(QBĐT) - Năm 2015 tổng lượng mưa trên địa bàn chỉ đạt 87% so với trung bình nhiều năm, chính vì vậy, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương và Đài khí tượng Thủy văn tỉnh nhận định, tình hình sản xuất nông nghiệp trong năm 2016 sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Nhằm giảm tối thiểu thiệt hại, ổn định sản xuất, thu nhập và đời sống của nhân dân trên địa bàn, Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi đã khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó với khô hạn.
Ông Nguyễn An Tư, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi cho biết, ngay từ đầu mùa mưa đơn vị đã tranh thủ tích nước, nhưng hiện nay tổng lượng nước tại các hồ chứa của công ty mới chỉ đạt 81,6% so với dung tích thiết kế, không bảo đảm yêu cầu đề ra.
 |
| Hồ chứa nước Vực Tròn có dung tích trữ so với cùng kỳ rất thấp. |
Đáng nói, lượng nước nhiều hồ chứa thấp hơn so với bình quân nhiều năm. Tại huyện Lệ Thủy và Quảng Ninh, các hồ chứa hầu hết đạt từ 60-80% dung tích so với cùng kỳ; ở Bố Trạch các hồ chỉ đạt 50-70% dung tích so với cùng kỳ; thị xã Ba Đồn và Quảng Trạch các hồ chứa có dung tích trữ so với cùng kỳ rất thấp như hồ Trung Thuần 53%, Tiên Lang 56%,... chỉ bảo đảm nguồn nước cho vụ sản xuất đông - xuân. Cá biệt, một số hồ nhỏ chỉ đạt 15-30% dung tích trữ so với cùng kỳ như hồ Khe Nậy, Khe Zét, Hóc Chọ...
Trong khi đó, nhận định khí tượng thủy văn cho thấy, tình hình hạn hán sẽ xảy ra trên diện rộng ngay từ vụ đông - xuân 2015-2016, trong đó tập trung gay gắt nhất ở các huyện Bố Trạch, Quảng Trạch, Minh Hóa, Tuyên Hóa, thị xã Ba Đồn và hạn hán cục bộ ở vùng đồi, các hồ chứa nhỏ ở Quảng Ninh, Lệ Thủy. Riêng đối với cây lúa, nước tưới cơ bản chỉ đủ cho vụ đông - xuân, nhưng đến vụ hè - thu 2016 sẽ có khoảng 1.600 ha lúa không sản xuất được theo kế hoạch do thiếu nước tưới.
Để đối phó với ảnh hưởng của El Nino trong sản xuất nông nghiệp, Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi đã xây dựng kế hoạch cụ thể điều tiết, sử dụng các nguồn nước ở các hồ chứa để phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, trong đó lưu ý cân đối nguồn nước để bảo đảm cung cấp cho cả vụ đông - xuân 2015-2016 và năm 2016.
Trước hết, đơn vị tăng cường tuyên truyền về công tác ứng phó hạn hán để người dân có ý thức chủ động thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước trong sinh hoạt và sản xuất; thường xuyên theo dõi thông tin diễn biến thời tiết để tiếp tục tích trữ nước ở các hồ chứa. Ngay từ bây giờ, Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi đã phối hợp chặt chẽ với địa phương, đơn vị quản lý các hồ thủy lợi lập kế hoạch dùng nước, lịch tưới, mức tưới của từng đợt theo thời kỳ sinh trưởng của cây trồng cho từng xứ đồng để nhân dân chủ động sản xuất.
Cụ thể, trên cơ sở cân đối nguồn nước cho cả năm 2016, công ty đã lên phương án tưới tiêu hợp lý cho từng hồ, trong đó xác định cụ thể vùng bảo đảm tưới, vùng nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước để bố trí hợp lý như ở một số công trình: hồ Tiên Lang phục vụ sản xuất cho thôn Hướng Phương, Pháp Kệ ở xã Quảng Phương; hồ Trung Thuần bảo đảm tưới cho thôn Đông Dương, xã Quảng Phương và thôn Phù Lưu thuộc xã Quảng Lưu; hồ Đồng Ran bơm tận dụng nước cho xã Bắc Trạch....
Để thực hiện hiệu quả công tác chống hạn hán, những vùng khó khăn về nước tưới như lưu vực hồ Tiên Lang, Trung Thuần, Vân Tiền, Khe Dẻ, Vực Sanh, Vực Nồi... công ty đã chỉ đạo các chi nhánh vận động bà con nông dân đắp đập, be bờ giữ nước mặt ruộng, tận dụng tối đa đợt tưới đầu, hạn chế cấp nước từ hồ chứa nhằm tiết kiệm nước và dành nước ở các hồ chứa cho vụ hè - thu.
Ngoài ra, công ty cũng đã thực hành tiết kiệm nước triệt để bằng việc xây dựng kế hoạch tưới và mở nước sát lịch thời vụ, tránh mở tùy tiện, gây lãng phí; phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố thực hiện tuyên truyền cho người dân gieo sạ sớm để chống hạn vào cuối vụ. Đặc biệt, trên những diện tích lúa bị thiếu nước vụ hè - thu, công ty khuyến cáo người dân chủ động triển khai ngay sau khi thu hoạch vụ đông - xuân để bảo đảm nguồn nước tưới phục vụ sản xuất.
 |
| Nông dân Bố Trạch tranh thủ thời tiết thuận lợi tiến hành làm đất, cày ải. |
Ông Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Trạch cho biết, toàn huyện có 29 hồ chứa có tổng dung tích gần 90 triệu m3 nước, 08 đập dâng, 13 trạm bơm và 169 km kênh mương. Tuy nhiên, trước tình hình thời tiết bất thường, huyện đã chỉ đạo các địa phương và người dân nên có kế hoạch khai thác và sử dụng hợp lý nguồn nước, tránh gây thất thoát lãng phí. Đối với những nơi công trình thủy lợi không bảo đảm nguồn nước tưới thì các xã chuyển đổi cây trồng chống hạn.
Về giải pháp công trình, ông Nguyễn An Tư, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi thông tin thêm: Các địa phương tập trung duy tu bảo dưỡng, nạo vét, khơi thông các công trình thủy lợi, chống rò rỉ, giảm thiểu thất thoát nước. Cùng với đó, ban quản lý các hồ chứa, đập dâng sửa chữa các đập hiện có, đắp đập tạm và đập phụ để trữ nước; chuẩn bị sẵn các máy bơm dã chiến để bơm nước từ các hồ chứa khi hồ xuống dưới mực nước chết và vị trí dọc theo các sông suối hay các công trình thủy lợi lân cận.
Riêng đối với các trạm bơm, các đơn vị tăng cường vận hành các trạm bơm điện cố định để chống hạn. Mặt khác, triển khai thực hiện nạo vét hệ thống kênh mương, cửa cống lấy nước, khơi thông dòng chảy. Một số địa phương như Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Ba Đồn và Đồng Hới cần chú ý lắp đặt vận hành trạm bơm dầu dã chiến tận dụng nước hồi quy hoặc từ sông suối, ao hồ. Đồng hành với các giải pháp trên là các địa phương cần có kế hoạch cân đối nguồn lực về tài chính để bảo đảm tính khả thi của các phương án chống hạn.
N.L
