(QBĐT) - Ngày 30/11/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 99/2022/NĐ-CP thay thế Nghị định số 102/2017/NĐ-CP, ngày 1/9/2017 về đăng ký biện pháp bảo đảm (BPBĐ). Quan điểm đặt ra là tạo sự thống nhất, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước; tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất và tính tương thích Nghị định số 99/2022/NĐ-CP đối với hệ thống pháp luật, thông lệ quốc tế.
Khoản 1, Điều 3, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP quy định: Đăng ký BPBĐ là việc cơ quan đăng ký ghi, cập nhật vào Sổ đăng ký hoặc vào Cơ sở dữ liệu về BPBĐ về việc bên bảo đảm dùng tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của mình hoặc của người khác hoặc đồng thời bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của mình và của người khác đối với bên nhận bảo đảm.
Kế thừa Nghị định số 102/2017/NĐ-CP, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP được kết cấu thành 5 chương, 58 điều. Nghị định số 99/2022/NĐ-CP bổ sung thêm 12 điều; bãi bỏ 9 điều; sửa đổi nội dung và kỹ thuật văn bản 61 điều và bổ sung phụ lục về các biểu mẫu sử dụng trong đăng ký, cung cấp thông tin về BPBĐ.
So với Nghị định số 102/2017/NĐ-CP, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP có 16 nội dung và điểm mới cơ bản bao quát về: Phạm vi điều chỉnh; các trường hợp đăng ký; nguyên tắc đăng ký, cung cấp thông tin; hiệu lực đăng ký; chủ thể trong đăng ký, cung cấp thông tin; hồ sơ đăng ký; cách thức nộp hồ sơ, thời hạn giải quyết hồ sơ và trả kết quả đăng ký; từ chối đăng ký; đăng ký thay đổi; chỉnh lý thông tin có sai sót trong nội dung đăng ký; xóa đăng ký; hủy đăng ký; đăng ký trực tuyến; cung cấp thông tin; quản lý nhà nước về đăng ký BPBĐ và điều khoản thi hành.
Về phạm vi điều chỉnh, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP tạo sự đồng bộ, thống nhất hơn theo quy định pháp luật chuyên ngành đối với những nội dung có tính đặc thù, theo đó, bổ sung các quy định nhằm làm rõ phạm vi điều chỉnh, áp dụng pháp luật đăng ký, cung cấp thông tin về BPBĐ bằng chứng khoán; cơ chế đăng ký liên quan đến quyền sử dụng khu vực biển, tài sản gắn liền với khu vực biển; về việc kế thừa hiệu lực của đăng ký trong trường hợp có biến động về tài sản dẫn tới thay đổi cơ quan đăng ký; áp dụng pháp luật liên quan trong đăng ký trực tuyến thuộc lĩnh vực đất đai, khai thác, sử dụng tài nguyên biển, hàng không, hàng hải.
 |
Bên cạnh kế thừa các quy định còn phù hợp, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP minh bạch, thuận lợi hơn đối với các trường hợp đăng ký theo thẩm quyền trong trường hợp đăng ký BPBĐ theo từng loại tài sản. Nghị định bổ sung thêm quy định về các trường hợp đăng ký thuộc thẩm quyền của: Văn phòng đăng ký đất đai (điều 25), Cục Hàng không Việt Nam (điều 38), Cơ quan đăng ký tàu biển Việt Nam (điều 41), Trung tâm đăng ký giao dịch, tài sản (điều 44)...
Về nguyên tắc đăng ký, cung cấp thông tin, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP tạo sự đồng bộ, thống nhất với quy định pháp luật liên quan; đồng thời tách bạch rõ ràng hơn trong việc xác định trách nhiệm người yêu cầu đăng ký, cơ quan đăng ký, cơ quan khác có thẩm quyền, người khác có thẩm quyền... Nghị định hoàn thiện theo hướng: Làm rõ những nội dung người yêu cầu đăng ký và cơ quan đăng ký phải chịu trách nhiệm trong thực hiện thủ tục đăng ký, cung cấp thông tin; cơ quan đăng ký không phải chịu trách nhiệm và không được can thiệp vào tên gọi hợp đồng, nội dung thỏa thuận của bên bảo đảm và bên nhận bảo đảm; cơ quan đăng ký không phải chịu trách nhiệm trong thi hành theo nội dung bản án, quyết định, văn bản khác có hiệu lực pháp luật của cơ quan khác có thẩm quyền, người khác có thẩm quyền.
Bổ sung, làm rõ hơn các nội dung phải tuân thủ trong đăng ký liên quan đến trường hợp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của người khác; đến tài sản gắn liền với đất mà pháp luật không quy định phải đăng ký quyền sở hữu và chưa được đăng ký quyền sở hữu theo yêu cầu; tài sản gắn liền với đất là cây hàng năm, công trình tạm; quyền sử dụng khu vực biển, tài sản gắn liền với khu vực biển.
Bổ sung nguyên tắc về cung cấp thông tin theo hướng, thông tin về BPBĐ đã được đăng ký cung cấp theo yêu cầu của tổ chức, cá nhân hoặc theo quy định pháp luật.
Về điều khoản thi hành, nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc đăng ký liên quan các BPBĐ được xác lập; bảo đảm phần mềm và hệ thống đăng ký tương thích hiệu quả, an toàn với quy định mới về đăng ký trực tuyến, Nghị định số 99/2022/NĐ-CP quy định: Cơ chế pháp lý riêng về xác định hiệu lực thi hành, điều khoản chuyển tiếp và tổ chức thực hiện; quy định các nội dung mang tính chuyển tiếp trong giải quyết đăng ký liên quan đến BPBĐ được xác lập trước ngày Nghị định có hiệu lực thi hành.
Nghị định còn quy định trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền quản lý nhà nước trong thực hiện việc quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu số đối với thông tin về kết quả đăng ký BPBĐ; khai thác, sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hệ thống định danh và xác thực điện tử trong hoạt động đăng ký, cung cấp thông tin về BPBĐ theo quy định pháp luật về quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu và trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Tư pháp về hướng dẫn quy định của Nghị định trong trường hợp cần bảo đảm sự thống nhất thực hiện thủ tục đăng ký liên quan đến thông tin thể hiện trên mẫu kèm theo Phụ lục.
Nguyễn Xuân Tuyến
Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh
