QTO - Ở tuổi 77, nguyên Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Tuyên Hóa (cũ), ông Hồ Duy Thiện vẫn miệt mài đọc, viết và nghiên cứu như những ngày còn đương chức. Từ một kỹ sư thủy lợi, rồi cán bộ lãnh đạo địa phương, đến cựu chiến binh từng trải qua những chiến dịch lịch sử, ông đã dành trọn thời gian nghỉ hưu để theo đuổi đam mê viết sách, viết báo, viết sử. Hành trình hơn 17 năm ấy minh chứng sống động cho lời dạy của Bác Hồ: “Học không bao giờ cùng”, đây cũng là thông điệp lan tỏa tinh thần học tập suốt đời trong xã hội hôm nay.

Đam mê học tập, viết lách khi nghỉ hưu

Sinh năm 1948 tại xã Tuyên Bình, tuổi thơ của ông Hồ Duy Thiện gắn liền với những năm tháng chiến tranh gian khó. Năm 1970, khi đang học năm thứ 5, Trường Đại học Thủy lợi, ông tình nguyện nhập ngũ, trở thành người lính trực tiếp tham gia nhiều chiến dịch ác liệt như: 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị (1972), Chiến dịch Mùa Xuân 1975 giải phóng Thừa Thiên Huế, Phan Rang và đặc biệt là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam. Những ký ức ấy sau này trở thành chất liệu quý giá để ông viết nên tác phẩm “Ký ức người lính” và “Một thời để nhớ”.

Năm 1988, ông chuyển ngành về công tác tại địa phương, gắn bó gần trọn cuộc đời công vụ với vị trí lãnh đạo. Đến năm 2008, ông nghỉ hưu, để lại nhiều dấu ấn trong sự phát triển địa phương. Nhưng với ông, nghỉ hưu không đồng nghĩa với dừng lại. Hai năm sau, ông tiếp tục được tín nhiệm giao nhiệm vụ Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam huyện Tuyên Hóa (cũ) cho đến tháng 3/2025.

Ông Hồ Duy Thiện say mê đọc sách, duy trì thói quen học tập suốt đời - Ảnh: M.H

Chính trong thời gian nghỉ hưu, niềm đam mê học tập và viết lách mới thực sự được ông “giải phóng”. Xuất thân là kỹ sư thủy lợi, chưa từng qua trường lớp báo chí, văn chương, ông vẫn quyết tâm dấn thân vào con đường viết sử, viết sách. Điều đặc biệt là khi bắt đầu, ông hoàn toàn chưa biết sử dụng máy vi tính. “Tôi nghĩ, nếu cứ viết tay thì khó lưu trữ và không thể xuất bản được. Vậy là tôi tự mua máy vi tính về, mày mò từng bước. Sau một tháng, tôi đã có thể đánh văn bản; vài tháng sau, tôi gõ khá thành thạo. Lúc ấy tôi thấy vui lắm, như vừa mở thêm một cánh cửa tri thức mới”, ông Thiện kể lại.

Từ thói quen gõ chữ trên máy, ông dần hình thành nhịp sống mới: Mỗi ngày đọc 2-3 tiếng, viết 4-5 tiếng, thời gian còn lại chơi thể thao và đi cơ sở sưu tầm tư liệu. Ông bảo, học là cả quá trình không ngừng nghỉ, phải rèn luyện như rèn một cơ bắp. Nhờ duy trì nếp sinh hoạt đó, sau gần 2 thập kỷ nghỉ hưu, ông đã viết được hơn một ngàn trang A4, sưu tầm hàng ngàn tư liệu lịch sử quý.

Lan tỏa tinh thần khuyến học, góp phần gìn giữ lịch sử quê hương

Điều khiến mọi người khâm phục là ông Thiện đã biến văn hóa đọc thành động lực sống. Ông thường nói: “Muốn viết hay thì phải đọc nhiều”. Cứ mỗi chuyến đi công tác, du lịch, ông lại ghé hiệu sách, tìm mua thêm sách về lịch sử, văn hóa. Nhà ông hiện có hơn một ngàn cuốn sách thuộc nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, trong quá trình đọc, ông luôn để sẵn một cuốn sổ nhỏ để ghi chép những tư liệu quý. Thói quen này giúp ông tích lũy khối kiến thức nền tảng, đồng thời rèn cả kỹ năng viết đúng chính tả.

Nhờ sự bền bỉ, ông đã viết được 11 tập lịch sử Đảng bộ xã và 4 tập lịch sử các cơ quan địa phương; sưu tầm và biên soạn xuất bản cho Hội Di sản Văn hóa Việt Nam huyện Tuyên Hóa (cũ) sách “Tuyên Hóa, quê hương, con người” dài 11 tập;  viết 3 quyển sách “Dấu thời gian”(NXB Thuận Hóa 2012); “Ký ức người lính” (NXB Quân đội nhân dân 2014), “Một thời để nhớ” (NXB Quân đội nhân dân 2022) và hàng trăm bài báo được đăng ở các báo, tạp chí trung ương và địa phương.

Ông Hồ Duy Thiện (bên trái) giới thiệu tủ sách “Tuyên Hóa, quê hương, con người” và các tập lịch sử địa phương do ông biên soạn - Ảnh: M.H

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Đồng Lê Bùi Thanh Chuyên cho biết: “Trong quá trình công tác cũng như sau khi nghỉ hưu, ông Hồ Duy Thiện đã có nhiều đóng góp trong việc biên soạn các tập sử địa phương cũng như lịch sử cơ quan, ban, ngành trên địa bàn huyện Tuyên Hóa (cũ). Đây là công việc đòi hỏi trách nhiệm và sự chuẩn xác cao. Ông Thiện luôn thận trọng trong việc thu thập tư liệu, kiểm chứng từng chi tiết. Nhờ vậy, chúng tôi có được cuốn Lịch sử Đảng bộ xã vừa đầy đủ, vừa khoa học, để lại tư liệu quý cho thế hệ mai sau. Đặc biệt, trong bối cảnh chính quyền vận hành theo mô hình 2 cấp, nguồn tư liệu này càng trở thành hành trang quan trọng để các xã mới phát triển đi lên”.

Điều khiến nhiều người cảm phục là ông Thiện không chỉ viết cho riêng mình, mà còn viết để đóng góp cho xã hội. Mỗi tập sách, mỗi bài báo đều chứa đựng tâm huyết, mong muốn gìn giữ ký ức lịch sử, truyền lại cho thế hệ mai sau. Ông từng tâm sự: “Học không chỉ để biết thêm, mà còn để giải quyết những điều còn băn khoăn trong cuộc sống. Khi đọc nhiều cuốn sách về một vấn đề, tôi nhận ra sự khác biệt và tự tìm ra lời giải. Chính điều đó đem lại niềm vui, khiến cuộc đời thêm ý nghĩa, ngay cả khi đã bước sang tuổi "thất thập cổ lai hy".

Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Trần Xuân Vinh, chia sẻ: “Ông Hồ Duy Thiện là một điển hình về phong trào học tập suốt đời. Không chỉ học cho bản thân, ông còn luôn ý thức trách nhiệm với xã hội và cộng đồng. Những nỗ lực ấy đã có tác động tích cực tại địa phương, lan tỏa tinh thần học tập rộng rãi trong cộng đồng và trở thành tấm gương tiêu biểu để mọi người noi theo.”

Câu chuyện về ông Hồ Duy Thiện không chỉ khẳng định ý chí, nghị lực và niềm đam mê tri thức, mà còn gợi mở cho mỗi người về tinh thần học tập bền bỉ. Trong kỷ nguyên bùng nổ thông tin, lời dạy của Bác Hồ “Học không bao giờ cùng” càng trở nên thời sự và cần được nhân rộng.

Mỹ Hạnh