QTO - Không được khỏe mạnh, lành lặn nên đối với người khuyết tật (NKT), việc sống độc lập là thử thách lớn. May mắn là trên hành trình tìm lại nụ cười, nhiều NKT ở Quảng Trị đã nhận được sự đồng hành, hỗ trợ tích cực từ Viện Nghiên cứu phát triển cộng đồng (ACDC).

Những cuộc đời hồi sinh

Gần 1 năm nay, tiệm tạp hóa của chị Trịnh Trần Phương Chi (SN 1976), ở xã Ái Tử đã trở thành điểm đến của nhiều khách hàng. Tới tiệm, ai cũng xúc động khi nghe câu chuyện về người phụ nữ dù bị liệt 2 chân nhưng vẫn sống độc lập, trở thành đóa hoa đẹp giữa đời. Không chỉ lo riêng bản thân, chị Chi còn miệt mài đến nhiều thôn xóm để giúp người đồng cảnh. Nơi vòng xe của chị lăn qua, nhiều cuộc đời đã được “hồi sinh”.

“Nếu thiếu sự hỗ trợ của ACDC, tôi khó có được ngày hôm nay. Ngay tiệm tạp hóa này cũng nhờ ACDC mà có”, chị Chi khởi đầu câu chuyện về hành trình sống độc lập của mình. Năm 3 tuổi, một trận sốt rét đã cướp đi đôi chân lành lặn của chị. Từ đó, cuộc sống chị Chi như bị thu bé lại, buồn nhiều hơn vui. Cuộc gặp gỡ với cán bộ ACDC đã mang lại sự thay đổi. Không chỉ được hỗ trợ về vật chất, các cán bộ còn giúp chị Chi trở thành giảng viên chuyên tư vấn, hướng dẫn NKT sống độc lập. “Tôi tri ân ACDC bằng cách nỗ lực giúp nhiều NKT khác vươn lên”, chị Chi khẳng định.

Cán bộ ACDC đến thăm, đánh giá mức độ sống độc lập của người khuyết tật - Ảnh: Q.H

Cũng như chị Chi, anh Lê Thế Trung (SN 1988), trú tại xã Gio Linh đã có cuộc đời mới nhờ sự hỗ trợ của ACDC. Từ lúc sinh ra, anh đã bị liệt tay và chân trái, không thể tự lo cho mình. Sinh hoạt hàng ngày, anh đều dựa vào mẹ, dù bà cũng không khỏe mạnh, lành lặn. Điều đó khiến anh đau lòng. Từ ngày nhận được sự hỗ trợ của ACDC, anh Trung sống độc lập hơn. Nỗi niềm đè nặng trong lòng anh cũng dần vơi giảm.

“Cán bộ của ACDC đã đến tận nơi, giúp sửa sang nhà cửa, lắp đặt các thiết bị, đồ dùng để tôi có thể tự lo liệu mọi việc. Mới đây, tôi còn được tặng máy tính để thuận lợi bán hàng online”, anh Trung kể.

Ngoài anh Trung, chị Chi, nụ cười đã trở lại trên môi nhiều NKT ở Quảng Trị sau khi nhận được sự hỗ trợ từ ACDC. Không chỉ những món quà vật chất, ACDC còn giúp NKT làm được điều ý nghĩa nhất, đó là sống độc lập. Từ đây, ngoài tự lo tròn cuộc sống, họ còn có thể độc lập đưa ra những quyết định, chủ động đi học, đi làm, tham gia hoạt động xã hội…

Hành trình của tình yêu thương

Nhắc đến sự đổi thay của NKT ở Quảng Trị, chị Nguyễn Thị Lan Anh, Viện trưởng ACDC không giấu được sự xúc động. Chị Lan Anh cho biết: “ACDC là tổ chức phi lợi nhuận ra đời năm 2011 nhằm hỗ trợ NKT và những nhóm yếu thế khác. Năm 2019, ACDC triển khai chương trình “Sống độc lập”. Quảng Trị là tỉnh đầu tiên xây dựng mô hình”.

Cũng theo chị Lan Anh, với chương trình “Sống độc lập”, ACDC tiến hành đồng thời nhiều hoạt động. Trong đó, các hoạt động đầu tiên là đào tạo, tư vấn, giúp NKT được trang bị kỹ năng sống độc lập, tự tin hòa nhập cộng đồng… Dự án đã lựa chọn, đào tạo một số NKT làm nhiệm vụ hỗ trợ, truyền cảm hứng cho người đồng cảnh. Không dừng lại ở đó, ACDC còn cung cấp tay chân giả, dụng cụ chỉnh hình. Nhiều gia đình NKT được dự án hỗ trợ sinh kế; lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời, các trang thiết bị cần thiết… Thân nhân của NKT cũng được “tiếp sức” để thuận lợi đồng hành với con em.

Từ năm 2023 đến nay, thông qua các hoạt động của ACDC triển khai, có gần 1.600 lượt NKT tại Quảng Trị đã được hỗ trợ để sống độc lập. Phần lớn họ đã tự tin hơn khi tham gia các hoạt động cộng đồng, tích cực phát triển bản thân, có thể tạo ra thu nhập nuôi sống bản thân và gia đình… Hơn 20 NKT đã được ACDC lựa chọn, đào tạo để tư vấn, hướng dẫn người đồng cảnh sống độc lập. Chị Cao Thị Lan Hương (SN 1987), ở xã Cam Lộ chia sẻ: “Trước đây, tôi từng nghĩ, cuộc đời mình sẽ bị buộc chặt với chiếc xe lăn, không thể đi đâu xa. Nhờ sự hỗ trợ của ACDC, tôi được đến nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh truyền cảm hứng sống độc lập cho người đồng cảnh”.

Từ thành công của mô hình ở Quảng Trị, ACDC đã mở rộng chương trình “Sống độc lập” ra nhiều tỉnh, thành khác như: Đà Nẵng, Huế, Quảng Ngãi, Gia Lai… Công việc nhiều hơn, áp lực nặng nề thêm nhưng cán bộ ACDC rất phấn khởi. Với họ, con đường giúp NKT vươn lên sống độc lập là hành trình của tình yêu thương, nơi mỗi ngày họ được thấy những nụ cười, những cuộc đời hồi sinh.

Phá bỏ mọi rào cản

Theo thống kê bước đầu của ACDC, sau hợp nhất, tỉnh Quảng Trị có khoảng 74.000 NKT. Hiện nay, NKT trên địa bàn đang đối diện với nhiều rào cản, như: Khó tiếp cận các dịch vụ phục hồi chức năng, đang mang những “vết thương sâu” về tinh thần, phần lớn thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo… Đây là những yếu tố làm giảm khả năng sống độc lập của NKT.

Nắm bắt thực tế đó, Viện trưởng ACDC Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, thời gian tới, ACDC sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động hiện có và mở rộng ra nhiều địa bàn trong tỉnh. Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là tôn chỉ hoạt động của ACDC nhằm tạo môi trường sống hòa nhập, không rào cản và bình đẳng với NKT, đặc biệt là NKT ở khu vực nông thôn. “Chúng tôi rất mong nhận được sự chung tay của cộng đồng, các ban, ngành, nhà tài trợ trong thực hiện mục tiêu chung là giúp NKT và nhóm yếu thế sống độc lập hơn”, chị Lan Anh bày tỏ.

Quang Hiệp