QTO - Mạng lưới y tế cơ sở là bước đầu tiên và nền tảng quan trọng nhất của việc chăm sóc sức khỏe (CSSK) ban đầu. Khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai, vai trò này càng quan trọng, đòi hỏi nhân lực vừa đủ về số lượng vừa vững về chuyên môn. Tuy nhiên, ngành Y tế Quảng Trị đang đối mặt với “bài toán” khó trong bảo đảm nguồn nhân lực tại tuyến cơ sở.

Mạng lưới rộng, nhân lực mỏng

Bà Nguyễn Thị Hà, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ, Sở Y tế cho biết: Toàn tỉnh hiện có 18 trung tâm y tế (TTYT) khu vực và 264 trạm y tế (TYT), với tổng nhân lực là 3.174 người. Riêng tại TYT, có 1.782 người, trong đó có 292 bác sĩ. Hệ thống quản lý hiện nay giúp bảo đảm bao phủ dịch vụ y tế, người dân ở địa bàn cũ không phải đi xa sau sáp nhập; hệ thống cơ sở vật chất được duy trì, không lãng phí trụ sở, trang thiết bị đã đầu tư trước đây. Đặc biệt là giữ được đội ngũ nhân lực sẵn có, vốn đã quen địa bàn. Các TYT là những “cánh tay nối dài” trong triển khai các chương trình y tế quốc gia, như: Tiêm chủng, phòng chống dịch, quản lý bệnh mạn tính tại cộng đồng.

Tuy nhiên, lực lượng mỏng phải “dàn” ra nhiều điểm khiến việc khám chữa bệnh (KCB) gặp nhiều trở ngại: thiếu bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ, chưa bao quát đủ chuyên môn; chi phí vận hành cao; dữ liệu phân tán, gây khó khi chuyển đổi số và quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử; khó tập trung thu hút đầu tư, xã hội hóa để nâng cấp thành cơ sở KCB ban đầu có chất lượng cao...

Các trạm y tế là những “cánh tay nối dài” trong triển khai các chương trình y tế quốc gia - Ảnh: H.L

Điểm nghẽn lớn: Bác sĩ tuyến cơ sở

Sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, bài toán nhân lực là điểm nghẽn lớn của y tế cơ sở trên địa bàn tỉnh. Tỉ lệ bác sĩ làm việc tại TYT còn thấp; vẫn còn 21/264 trạm chưa có bác sĩ làm việc cơ hữu.

Giám đốc TTYT khu vực Thạch Hãn Phạm Bá Công cho hay: Trong 5 TYT trên địa bàn do đơn vị quản lý, chỉ duy nhất TYT An Đôn có bác sĩ làm việc cơ hữu. Do lịch sử để lại, đa số nhân lực của các TYT là y sĩ y học cổ truyền và nữ hộ sinh. Để bảo đảm vị trí việc làm theo đúng quy định, đơn vị đã xây dựng kế hoạch và đến nay đã hoàn thành việc nâng trình độ chuyên môn lên cao đẳng. Riêng đối với việc đào tạo bác sĩ đa khoa tại các TYT gặp rất nhiều khó khăn, vì không có nguồn nhân lực ban đầu (thiếu y sĩ đa khoa). Bởi vậy, người dân đến KCB tại các trạm y tế phường, xã chưa được tiếp cận các dịch vụ CSSK ban đầu nên phải chuyển lên tuyến trên.

Còn tại khu vực Quảng Ninh, 2 trạm y tế Duy Ninh và Gia Ninh chưa có bác sĩ làm việc cơ hữu. “Từ năm 2024 đến nay, có 4 bác sĩ đa khoa nghỉ hưu theo chế độ, trong khi đó lại không tuyển dụng được bác sĩ trẻ về làm việc tại đơn vị. Điều này gây khó khăn trong công tác KCB cũng như CSSK ban đầu cho Nhân dân trên địa bàn”, ông Nguyễn Kim Thành, Giám đốc TTYT khu vực Quảng Ninh chia sẻ.

Nhân lực là yếu tố cần đặc biệt quan tâm, để các trạm y tế thực sự trở thành “người gác cửa” vững chắc của hệ thống y tế trong giai đoạn mới - Ảnh: H.L

Nhằm khắc phục tình trạng này, một số đơn vị đã điều động bác sĩ từ TTYT về hỗ trợ công tác KCB tại các TYT; ứng dụng chuyển đổi số, kết nối tư vấn KCB từ xa giữa TYT và TTYT; tăng cường đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực cho điều dưỡng, y sĩ tại trạm, bù đắp phần thiếu hụt bác sĩ. Tuy nhiên, theo một số lãnh đạo TTYT, đó cũng chỉ là các phương án tạm thời, khó bảo đảm cho hoạt động KCB cũng như công tác chuyên môn thường xuyên tại trạm.

Nghị quyết số 72-NQ/TW, ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị “Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân” đề ra mục tiêu: Đến năm 2027, mỗi TYT có ít nhất từ 4-5 bác sĩ. Với cơ cấu tổ chức bộ máy TYT xã, nhân lực hiện nay, để chuẩn hóa đội ngũ y tế cơ sở như mục tiêu Nghị quyết số 72-NQ/TW đề ra là một “bài toán” khó đối với ngành y tế tỉnh.

Cần những giải pháp căn cơ

Qua khảo sát, một số TYT có đội ngũ bác sĩ lớn tuổi, dự báo trong vài năm tới số lượng về hưu còn tăng. Trong khi đó, việc tuyển dụng, giữ chân bác sĩ gặp nhiều khó khăn bởi tâm lý muốn về thành phố lớn để có thu nhập và điều kiện làm việc tốt hơn. Thu nhập của nhân viên y tế cơ sở còn hạn chế, chưa đủ sức hút để gắn bó lâu dài.

Để tháo gỡ, những năm qua, ngành Y tế đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, như: Tham mưu xây dựng nghị quyết về thu hút, đào tạo nhân viên y tế chất lượng cao, trong đó ưu tiên thu hút, đào tạo bác sĩ cho tuyến y tế cơ sở; nghị quyết về hỗ trợ nhân viên y tế thôn bản; thực hiện việc luân phiên, luân chuyển, điều động cán bộ về tuyến xã. Sở Y tế cũng đang thực hiện thống kê, lấy ý kiến về nhu cầu nhân lực để xây dựng kế hoạch thực hiện tăng cường, chuẩn hóa đội ngũ.

Giám đốc Sở Y tế Diệp Thị Minh Quyết nhấn mạnh: Thời gian tới, vấn đề nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chuyên môn cao, thu hút bác sĩ về công tác tại tuyến y tế cơ sở, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu KCB cần được tập trung giải quyết. Ngành sẽ tiếp tục triển khai Đề án 1816 (ban hành kèm theo Quyết định số 1816/QĐ-BYT) về “Cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ cho bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng KCB”.

Đồng thời, đề xuất tỉnh ban hành chính sách thu hút bác sĩ về công tác tại tuyến y tế cơ sở. Chính sách này phải được quan tâm ngay từ khi các em bắt đầu tham gia chương trình đào tạo bác sĩ, để cam kết về công tác sau khi tốt nghiệp, có như vậy, mới bù đắp đủ bác sĩ cho tuyến y tế cơ sở, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chuẩn hóa đội ngũ theo tinh thần Nghị quyết số 72-NQ/TW.

Hương Lê