(QBĐT) - Năm 2015 là năm đầu tiên thị xã Ba Đồn thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2015-2020. Mặc dù vẫn còn gặp nhiều khó khăn do nguyên nhân chủ quan và khách quan nhưng nhờ sự hỗ trợ của các chương trình, dự án đầu tư cho nông nghiệp, nông dân và nông thôn, thị xã đã triển khai thực hiện có hiệu quả một số mô hình trên các lĩnh vực khác nhau, góp phần nâng cao chất lượng, giá trị hàng hoá và bảo đảm phát triển bền vững.

Trên lĩnh vực trồng trọt, thị xã tiếp tục triển khai mô hình sản xuất giống lúa tại chỗ cả 2 vụ đông-xuân và hè-thu với tổng diện tích 95 ha. Theo đó, ở vụ đông-xuân thực hiện trên địa bàn 7 xã, phường: Quảng Văn, Quảng Sơn, Quảng Hoà, Quảng Long, Quảng Tiên, Quảng Minh và Quảng Tân với diện tích 50 ha, gồm các loại giống: DV108, HT1, KD18, XT28... và thu hút 764 hộ nông dân tham gia, năng suất bình quân đạt 56 tạ/ha.

Vụ hè-thu thực hiện trên địa bàn 6 xã, phường: Quảng Văn, Quảng Sơn, Quảng Hoà, Quảng Long, Quảng Tiên và Quảng Minh với diện tích 45 ha, sử dụng các loại giống: DV108, SV5, PC6, SV181, HT1 và thu hút 694 hộ nông dân tham gia, năng suất bình quân đạt 54,5 tạ/ha.

Không những giúp nông dân chủ động về số lượng và chủng loại giống cho các vụ mùa tiếp theo, mô hình sản xuất giống lúa tại chỗ đã tạo được sự đột phá trong việc đưa các giống mới vào sản xuất, phủ kín diện tích nhằm thay thế các giống lúa có hiện tượng thái hoá, kém chất lượng, được bà con nông dân và chính quyền các địa phương đánh giá cao.

Để khuyến khích bà con nông dân tham gia mô hình sản xuất giống lúa tại chỗ, hàng năm, UBND thị xã đã có chính sách trợ giá giống lúa nguyên chủng và thuốc bảo vệ thực vật, phòng trừ sâu bệnh hại lúa. Cụ thể đối với giống lúa nguyên chủng trợ giá từ 11.000 đến 12.500 đồng/kg và thuốc bảo vệ thực vật hỗ trợ từ 11.000 đến 15.000 đồng/sào.

Được sự đồng thuận của nhân dân và chính quyền địa phương xã Quảng Lộc, UBND thị xã Ba Đồn đã triển khai thực hiện mô hình cánh đồng lúa chất lượng áp dụng quy trình sản xuất thâm canh cải tiến thích nghi với biến đổi khí hậu SRI (là phương pháp canh tác dựa trên các cơ sở khoa học xuất phát từ thực tế sản xuất lúa hiện nay) tại HTX Phù Trịch, xã Quảng Lộc.

Mô hình chuyển đổi đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng hoa tại phường Quảng Long.

Mô hình có diện tích 30 ha, thu hút 149 hộ nông dân tham gia. Mặc dù trong quá trình triển khai thực hiện mô hình gặp thời tiết hạn hán, nắng nóng kéo dài gây nhiều khó khăn trong sản xuất, lúa sinh trưởng và phát triển kém, nhưng nhờ sự nỗ lực của bà con nông dân, sự chỉ đạo chặt chẽ của chính quyền các cấp, sự hỗ trợ kinh phí chống hạn kịp thời của UBND thị xã đã giúp mô hình đạt kết quả đáng mừng với năng suất bình quân đạt 52 tạ/ha.

Theo tính toán của bà con nông dân, lợi nhuận của 1 ha lúa trong mô hình cao hơn so với ruộng canh tác theo phương pháp truyền thống là 2.180.000 đồng/ha. Còn nếu so sánh giống HT1 trong mô hình với giống KD18 làm đối chứng thì lợi nhuận trong mô hình cao hơn đối chứng 4.100.000 đồng/ha. Qua thực tế sản xuất theo mô hình cánh đồng lớn đã khẳng định tính hiệu quả của việc áp dụng quy trình kỹ thuật mới trong sản xuất nông nghiệp, tính cộng đồng và tương trợ lẫn nhau khi gặp khó khăn trong quá trình sản xuất của người dân cũng được thể hiện rõ nét.

Hơn thế nữa, mô hình cánh đồng lớn sản xuất theo quy trình SRI đã thể hiện bao quát, đầy đủ các nội dung trong kỹ thuật sản xuất ICM (biện pháp quản lý cây trồng tổng hợp) và IPM (biện pháp quản lý sâu bệnh tổng hợp) nên tiết kiệm được nhiều chi phí đầu tư cho bà con nông dân như: giảm lượng giống gieo/sào, giảm phân bón, thuốc BVTV, giảm lượng nước tưới; đồng thời nâng cao năng suất, chất lượng và tăng thu nhập cho các hộ dân làm mô hình.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng là một nội dung lớn trong đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững của thị xã Ba Đồn. Năm 2015, căn cứ vào tình hình sản xuất thực tế của địa phương, phường Quảng Long đã mạnh dạn chuyển đổi 8,5 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng hoa, rau màu và thu hút 74 hộ nông dân tham gia.

Kết quả đối với trồng rau cho lợi nhuận trên 100 triệu đồng/ha/năm, cao gấp 3 đến 4 lần so với trồng lúa; trồng hoa xen vụ phục vụ các dịp lễ, Tết cho lợi nhuận khoảng 180 triệu đồng/ha/ năm, cao gấp 8 đến 9 lần trên một đơn vị diện tích.

Mô hình chuyển đổi đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng hoa và rau tại phường Quảng Long là hướng đi đúng, tạo điều kiện cho người nông dân tăng thu nhập và cải thiện đời sống, là cơ sở để phát triển sản xuất vùng rau, hoa theo hướng sản xuất hàng hoá và tiêu chuẩn VietGap.

Năm 2015 là năm đầu tiên phường Quảng Phúc thực hiện chuyển đổi 5 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng ngô xen khoai phù hợp với chân đất và điều kiện tưới tiêu của địa phương, thu hút 85 hộ nông dân tham gia. Trên diện tích chuyển đổi, bà con nông dân trồng giống ngô nếp lai cao sản MX4 (chủ yếu thu hoạch bắp non bán làm thức ăn tươi) xen với khoai chất lượng cao, cho thu nhập từ 45 đến 50 triệu đồng/ha/vụ, tăng gấp 2 đến 3 lần so với trồng lúa trên một đơn vị diện tích. 

Trao đổi với chúng tôi về kế hoạch và những giải pháp nhằm tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Khánh, Trưởng phòng Kinh tế, UBND thị xã Ba Đồn cho biết: Năm 2016, thị xã Ba Đồn sẽ tiếp tục chuyển đổi từ 25 đến 30 ha đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây khác có giá trị kinh tế cao hơn để nâng cao giá trị trên 1 đơn vị diện tích, tiếp tục đầu tư khoa học kỹ thuật và cơ sở vật chất để nhân rộng các mô hình có hiệu quả kinh tế cao như: vùng rau sạch, trồng hoa, ngô xen khoai...

Thị xã tiếp tục có chính sách hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp áp dụng quy trình sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế nhằm hướng tới xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp địa phương.

Hiền Chi