QTO - Sáng 27/10, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường thảo luận dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự. Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Nguyễn Minh Tâm tham gia thảo luận.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Tâm phát biểu tại Quốc hội ngày 27/10 - Ảnh: NL

Theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm, dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về dân sự là một trong bốn dự án luật được tách ra từ Luật Tương trợ tư pháp năm 2007, với phạm vi điều chỉnh các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực dân sự. Dự thảo được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định còn phù hợp, đồng thời bổ sung nhiều nội dung mới nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và thực tiễn hoạt động tương trợ tư pháp hiện nay. Về tổng thể, đại biểu cơ bản nhất trí với nội dung dự thảo và báo cáo giải trình, tiếp thu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, song cho rằng vẫn cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện một số quy định.

Bổ sung vụ việc cạnh tranh vào phạm vi tương trợ tư pháp về dân sự

Đề cập đến giải thích cụm từ “Tương trợ tư pháp về dân sự” tại khoản 1, Điều 3 của dự thảo, đại biểu đề nghị bổ sung thêm cụm từ “vụ việc cạnh tranh” vào trước cụm từ “việc thi hành án dân sự”. Lý do, trong quá trình giải quyết vụ việc cạnh tranh, các cơ quan tiến hành tố tụng cạnh tranh có thể cần thu thập chứng cứ, điều tra, xác minh hoặc tống đạt giấy tờ ra nước ngoài, những hoạt động mang tính tương trợ tư pháp. Do đó, việc bổ sung quy định này sẽ tránh được khoảng trống pháp lý, đồng thời phù hợp với thực tiễn áp dụng pháp luật cạnh tranh hiện nay.

Cần luật hóa nguyên tắc “có đi có lại” để bảo đảm cơ sở hợp tác linh hoạt

Về nguyên tắc tương trợ tư pháp về dân sự (Điều 5), đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng dự thảo luật cần tiếp tục ghi nhận nguyên tắc “có đi có lại”. Đây là nguyên tắc cơ bản, phổ biến trong quan hệ quốc tế, bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc hợp tác giữa các quốc gia chưa ký kết hiệp định tương trợ tư pháp song phương.

Theo thống kê, Việt Nam mới ký kết 18 hiệp định, thỏa thuận tương trợ tư pháp về dân sự song phương và tham gia 2 điều ước quốc tế đa phương. Vì vậy, việc luật hóa nguyên tắc này sẽ tạo hành lang pháp lý linh hoạt, giúp mở rộng hợp tác quốc tế và bảo vệ tối đa quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân Việt Nam.

Đại biểu cho rằng, mặc dù báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề cập việc vận dụng linh hoạt nguyên tắc này thông qua quy định tại điểm a, khoản 2, Điều 27, song cần thiết phải được thể hiện rõ trong Điều 5 để tạo cơ sở pháp lý trực tiếp và thống nhất khi áp dụng.

Làm rõ quy định về lấy lời khai trực tuyến trong tương trợ tư pháp

Đại biểu đánh giá cao việc dự thảo luật bổ sung quy định cho phép cơ quan tố tụng hai bên có thể lấy lời khai trực tuyến (quy định tại các Điều 25 và 34), phù hợp với xu thế ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động tư pháp. Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo làm rõ phạm vi áp dụng trong trường hợp hai nước chưa có hiệp định song phương, cũng như xác định rõ giá trị pháp lý của lời khai qua video, liệu có được coi là chứng cứ chính thức hay chỉ mang tính bổ trợ.

Đại biểu nhấn mạnh, việc quy định rõ ràng nội dung này là cần thiết để bảo đảm tính khả thi khi triển khai thi hành luật trong thực tiễn.

Đại biểu khẳng định:Việc hoàn thiện Luật Tương trợ tư pháp về dân sự có ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tư pháp, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay.

Nguyễn Lý - Thanh Tuân