QTO - Địa đạo Vịnh Mốc đang được tiến hành tôn tạo, nâng cấp các cửa hầm, làm mới hệ thống giao thông hào và nhiều hạng mục khác để tái hiện cảnh quan di tích, dự kiến cuối năm nay hoàn thành.
Dự án bảo tồn, tôn tạo, nâng cấp Khu di tích địa đạo Vịnh Mốc (giai đoạn 1) với tổng mức đầu tư 11,25 tỷ đồng, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư. Khởi công đầu tháng 5/2025, dự án dự kiến hoàn thành vào cuối năm nay.
 |
| Hệ thống giao thông hào đang được tôn tạo - Ảnh: Q.H |
Dự án không chỉ chống xuống cấp địa đạo mà còn góp phần giữ gìn, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của di tích mang tính biểu tượng; phục vụ nhu cầu thăm viếng, tham quan, nghiên cứu, học tập và giáo dục truyền thống cho các thế hệ.
Theo đó, dự án tiến hành tu bổ 9 cửa hầm địa đạo. Cụ thể, các cửa hầm số 11, 13, 9, 7, 5, 3 (trong đất liền): giữ nguyên cửa xuống địa đạo hiện trạng, làm sạch rêu mốc; cải tạo hầm trước cửa địa đạo, bổ sung vách hầm kết cấu bê tông cốt thép, bên ngoài đắp vữa giả đất; bổ sung phần mái hầm trước cửa xuống địa đạo, phía trên mái đắp đất; cải tạo bậc cấp xuống hầm bằng bê tông giả đất; thiết kế đường giao thông hào dẫn vào hầm địa đạo.
 |
| Gỗ trong hầm địa đạo lâu năm đã bị mối mọt cần nâng cấp - Ảnh: Q.H |
Các cửa hầm địa đạo số 4, 2, 1 (hướng ra biển): giữ nguyên kết cấu cửa hầm, các tường chắn đất gia cố cửa hầm hiện trạng; làm sạch cây dại, rêu mốc xung quanh và bám trên cửa hầm; cải tạo lối đi từ cửa hầm vào địa đạo bằng bê tông cốt thép, gạch xây, bên ngoài đắp bê tông giả đất. Đồng thời cải tạo các tường chắn đất xung quanh cửa hầm, đắp vữa bê tông giả đất (giống bờ đất nguyên gốc của bờ biển Địa đạo Vịnh Mốc); cải tạo lối đi từ cửa hầm xuống bờ biển bằng bê tông giả đất.
Dự án cũng tiến hành tu bổ địa đạo tầng 1 gồm: đoạn từ cửa hầm số 11 xuống trục chính (22,9m); đoạn từ cửa hầm số 13 xuống trục chính (9,5m); đoạn từ cửa hầm số 9 xuống trục chính (24,3m); đoạn từ cửa hầm số 7 xuống trục chính (20,8m); đoạn trục chính (239m); giếng thông hơi; bếp Hoàng Cầm.
 |
| Một hầm địa đạo đang được thi công - Ảnh: Q.H |
Địa đạo tầng 2 tiến hành tu bổ đoạn từ cửa hầm số 5 xuống trục chính (26,5m); đoạn từ cửa hầm số 3 xuống trục chính (38,6m); đoạn trục chính (105,2m); đoạn địa đạo thông qua cửa hầm số 4 (10,6m); cửa hầm số 2 (23,9m); cửa hầm số 1 (13,8m); tu bổ hội trường địa đạo.
Trong đó, đơn vị thi công hạ giải phần gỗ gia cố địa đạo gồm thanh chống, đà gỗ, ván gỗ trên hiện trạng; tu bổ, gia cố các bậc cấp xuống địa đạo bằng bê tông giả đất; gia cố khung vách, trần bằng bê tông cốt thép giả gỗ; ván vách, trần bằng composit giả gỗ…
 |
| Hệ thống giao thông hào đang được tôn tạo, nâng cấp - Ảnh: Q.H |
Đặc biệt, hệ thống giao thông hào (300m) được tu bổ lòng hào chính, đào sâu thêm và mở rộng sang hai bên, bổ sung bậc cấp kết nối từ đường tham quan xuống hào dẫn tới các cửa hầm; bổ sung đoạn giao thông hào kết nối xuống hầm số 11, số 13, dài 30m; bổ sung đoạn giao thông hào nối từ Nhà trưng bày bổ sung đến cửa số 5.
5 hố bom với diện tích 625m² cũng được tu bổ theo hướng sử dụng vật liệu bê tông giả đất. Cây xanh xung quanh được tạo hình tả tơi, gãy cành bằng bê tông. Tại đây tái hiện một phần cảnh quan di tích theo ảnh tư liệu làng Vịnh Mốc thời chiến tranh, với mặt đất trơ trụi, cây chết cháy, gãy đổ, cảnh đổ nát do bom đạn bắn phá.
 |
| Hệ thống bóng điện trong hầm địa đạo sẽ được thay thế - Ảnh: Q.H |
Ngoài ra, dự án còn bổ sung 20 nhân vật lịch sử tái hiện; tu bổ 5 nhân vật; tái hiện bom nổ, cắm dưới hố bom. Đường tham quan đổ thêm lớp bê tông giả đất dày 70mm để du khách dễ di chuyển, nhất là người khuyết tật…
Du khách có thể đi dưới giao thông hào như lịch sử
Ghi nhận tại Khu di tích địa đạo Vịnh Mốc vào sáng 1/8, khá đông du khách trong và ngoài nước đến mua vé vào tham quan. Trong khi đó, công nhân và máy móc đang làm việc.
Ông Phan Tuấn Anh, quản lý kỹ thuật của Công ty TNHH xây dựng số 8 (nhà thầu thi công), cho hay 16 công nhân cùng 1 máy múc, 1 ô tô nhỏ đang thi công 4/9 cửa hầm địa đạo, trong khi cửa số 3 và 5 vẫn đón khách tham quan. Xe chở vật liệu phục vụ thi công đi theo lối phụ mới mở nhằm tránh gây sập hầm và ảnh hưởng đến du khách.
 |
| Sau khi hoàn thành tôn tạo di tích, du khách có thể đi bộ dưới giao thông hào như lịch sử - Ảnh: Q.H |
Tại hệ thống giao thông hào đang tôn tạo, ông Anh cho biết: “Giao thông hào được mở rộng và đào sâu, với độ rộng đáy 1m, miệng vát rộng 1,25m và sâu 1,4m. Giao thông hào này được cho là giống nguyên mẫu trong lịch sử khi mà quân dân ngày trước có thể đi lại bằng xe đạp dưới đó. Sau khi tôn tạo, du khách có thể trải nghiệm đi ngay bên trong giao thông hào rồi theo lối vào các cửa hầm tham quan địa đạo”.
Cũng theo ông Anh, bóng điện trong địa đạo sẽ được thay thế bằng đèn bão sử dụng bóng sợi đốt để cho giống với lịch sử. Hệ thống điện sử dụng điện 24V để đảm bảo an toàn cho du khách tham quan.
 |
| Du khách tham quan địa đạo Vịnh Mốc - Ảnh: Q.H |
Địa đạo Vịnh Mốc thuộc xã Cửa Tùng, tỉnh Quảng Trị, là một trong những di tích thành phần của di tích lịch sử quốc gia Hệ thống làng hầm Vĩnh Linh. Đây là công trình kiến trúc quân sự kỳ vĩ dưới lòng đất, ra đời trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hàng năm, địa đạo Vịnh Mốc đón hàng trăm ngàn lượt khách tham quan. Riêng trong tháng 7/2025, di tích này đón gần 11.000 khách, thu hơn 550 triệu đồng tiền vé.
Quang Hải
