QTO - Trên dải đất miền Trung, xã Triệu Phong từ lâu được biết đến là một vùng “địa linh nhân kiệt”, nơi hội tụ tinh hoa lịch sử, văn hóa và con người Việt. Mỗi dòng sông, tấc đất nơi đây đều chất chứa giá trị thiêng liêng, là minh chứng cho sức sống bền bỉ với khát vọng vươn lên mạnh mẽ.

Kết tinh tinh thần cách mạng

Nhắc đến Triệu Phong, nơi đây là quê hương của Tổng Bí thư Lê Duẩn-người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng, đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp cách mạng, độc lập dân tộc và thống nhất đất nước.

Gần 60 năm hoạt động cách mạng của đồng chí Lê Duẩn gắn liền với những chặng đường lịch sử trọng đại: Từ cao trào cách mạng 1930-1931, đặc biệt là phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh, đến những năm tháng đấu tranh giải phóng miền Nam, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ở bất kỳ cương vị nào, đồng chí đều thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, tầm nhìn chiến lược và tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích của Tổ quốc và Nhân dân. Những cống hiến về lý luận và tư tưởng của đồng chí Lê Duẩn, đặc biệt là tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là nền tảng vững chắc cho đường lối cách mạng của Đảng ta, trở thành kim chỉ nam xuyên suốt qua nhiều thời kỳ.

Người dân tham quan Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn ở xã Triệu Phong - Ảnh: N.V

Khẳng định ấy càng được minh chứng sinh động tại Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn ở xã Triệu Phong-di tích quốc gia ghi dấu cuộc đời, sự nghiệp cách mạng kiên trung của người chiến sĩ cộng sản mẫu mực. Công trình gồm nhà tưởng niệm, nhà trưng bày, khu đón tiếp, bến sông, sân vườn cùng hàng trăm hiện vật, hình ảnh, tư liệu quý, tái hiện sinh động hành trình cống hiến trọn đời của người cộng sản kiên trung. Khu lưu niệm không chỉ là điểm đến văn hóa, mà còn là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ hôm nay.

Dấu mốc mở cõi và truyền thống hiếu học

Không chỉ tự hào là quê hương của Tổng Bí thư tài năng, Triệu Phong còn ghi dấu những trang sử mở đầu cho công cuộc khai phá phương Nam của dân tộc.

Chủ tịch UBND xã Triệu Phong Đặng Sỹ Dũng cho biết: Tháng 10 năm Mậu Ngọ (1558), Đoan Quận công Nguyễn Hoàng được vua Lê Anh Tông cử vào trấn thủ xứ Thuận Hóa. Ông chọn vùng Ái Tử-Trà Bát (nay thuộc xã Triệu Phong và xã Ái Tử) để dựng dinh trấn đầu tiên. Trong 68 năm (1558-1626), Nguyễn Hoàng 3 lần đặt dinh: Dinh Ái Tử (1558-1570), Dinh Trà Bát (1570-1600) và Dinh Cát (1600-1626).

Từ vùng đất này, Nguyễn Hoàng mở đầu triều đại kéo dài hơn 2 thế kỷ, đặt nền móng cho việc đẩy mạnh tiến trình mở mang bờ cõi về phương Nam.

Năm 2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng “Các địa điểm liên quan đến Dinh Chúa Nguyễn (1558-1626)” là di tích quốc gia. Dẫu thời gian và chiến tranh làm phai mờ nhiều dấu tích, nhưng giá trị lịch sử ấy vẫn vẹn nguyên, nhắc nhớ vai trò đặc biệt của Triệu Phong trong hành trình mở cõi về phương Nam.

Không chỉ mang đậm dấu ấn lịch sử, Triệu Phong còn là vùng đất giàu đời sống văn hóa-tâm linh. Theo các nhà nghiên cứu Phật giáo, Quảng Trị là địa phương có nhiều ngôi cổ tự sớm nhất vùng Thuận Hóa, trong đó chùa Sắc Tứ Tịnh Quang ở xã Triệu Phong là một trong những ngôi chùa cổ tiêu biểu, gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của người dân.

Thầy Thiện Tư, Trị sự chùa Sắc Tứ Tịnh Quang chia sẻ, mỗi dịp Tết đến xuân về, hàng nghìn phật tử và người dân lại về chùa lễ Phật, cầu an, gửi gắm niềm tin cho năm mới bình an, hạnh phúc. Những nghi lễ như cầu an, cúng ngọ, chúc tán đầu năm được tổ chức trang nghiêm, thể hiện nét văn hóa tín ngưỡng và lòng hướng thiện của người dân Triệu Phong.

Cùng với giá trị tâm linh, vùng đất này còn nổi tiếng bởi truyền thống hiếu học, trọng đạo lý. Nhiều thôn, khu phố, trong đó có thôn Nại Cửu, được xem là cái nôi của tinh thần hiếu học, nơi đã sản sinh ra nhiều bậc khoa bảng, danh nhân. Trải qua hơn 500 năm, làng Nại Cửu-ngôi làng nhỏ ven sông Vĩnh Định tự hào là nơi sinh ra những người con ưu tú: Tiến sĩ Trần Gia Thụy, Thượng thư Bộ Lễ triều Lê Hiển Tông; cử nhân Lê Trọng Điều, quan phủ thời vua Minh Mạng; cử nhân Nguyễn Đức Nghi, tham tri Bộ Lễ thời vua Tự Đức; Phó bảng Võ Tử Văn, người từng được triều đình mời dạy học cho con vua. Nại Cửu cũng là quê hương của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Quỳnh, người có gần 70 năm hoạt động cách mạng, được Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh cùng nhiều phần thưởng cao quý khác. Dù cuộc sống còn khó khăn, người dân nơi đây vẫn giữ gìn tinh thần học hành, sáng tạo, đoàn kết, góp phần xây dựng quê hương ngày càng khang trang, giàu đẹp.

Từ dấu tích mở cõi của Chúa Nguyễn đến sự nghiệp cách mạng vĩ đại của Tổng Bí thư Lê Duẩn, từ truyền thống hiếu học đến đời sống văn hóa, tâm linh phong phú, tất cả hòa quyện, làm nên bản sắc riêng biệt của Triệu Phong, vùng đất anh hùng trong dòng chảy lịch sử dân tộc.

Ngày nay, trên mảnh đất Triệu Phong, những cánh đồng, mái trường, con đường và làng quê đang đổi mới mạnh mẽ. Các công trình văn hóa, di tích lịch sử được bảo tồn; lớp trẻ tiếp nối truyền thống cha ông, góp phần dựng xây quê hương ngày càng tươi đẹp, xứng đáng với vị thế vùng đất “địa linh nhân kiệt”.

Nguyễn Vinh