Bước qua khuôn mẫu giới để làm chủ cuộc sống
Từ bao đời nay, cuộc sống của phụ nữ và trẻ em gái đồng bào dân tộc thiểu số ở những bản làng miền Tây Quảng Trị bị bó buộc bởi những định kiến và khuôn mẫu giới. Xác định phụ nữ và trẻ em là nhóm dễ bị tổn thương, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng công tác bảo vệ và nâng cao năng lực, hiểu biết cho phụ nữ và trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Việc triển khai thực thi các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đã dần từng bước giải quyết nhiều vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em gái vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Quảng Trị có 44 xã, thị trấn, trong đó có 38 xã, thị trấn có đồng DTTS sinh sống với hơn 9,7 vạn người, trong đó chủ yếu là dân tộc Vân Kiều và Pa Kô. Dự án 8 về “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” là 1 trong 10 dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 đã mở ra cho phụ nữ đồng bào DTTS của tỉnh nhiều cơ hội, trong đó đáng kể nhất là họ được nâng cao nhận thức để tự nhận biết được đâu là nguyên nhân của sự cơ cực trong cuộc sống của bao thế hệ bà, mẹ, bản thân và con gái họ đang cõng trên lưng.
Với những nỗ lực thay đổi nhận thức cho cán bộ, hội viên, thời gian qua, Hội LHPN huyện Đakrông đã triển khai phong phú, đa dạng các hoạt động tuyên truyền nhằm thực hiện tốt nội dung của Dự án 8 trên địa bàn. Để phát huy cao nhất vai trò, vị trí chị em, Hội LHPN huyện đã tích cực hỗ trợ phụ nữ khó khăn, nhất là hướng dẫn cho phụ nữ phát triển kinh tế gia đình, trang bị các kiến thức ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất như: công nghệ số, bán hàng online, sử dụng mạng xã hội và các phần mềm tiện ích...
Nhận thức nâng lên, phụ nữ đồng bào DTTS thấy rằng không chỉ họ mà tất cả những người xung quanh họ đều phải thay đổi định kiến, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, bảo vệ phụ nữ và trẻ em, thực hiện bình đẳng giới. Phụ nữ và trẻ em ở vùng đồng bào DTTS của tỉnh, trong đó đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái trong các hộ nghèo, cận nghèo; nạn nhân bị bạo lực gia đình, bị xâm hại tình dục, phụ nữ khuyết tật, phụ nữ bị ép lao động không an toàn... được Dự án 8 quan tâm giải quyết những vấn đề cấp thiết.
Các nội dung chính Dự án 8 tập trung thực hiện gồm: tuyên truyền, vận động; xây dựng mô hình; hỗ trợ phụ nữ nâng cao vị thế trong gia đình và xã hội; trang bị kiến thức về bình đẳng giới và các hoạt động hỗ trợ trẻ em.
Công tác tuyên truyền, vận động được dự án chú trọng để thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” cho phụ nữ nói riêng và đồng bào DTTS nói chung. Dự án thành lập và duy trì bền vững tổ, nhóm truyền thông cộng đồng; xây dựng tài liệu, sổ tay hướng dẫn truyền thông, vận hành, quản lý các tổ, nhóm truyền thông và tập huấn hướng triển khai; tổ chức các hoạt động giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa các tổ, nhóm, giữa các địa phương.
Đồng thời, thực hiện các chiến dịch truyền thông xóa bỏ định kiến, khuôn mẫu giới, hủ tục và một số vấn đề xã hội cấp thiết, xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em, tập trung vào các hoạt động như: xây dựng chương trình truyền thông trên các phương tiện thông đại chúng; xây dựng tài liệu, ấn phẩm truyền thông và số hóa tài liệu, mô hình truyền thông dưới dạng video, hình ảnh phù hợp với đối tượng, vùng miền, dân tộc để chia sẻ, lan tỏa qua các kênh thông tin trên nền tảng số. Tổ chức các hội thi, liên hoan về mô hình sáng tạo, hiệu quả trong xóa bỏ định kiến giới, bạo lực gia đình và mua bán phụ nữ, trẻ em.
Dự án thành lập và duy trì hoạt động tổ truyền thông cộng đồng; củng cố, nâng cao chất lượng hoặc thành lập mới địa chỉ tin cậy cộng đồng để hỗ trợ, bảo vệ phụ nữ, trẻ em là nạn nhân bạo lực gia đình. Dự án cũng hỗ trợ thành lập CLB “Thủ lĩnh của sự thay đổi” trường THCS và cộng đồng, hướng dẫn vận hành, tập huấn triển khai các hoạt động để đảm bảo tiếng nói và vai trò của trẻ em gái trong cộng đồng.
Thông qua các mô hình, địa chỉ này, từng bước xóa bỏ những hủ tục, quan điểm lạc hậu, nâng cao nhận thức của cộng đồng, người dân về cách phòng ngừa, ngăn chặn tác động tiêu cực của cơ chế thị trường, lối sống thực dụng, tình trạng bạo lực gia đình, mua bán phụ nữ, xâm hại tình dục, sử dụng lao động trẻ em, hỗ trợ tích cực bố mẹ trong quá chăm sóc và giáo dục con cái, đóng góp tích cực vào sự phát triển của trẻ, xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh cho phụ nữ và trẻ em vùng DTTS&MN.
Về xây dựng và nhân rộng các mô hình thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em, dự án tập trung phát triển và nhân rộng mô hình tổ tiết kiệm vốn vay thôn, bản (TKVVTB) để tăng cường tiếp cận tín dụng, cải thiện cơ hội sinh kế, tạo thu nhập và lồng ghép giới.
Dự án chú trọng vào hoạt động củng cố, nâng cao chất lượng hoặc thành lập mới và duy trì tổ TKVVTB; xây dựng tài liệu, sổ tay hướng dẫn thành lập, vận hành, quản lý tổ TKVVTB, hướng dẫn kết nối với các định chế tài chính chính thức, phát triển sinh kế, áp dụng phương pháp học tập và hành động giới cho tổ TKVVTB và tập huấn hướng dẫn triển khai; hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ DTTS trong sản xuất và kết nối thị trường cho các sản phẩm nông sản.
Trên cơ sở tổ TKVVTB, thí điểm hỗ trợ giới thiệu 15% thành viên trong các tổ hiện có tiếp cận với các định chế tài chính chính thức; thí điểm hỗ trợ 15% thành viên hiện có phát triển sinh kế và các tổ TKVVTB áp dụng phương pháp học tập và hành động giới. Đồng thời, nỗ lực xây dựng các tổ, nhóm sinh kế do phụ nữ làm chủ hoặc đồng làm chủ (tổ nhóm sinh kế, tổ hợp tác, hợp tác xã) ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường.
Để đảm bảo tiếng nói và sự tham gia thực chất của phụ nữ và trẻ em trong các hoạt động phát triển KT-XH của cộng đồng; giám sát và phản biện; hỗ trợ phụ nữ tham gia lãnh đạo trong hệ thống chính trị, dự án xây dựng tài liệu và hướng dẫn triển khai thực hiện việc đối thoại chính sách ở cấp cơ sở. Đồng thời, tổ chức các cuộc đối thoại chính sách ở cấp xã và cụm thôn, bản đặc biệt khó khăn và thực hiện giám sát xã hội theo chủ đề, vấn đề do Hội LHPN chủ động đề xuất, chủ trì hoặc phối hợp thực hiện.
Trong công tác giám sát và đánh giá về thực hiện bình đẳng giới, dự án hỗ trợ xây dựng tài liệu hướng dẫn giám sát, đánh giá thực hiện và tập huấn cán bộ các cấp, ngành liên quan. Thực hiện giám sát, hỗ trợ kỹ thuật cho các địa bàn hưởng lợi từ dự án; xây dựng hệ thống thông tin giám sát về bình đẳng giới trên nền tảng số; xây dựng báo cáo đánh giá thực hiện bình đẳng giới. Dự án cũng xây dựng tài liệu và tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ nữ người DTTS tại các cấp; tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm tại các địa phương làm hiệu quả...
Dự án cũng trang bị kiến thức về bình đẳng giới và kỹ năng thực hiện lồng ghép giới cho cán bộ trong hệ thống chính trị, già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo và người có uy tín trong cộng đồng, dự án xây dựng chương trình phát triển năng lực này cho cán bộ các cấp trong hệ thống chính trị; xây dựng đội ngũ giảng viên nguồn về lồng ghép giới; số hóa tài liệu tập huấn dưới hình thức các khóa học trực tuyến và tích hợp trên các kênh truyền thông trực tuyến của các cấp hội; đánh giá các hoạt động nâng cao năng lực và điều chỉnh phương pháp, nội dung trong quá trình thực hiện dự án.
Triển khai hiệu quả các hoạt động của Dự án 8 mang đến cho phụ nữ và trẻ em vùng núi nhiều cơ hội để thay đổi toàn diện, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và vị thế của phụ nữ đồng bào DTTS, bảo vệ và chăm sóc phát triển trẻ em vùng núi ngày càng tốt hơn.
Nội dung và trình bày: HÀ VÂN AN
Hình ảnh: VÕ THÁI HÒA - CTV
Video: LÊ AN
