựng, thương mại-dịch vụ; chútrọng lĩnh vực có thế mạnh như trồng rừng, khai thác và nuôi trồng thủy sản, làm muối và phát triển du lịch sinh thái, tâm linh, trải nghiệm.

Rõ ràng, với những lợi thế nổi bật, nhiều địa phương đã có sẵn “mồi lửa” để kích hoạt những mục tiêu, kỳ vọng đặt ra. Tuy nhiên, để kỳ vọng trở thành hiện thực, bên cạnh những quyết sách, chiến lược có tầm nhìn xa trông rộng và những “kịch bản” cụ thể, sát thực, còn cần sự nhanh nhạy, năng động, sáng tạo và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị.

Dương Công Hợp