Hiện sản phẩm chế biến thủy sản truyền thống tại tỉnh ta bao gồm rất nhiều nhóm hàng đa dạng và phong phú như: thủy sản khô (cá khô, mực khô), nước mắm, mắm các loại, cá muối, ruốc... Song số cơ sở được đầu tư, mở rộng quy mô sản phẩm, có nhãn mác và đăng ký bảo hộ chất lượng cho thương hiệu sản phẩm chỉ đếm trên đầu ngón tay (như nước mắm Quy Đức, nước mắm Khánh Cường, nước mắm Nhân Nam...) còn lại phần lớn các cơ sở đang ở tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, thiếu trang thiết bị sản xuất và mức độ bảo đảm ATTP chưa cao.

 

Cơ sở sản xuất nước mắm Tuệ Hương, Cảnh Dương (Quảng Trạch) có quy mô sản xuất mỗi năm từ 10-12 nghìn lít nước mắm, 1 tấn ruốc và 1,5 tấn cá khô. Hàng năm, cơ sở Tuệ Hương đã giải quyết việc làm thường xuyên cho 2 lao động cố định và 10 lao động thời vụ. Song thực tế quy mô nhà xưởng và dụng cụ sản xuất của cơ sở vẫn còn chưa bảo đảm.

Cơ sở chế biến được nâng cấp, cải tạo đáp ứng chương trình quản lý chất lượng, ATTP do Nhà nước quy định.

Cũng nằm trong khó khăn chung đó, cơ sở sản xuất, chế biến nước mắm của bà Nguyễn Thị Dịp, ở thôn Nhân Quang, xã Nhân Trạch (Bố Trạch) có sản lượng chế biến hàng năm trên 10 nghìn lít nước mắm, 3 tấn ruốc, 5 tạ cá khô và giải quyết việc làm cho từ 2-5 lao động. Nhưng do khó khăn về nguồn vốn đầu tư nên mức độ phát triển sản xuất của cơ sở chưa đạt theo yêu cầu cả về quy mô cũng như các điều kiện bảo đảm ATTP. Đó cũng là tình trạng chung của hàng trăm cơ sở chế biến thủy sản ở các địa phương trong tỉnh, dẫn đến hệ quả là sản lượng thấp, chưa đáp ứng về chất lượng, ATTP cho người tiêu dùng.

Hầu hết các cơ sở nói trên đều sản xuất theo phương thức thủ công, sơ sài và nhỏ lẻ, chưa tiếp cận và sử dụng các thiết bị công nghiệp như muối cá, lọc, đóng chai, bao bì... Do vậy, chất lượng và mẫu mã các sản phẩm chế biến chưa phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, dẫn đến sản phẩm chế biến thuỷ sản tại địa phương còn nhiều hạn chế cả về sản lượng và chất lượng.

Nhằm tăng cường năng lực sản xuất và từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm cho các cơ sở sản xuất trên địa bàn, năm 2015, Chi cục Quản lý Chất lượng nông, lâm sản và thủy sản đã hỗ trợ 4 cơ sở chế biến thủy sản với tổng kinh phí 200 triệu đồng.

Theo đó, có 3 cơ sở chế biến nước mắm và dạng mắm được hỗ trợ là Tuệ Hương, xã Cảnh Dương (Quảng Trạch); Nguyễn Thị Dịp, xã Nhân Trạch (Bố Trạch); HTX Xuân Hồng, ở xã Hải Ninh (Quảng Ninh) và cơ sở chế biến thủy sản khô Nguyễn Thị Lớn, thôn Liêm Bắc, xã Ngư Thủy Nam (Lệ Thủy). Các hạng mục hỗ trợ bao gồm: cải tạo, nâng cấp nhà xưởng; mua sắm trang thiết bị công nghệ phục vụ sản xuất; chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Đến nay, các hạng mục đầu tư tại các cơ sở đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Cụ thể, tại cơ sở chế biến nước mắm và dạng mắm, ngoài việc cải tạo nhà xưởng thì các dụng cụ phục vụ trực tiếp khâu chế biến như: bể xi măng muối cá, máy ép ruốc, máy xay ruốc, phi nhựa, chai lọ chứa đựng sản phẩm... đã được trang bị đầy đủ.

Riêng cơ sở chế biến thủy sản khô đã được chú trọng đầu tư xây dựng hàng rào, tường ngăn cách, nâng cấp sân phơi, kho chứa muối, kho chứa sản phẩm, nồi inox chuyên dùng luộc cá, sàng phơi cá, vật liệu bao gói. Bà Nguyễn Thị Duế, HTX Xuân Hồng, ở xã Hải Ninh (Quảng Ninh) hồ hởi cho biết, dự kiến sau khi đưa vào sử dụng, sản lượng chế biến tại cơ sở sẽ tăng hơn mọi năm và mang lại lợi nhuận bình quân cao hơn.

Theo bà Hồ Thị Tuyết Minh, Trưởng phòng Quản lý chất lượng nông, lâm thủy sản cho biết, hỗ trợ các cơ sở chế biến nâng cao năng lực sản xuất, áp dụng chương trình quản lý chất lượng, ATTP đáp ứng các yêu cầu về điều kiện cơ sở theo tiêu chuẩn, quy chuẩn do Nhà nước quy định sẽ góp phần tạo nguồn sản phẩm nông thủy sản bảo đảm chất lượng, ATTP cho xã hội, đồng thời từng bước xây dựng thương hiệu của địa phương để tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường, góp phần ổn định kinh tế và phát triển nông lâm thủy sản bền vững.

Có thể khẳng định, việc thực hiện các mô hình trên đã giúp các cơ sở mở rộng quy mô và từng bước củng cố, nâng cao năng suất chất lượng và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm truyền thống địa phương. Qua đó, từng bước nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cơ sở sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng trong việc bảo đảm chất lượng, ATTP.