QTO - Sinh năm 1987, tốt nghiệp Đại học Sư phạm Huế năm 2012, làm Trưởng bản Bù, xã Tân Lập từ năm 2021, gương điển hình thi đua sản xuất giỏi trong cộng đồng người Bru-Vân Kiều xã Tân Lập... Đó là những thông tin khá thú vị mà chúng tôi biết về anh Hồ Văn Tùng trước khi quyết định thực hiện chuyến đi lên bản Bù và gặp gỡ người trưởng bản “miệng nói, tay làm”, rất mực được dân bản tin yêu này.

Người góp phần bảo tồn giống lợn quý Vân Pa

Đồng hành trong chuyến thăm Trưởng bản Bù có ông Lê Thanh Tùng, Phó Trưởng phòng Chuyển giao Kỹ thuật, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị. Theo ông Lê Thanh Tùng, giống lợn Vân Pa (hay còn gọi lợn mini Quảng Trị) được đồng bào Pa Kô, Bru-Vân Kiều nuôi thả dọc núi rừng Trường Sơn từ xa xưa. Giống lợn này được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định là nguồn gen vật nuôi quý hiếm cần bảo tồn và nhân rộng. Lợn Vân Pa tuy trọng lượng cơ thể nhỏ, tăng trưởng chậm nhưng sức đề kháng tốt, dễ nuôi, chất lượng thịt thơm ngon, săn chắc, thị trường rất ưa chuộng. Vì tập quán chăn nuôi thả rông, thiếu sự đầu tư nên số lượng lợn Vân Pa thuần chủng bị suy giảm nhanh và lai tạp, đứng trước nguy cơ mai một dần.

Trước thực trạng đó, Trung tâm Khuyến nông tỉnh triển khai dự án “Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn bản địa-giống lợn Vân Pa gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm” tại địa bàn các xã miền núi của tỉnh gồm Tân Lập, Lao Bảo và Trường Sơn, số lượng giống thuần chủng hỗ trợ ban đầu 550 con. Gia đình anh Hồ Văn Tùng ở bản Bù là một trong những hộ được lựa chọn thí điểm mô hình.

Nguồn thức ăn cho lợn Vân Pa được tận dụng từ tự nhiên - Ảnh: T.L

Với trưởng bản Bù Hồ Văn Tùng, những năm tháng loay hoay tìm hướng phát triển kinh tế bền vững cho gia đình và bà con dân bản, anh luôn tâm niệm muốn khôi phục, bảo tồn giống lợn Vân Pa “riêng có” của người Pa Kô, Bru-Vân Kiều. Kịp lúc gặp dự án “Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn bản địa-giống lợn Vân Pa gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm” do Trung tâm Khuyến nông tỉnh hỗ trợ, anh như bắt được vàng, quyết tâm xây dựng hệ thống chuồng trại, khởi động mô hình.

“Trước đây, dân bản chăn nuôi manh mún, một nhà vài con thả rông nên hiệu quả kinh tế thấp, nguy cơ dịch bệnh lớn, gây ô nhiễm môi trường. Từ khi bắt tay vào thực hiện mô hình chăn nuôi lợn Vân Pa theo hướng an toàn sinh học, áp dụng nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật do cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh chuyển giao, đàn lợn Vân Pa của gia đình sinh trưởng, phát triển tốt. Ngay cả khi dịch tả lợn châu Phi xảy ra trên diện rộng, đàn lợn Vân Pa vẫn an toàn tuyệt đối”, Trưởng bản Hồ Văn Tùng chia sẻ.

Với 40 con giống được hỗ trợ ban đầu có trọng lượng từ 8-12kg, sau gần 8 tháng chăm sóc, đàn lợn Vân Pa của gia đình anh Hồ Văn Tùng cân nặng từ 27-30kg, kịp xuất bán ra thị trường trong dịp Tết Nguyên đán này. “Ngoài số lợn thịt chuẩn bị bán thì trong quá trình nuôi, tôi tiến hành phân loại, tuyển chọn các lợn mẹ, lợn bố cho giao phối tự nhiên nhằm tạo nguồn giống tại chỗ để duy trì và nhân rộng lợn Vân Pa ra khắp các địa phương khác”, anh Tùng cho biết.

Hội nhập cùng công nghệ số

Sau nhiều năm bôn ba trên đất Lào làm ăn, anh Hồ Văn Tùng quyết định trở về đầu tư, phát triển kinh tế hộ gia đình ngay tại bản Bù, quê hương mình. Đến nay, mô hình đa cây, đa canh của gia đình cơ bản ổn định với 2,5ha keo tràm; 1,4ha sắn; 0,9ha cây ăn quả và ao cá. Gia sản quý nhất đối với anh là hệ thống chuồng trại chăn nuôi khép kín áp dụng nghiêm ngặt chế độ nuôi an toàn sinh học “nội bất xuất, ngoại bất nhập” và đàn lợn Vân Pa. Thu nhập bình quân của gia đình anh Hồ Văn Tùng đạt khoảng 200 triệu đồng/năm.

Với nền tảng học vấn cơ bản, anh Tùng hội nhập nhanh cùng công nghệ số. Được bà con tín nhiệm bầu giữ chức trưởng bản từ năm 2021, nhằm tạo thuận lợi trong công tác chỉ đạo, điều hành, vận động đồng bào thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, đồng thời hướng dẫn người dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, anh Tùng đã thành lập nhóm zalo cộng đồng bản Bù phủ sóng thông tin cho người dân toàn bản.

Giống lợn Vân Pa phát triển tốt tại trang trại của anh Hồ Văn Tùng - Ảnh: T.L

“Sau khi mô hình chăn nuôi lợn Vân Pa ổn định, với mong muốn nhân rộng ra khắp bản, tôi chọn 3 hộ dân là Hồ Pả Mộc, Hồ Văn Phơi và Hồ Thị Thái để vận động cùng nuôi lợn Vân Pa, con giống do gia đình tôi cung cấp. Thời điểm dịch tả lợn châu Phi lan đến bản, để bảo đảm an toàn cho đàn lợn, tôi cách ly hoàn toàn hệ thống chuồng trại nên các hộ gia đình không thể đến học tập thực tế được. Tôi nghĩ ra sáng kiến là hướng dẫn bà con tất cả kỹ thuật chăm sóc trên nhóm zalo cộng đồng bản Bù. Nhờ đó, việc chuyển giao không bị gián đoạn, các hộ tham gia nuôi đàn lợn phát triển ổn định, không bị ảnh hưởng dịch”, Trưởng bản Hồ Văn Tùng chia sẻ.

Tận dụng mạng xã hội, anh Hồ Văn Tùng quảng bá thương hiệu lợn Vân Pa rộng khắp cả nước và bán lợn giống bằng “chợ” online. Nhiều bạn hàng từ phía Bắc tỉnh và ở Nghệ An, Hà Tĩnh đã liên hệ mua con giống.

Nhắc đến trưởng bản, bà Hồ Thị Thái, một trong những hộ gia đình được anh Hồ Văn Tùng hỗ trợ giống lợn Vân Pa thật lòng: “Tùng tốt lắm. Hay làm... nói được, làm được. Dân bản cần chi, tìm đến Tùng cũng đều được giúp đỡ hết. Nhờ Tùng thành lập nhóm zalo và trang cộng đồng bản Bù mà bà con trong bản biết hết mọi chuyện gần xa. Rồi chuyện làm ăn, trồng cây gì, nuôi con gì, trưởng bản đều chuyển tải lên cho bà con học tập, làm theo”.

Ngô Thanh Long