QTO - Sáng 21/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại tổ về dự án Luật Trí tuệ nhân tạo.

Dưới sự điều hành của Phó trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng, các đại biểu đã có những ý kiến thẳng thắn về sự cần thiết, thời điểm ban hành và tính thống nhất của dự án luật này trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Quảng Trị, bày tỏ sự băn khoăn về tính thời điểm và sự ổn định của hệ thống pháp luật.

 Đại biểu chỉ ra rằng, Quốc hội vừa thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số vào tháng 6/2025, trong đó đã dành một chương quy định về trí tuệ nhân tạo (AI) và luật này đến ngày 1/1/2026 mới có hiệu lực. Việc xây dựng ngay một luật mới để thay thế chương về AI trong Luật Công nghiệp công nghệ số khi luật này chưa kịp có hiệu lực là vấn đề cần suy nghĩ nghiêm túc.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Mạnh Cường bày tỏ sự băn khoăn về tính thời điểm và sự ổn định của hệ thống pháp luật - Ảnh: T.T

Đại biểu cho rằng cách làm luật "chưa thi hành đã sửa" sẽ gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến tính ổn định của pháp luật, nhất là với lĩnh vực mới mẻ như AI. Thay vì ban hành luật vội vàng, đại biểu đề nghị tận dụng cơ chế của Nghị quyết số 206 của Quốc hội (về tháo gỡ khó khăn pháp lý), cho phép Chính phủ thí điểm điều chỉnh quy định trong 3 năm, sau đó tổng kết để luật hóa. Cách làm này sẽ linh hoạt và phù hợp hơn.

Về tính thống nhất, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường chỉ ra sự mâu thuẫn trong quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Trong khi Luật Thủ đô yêu cầu thử nghiệm phải đảm bảo quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội, thì dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo lại bỏ ngỏ yêu cầu này.

Ngược lại, về miễn trừ trách nhiệm, Luật Thủ đô và Luật Khoa học và Công nghệ cho phép miễn trừ cả trách nhiệm dân sự và hình sự (có điều kiện), nhưng dự thảo luật này lại chỉ miễn trừ trách nhiệm hành chính, tạo ra sự bó hẹp so với quy định chung.

Cùng tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga - Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Xã hội, ĐBQH tỉnh Quảng Trị, cơ bản thống nhất về sự cần thiết ban hành hành lang pháp lý cho AI để thể chế hóa chủ trương của Đảng và đáp ứng yêu cầu quản lý công nghệ mới. Tuy nhiên, đại biểu lưu ý cần làm rõ phạm vi điều chỉnh để không trùng lặp với Luật Khoa học và Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, cũng như đảm bảo đồng bộ với Luật Công nghiệp công nghệ số và các luật về giáo dục đang được trình Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga quan tâm đến vấn đề sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm do AI tạo ra hoặc hỗ trợ - Ảnh: T.T

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga quan tâm đến vấn đề sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm do AI tạo ra hoặc hỗ trợ. Đại biểu đề nghị cần rà soát Luật Sở hữu trí tuệ để bổ sung quy định về quyền sở hữu đối với các sản phẩm văn hóa, dịch vụ có sử dụng AI, ví dụ như quyền sở hữu trí tuệ đối với AI được người lao động nâng cấp trong quá trình làm việc sẽ thuộc về ai - người lao động hay người sử dụng lao động.

Về tổ chức bộ máy, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng quy định về Ủy ban Quốc gia về Trí tuệ nhân tạo (Điều 6) chưa chặt chẽ, chưa rõ vị trí pháp lý, chức năng, nhiệm vụ. Đại biểu đề nghị làm rõ mô hình tổ chức và đánh giá sự phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy của Trung ương. Tương tự, việc thành lập Quỹ phát triển trí tuệ nhân tạo quốc gia (Điều 23) cũng cần được đánh giá tác động kỹ lưỡng để tránh trùng lặp chức năng với các quỹ khoa học công nghệ hiện có.

Hồng Nhung - Thanh Tuân