QTO - Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về nông sản sạch và an toàn, mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa hữu cơ tại xã Gio Linh đang khẳng định hiệu quả vượt trội. Mô hình không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn giải quyết thành công bài toán đầu ra ổn định, hướng tới một nền nông nghiệp bền vững.

Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc nhiều vào phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế. Việc lạm dụng các chất hóa học không chỉ làm đất bạc màu, ô nhiễm nguồn nước mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của nông dân và người tiêu dùng. Trước thực trạng đó, mô hình liên kết sản xuất lúa hữu cơ đã ra đời như một giải pháp bền vững.

Nắm bắt xu thế này, trong vụ hè-thu 2025, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã phối hợp với Hợp tác xã (HTX) Nông sản hữu cơ Gio Linh triển khai mô hình liên kết sản xuất lúa hữu cơ trên diện tích 13ha. Mô hình góp phần thay đổi tập quán canh tác cũ, hướng đến một nền nông nghiệp hiện đại và bền vững.

Canh tác hữu cơ giúp cây lúa khỏe, chống chịu sâu bệnh tốt hơn - Ảnh: T.H

Để tạo ra hạt gạo hữu cơ đúng chuẩn, mô hình lúa hữu cơ tại Gio Linh áp dụng một quy trình sản xuất vô cùng khắt khe. Phân bón hóa học được thay thế bằng phân hữu cơ vi sinh đã qua ủ hoai mục và đạm cá tự nhiên nhằm cung cấp nguồn dinh dưỡng cân đối và bền vững cho đất.

Thuốc bảo vệ thực vật hóa học được thay bằng các loại thảo mộc tự chế (từ tỏi, gừng, ớt) có tác dụng xua đuổi côn trùng và chế phẩm sinh học Trichoderma để đối kháng với các loại nấm bệnh gây hại trong đất. Nông dân tham gia mô hình được tập huấn kỹ lưỡng về kỹ thuật canh tác, chọn giống, làm đất, gieo sạ đến chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh theo phương pháp hữu cơ.

Giám đốc HTX Nông sản hữu cơ Gio Linh Nguyễn Giang cho biết: Mặc dù trong vụ này gặp thời tiết bất lợi do liên tiếp chịu ảnh hưởng của các cơn bão số 1, 5 và 6, năng suất của mô hình vẫn đạt 70 tạ/ha, cao hơn ruộng đại trà 8 tạ/ha. Đặc biệt, lợi nhuận bình quân đạt khoảng 20,6 triệu đồng/ha, cao gấp đôi so với canh tác thông thường. Điểm khác biệt của mô hình chính là liên kết bao tiêu sản phẩm. Toàn bộ sản lượng lúa hữu cơ được HTX thu mua với giá cao hơn thị trường 20%-30%, nhờ đó, nông dân yên tâm đầu tư, áp dụng kỹ thuật mới và không lo bị ép giá sau thu hoạch. Chính sự gắn kết này đã giúp nông dân không còn lo về thị trường tiêu thụ khi giá lúa giảm, còn HTX thì có nguồn nguyên liệu ổn định, chất lượng để phát triển thương hiệu gạo hữu cơ của địa phương.

Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mô hình còn giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất. Ông Lê Quang Trung, nông dân tham gia mô hình, cho biết: “Làm lúa hữu cơ tuy có vất vả hơn trong khâu làm cỏ, bón phân nhưng đổi lại, cây lúa rất khỏe, cứng cây và ít sâu bệnh. Đặc biệt trong vụ này, dịch sâu cuốn lá gây hại nặng trên diện rộng nhưng ruộng nhà tôi chỉ nhiễm nhẹ. Sau khi phun phòng trừ bằng dung dịch thảo mộc 2 lần thì đã khống chế hoàn toàn sâu hại. Đến cuối vụ, ruộng lúa sạch không có các đối tượng nguy hiểm như bệnh vàng lá vi khuẩn, rầy nâu, nhện gié gây hại nên năng suất cao hơn hẳn. Vui nhất là HTX đến tận ruộng thu mua lúa tươi, giá lại cao hơn thị trường từ 1.000-1.500 đồng/kg, chúng tôi rất phấn khởi và tin tưởng vào hướng đi này".

Gạo hữu cơ có thị trường tiêu thụ rộng rãi - Ảnh: T.H

Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị Phan Ngọc Đồng nhận định: “Mô hình liên kết sản xuất lúa hữu cơ được thực hiện thời gian qua xuất phát từ chính nhu cầu thực tiễn của người sản xuất và doanh nghiệp. Quy trình sản xuất được tuân thủ nghiêm ngặt từ giống, gieo sạ, phân bón, quản lý dịch hại, bảo đảm sản phẩm đầu ra an toàn và chất lượng. Bài toán nâng cao giá trị hạt lúa và ổn định đầu ra cho nông dân đã được giải đáp thỏa đáng, giúp bà con dần chuyển đổi từ tập quán canh tác cũ sang hướng sản xuất an toàn và bền vững hơn.

Thành công của mô hình tại Gio Linh là minh chứng cho thấy sản xuất nông nghiệp hữu cơ không chỉ là một xu hướng mà là hướng đi tất yếu để phát triển kinh tế hiệu quả, bền vững. Đồng thời góp phần tích cực vào việc bảo vệ môi trường, cải tạo độ phì nhiêu của đất, giảm thiểu phát thải khí nhà kính và tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Hạt gạo hữu cơ không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp, mà còn là kết tinh của một quá trình sản xuất có trách nhiệm, giúp tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng và mở ra cơ hội tiếp cận các thị trường tiềm năng trong nước và nước ngoài.

Thanh Hoa