QTO - Với hơn 700 di tích lịch sử, cùng hệ sinh thái tự nhiên phong phú, Quảng Trị được ví như miền đất của ký ức và trải nghiệm. Những năm gần đây, định hướng phát triển du lịch xanh, du lịch sinh thái và du lịch tâm linh đang mở ra cơ hội mới để địa phương đánh thức tiềm năng, trở thành điểm đến hấp dẫn ở miền Trung.

Kết nối lịch sử-tâm linh

Từ lâu, Quảng Trị được biết đến là “miền đất thiêng” với hàng vạn anh hùng liệt sĩ và là nơi giao thoa của nhiều giá trị tín ngưỡng dân gian.

Trên bản đồ du lịch Việt Nam, Quảng Trị mang dấu ấn riêng với hệ thống di tích văn hóa, lịch sử cách mạng, trở thành những địa chỉ thu hút du khách trong và ngoài nước, như: Thành Cổ Quảng Trị, địa đạo Vịnh Mốc, đôi bờ Hiền Lương-Bến Hải, Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn, sân bay Tà Cơn, Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn, Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Đường 9, đền Thánh Mẫu Liễu Hạnh, chùa Hoằng Phúc... Mỗi di tích không chỉ là chứng tích lịch sử mà còn là “bảo tàng sống” của tinh thần hòa bình, đoàn kết dân tộc.

Thả hoa đăng trên dòng Thạch Hãn - Ảnh: T.Tuyền

Theo Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Trị Hồ Văn Hoan, Quảng Trị có hơn 700 điểm di tích, trong đó nhiều "địa chỉ đỏ" mang giá trị giáo dục và có ý nghĩa tâm linh đặc biệt. Ngành du lịch đang tập trung tôn tạo, số hóa thuyết minh đa ngôn ngữ và xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa-tâm linh gắn với giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Các di tích lịch sử là dấu tích sống động về truyền thống đấu tranh cách mạng, mang giá trị nhân văn và thông điệp hòa bình. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của thời gian và chiến tranh, một số di tích đã xuống cấp, cần được tu bổ, tôn tạo đúng kỹ thuật và ứng dụng công nghệ số trong lưu trữ dữ liệu di sản.

Ông Hoan cho biết, những năm gần đây, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch, hướng tới hình thành chuỗi “tour du lịch lịch sử-tâm linh-trải nghiệm”. Các tuyến du lịch được kết nối linh hoạt, thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm. Du lịch lịch sử-tâm linh không chỉ có ý nghĩa tri ân quá khứ mà còn là cầu nối để quảng bá hình ảnh đất và người Quảng Trị.

Đối với du khách, Quảng Trị không chỉ là điểm đến tham quan mà còn là hành trình cảm xúc. Anh Phạm Đức Minh, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ sau chuyến tri ân tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn rằng: “Đứng giữa hàng nghìn nấm mồ trắng trong không gian bao la khoáng đạt, tôi cảm nhận rõ sự linh thiêng của mảnh đất Quảng Trị vốn chịu nhiều đau thương. Cảm xúc ấy khiến chuyến đi trở nên ý nghĩa hơn”.

Hòa mình cùng thiên nhiên

Không chỉ nổi bật về di tích lịch sử, Quảng Trị còn sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, đa dạng về địa hình, từ biển, đảo đến rừng, hang động. Với đường bờ biển dài gần 200km, tỉnh có nhiều bãi tắm đẹp, như: Nhật Lệ, Bảo Ninh, Quang Phú, Đá Nhảy, Cửa Tùng, Cửa Việt, Mỹ Thủy, Vĩnh Thái và các hệ sinh thái rừng nguyên sinh thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng… trở thành điểm nhấn của loại hình du lịch sinh thái-trải nghiệm.

Ông Hồ Văn Hoan, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: “Tỉnh Quảng Trị đang tập trung phát triển du lịch theo hướng xanh, bền vững, định vị là trung tâm du lịch mạo hiểm của khu vực châu Á, gắn với các sản phẩm đặc trưng như du lịch hang động, du lịch cộng đồng, du lịch biển đảo”.

Các mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, như: Blue Diamond Retreat, Ozo Park hay tour “Khe Sanh Coffee Tour-Một ngày làm nông dân hái cà phê” đang trở thành sản phẩm đặc trưng, hấp dẫn du khách. Những khu du lịch này chú trọng sử dụng năng lượng tái tạo, xử lý chất thải thân thiện với môi trường, minh chứng cho định hướng du lịch “Net Zero” (phát thải ròng bằng 0) mà ngành du lịch tỉnh đang hướng đến.

Đại diện Công ty TNHH MTV Chua Me Đất (Oxalis), đơn vị xây dựng, phát triển Khu du lịch sinh thái Blue Diamond Retreat chia sẻ, công ty đặt mục tiêu phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Toàn bộ hệ thống điện của khu nghỉ dưỡng được vận hành bằng năng lượng mặt trời, nước thải và rác thải được xử lý sinh học. Du khách đến đây không chỉ nghỉ dưỡng mà còn được tham gia các hoạt động trải nghiệm, học cách sống xanh và cân bằng. Mô hình này được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đánh giá là hướng đi bền vững, phù hợp với xu thế du lịch xanh, góp phần đưa Quảng Trị trở thành “điểm đến thân thiện với môi trường”.

Du khách tham quan di tích Sân bay Tà Cơn - Ảnh: T.Tuyền

Phấn đấu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

Việc kết hợp du lịch tâm linh với du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng đang mở ra hướng phát triển mới, giúp du khách vừa trải nghiệm không gian thiên nhiên, vừa lắng đọng trong không gian văn hóa-tâm linh của vùng đất anh hùng.

Từ những tiềm năng đó, Quảng Trị đặt ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP của địa phương. Mục tiêu không chỉ dừng lại ở số lượng du khách mà hướng tới nâng cao chất lượng trải nghiệm, đa dạng hóa sản phẩm và phát triển du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm.

Trong giai đoạn tới, tỉnh sẽ triển khai nhiều giải pháp cụ thể như: Xây dựng bản đồ số du lịch thông minh, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý và quảng bá; mở rộng các tuyến, điểm đến gắn kết giữa miền biển và miền núi; tăng cường liên kết vùng để hình thành chuỗi du lịch “Con đường di sản miền Trung”. “Đặc biệt, du lịch “Net Zero” đang được xem là xu hướng tất yếu. Tỉnh hướng tới phát triển du lịch giảm phát thải ròng bằng 0, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo, giảm sử dụng nhựa, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường”, ông Hồ Văn Hoan nhấn mạnh.

Trên hành trình đánh thức tiềm năng lịch sử, Quảng Trị đang chuyển mình mạnh mẽ từ vùng đất với nhiều dấu tích chiến tranh trở thành điểm đến của hòa bình, tri ân và trải nghiệm. Mỗi di tích, mỗi bãi biển, mỗi lễ hội đang dần hòa vào dòng chảy phát triển du lịch xanh, du lịch nhân văn, góp phần viết tiếp câu chuyện mới của “miền đất lửa” hôm nay.

Trần Tuyền