Đến thăm Công ty Long Đại lần này, chúng tôi cảm nhận có sự đổi thay so với mấy lần trước đó. Dọc hai bên đường từ trụ sở công ty ở phường Đồng Sơn, đến tận cầu Thác Cóc, xã Văn Thủy, Lệ Thủy không còn lấy một ô đất trống, thay vào đó là những cánh rừng cao su, rừng keo của công ty đang lên xanh tốt.

Vườn cây cao su của công ty lên xanh tốt.

Giám đốc Công ty cho biết, đơn vị được giao và thuê gần 100 nghìn ha rừng và đất rừng ở 4 huyện, thành phố để sản xuất kinh doanh. Hai năm qua là thời kỳ khó khăn nhất kể từ khi công ty được thành lập đến nay. Tuy nhiên,  khó khăn đã không làm nản chí người trồng rừng. Ông kể rằng, bão số 10 năm 2013 vừa đi qua các đội sản xuất liền bắt tay phục hồi lại vườn cây cao su và thu dọn rừng cây keo gãy đổ. Chỉ sau một thời gian ngắn, các lâm trường đã ổn định lại sản xuất. Trong thời gian đó cũng là thời điểm công ty tiến hành tái cơ cấu lại doanh nghiệp theo tinh thần Nghị quyết 30-NQ/TW của Bộ Chính trị. 

 

Theo đề án tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước tại Công ty TNHH MTV Lâm công nghiệp Long Đại, thì đơn vị sẽ chuyển đổi theo mô hình Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Về cơ bản công ty từng bước thực hiện xã hội hóa nghề rừng, nghĩa là giao đất giao rừng đến tận hộ và người lao động, gắn trách nhiệm của người công nhân với những cây rừng mà họ được giao làm chủ.

 

Sau khi chuyển đổi, công ty tập trung vào các ngành nghề sản xất chính là: trồng, chăm sóc, quản lý, bảo vệ rừng; trồng, chăm sóc, chế biến mủ cao su; khai thác gỗ rừng tự nhiên, rừng trồng; chế biến, kinh doanh gỗ lâm sản các loại; khai thác, chế biến nhựa thông.

 

Đối với đất sản xuất, hiện tại công ty sử dụng 92.000ha, trong đó rừng phòng hộ 9.775ha, rừng sản xuất và đất sản xuất 70.000ha, còn lại 12.600ha sẽ giao cho địa phương quản lý, sử dụng. Về lao động, hiện tại công ty có 751 người, sau khi sắp xếp đã giải quyết cho 32 người nghỉ theo chế độ dôi dư. Tổ chức bộ máy công ty thực hiện tinh giảm bộ phận gián tiếp, ưu tiên cho các đơn vị trực tiếp sản xuất, sắp xếp lại bộ phận Văn phòng Công ty còn lại 4 phòng, ban nghiệp vụ, kiện toàn lại 9 đơn vị trực thuộc.

 

Sắp tới công ty sẽ thành lập mới Nhà máy chế biến gỗ cao su. Ngoài ra, công ty còn góp vốn, giữ quyền chi phối với Công ty CP chế biến nhựa thông Quảng Bình và Công ty CP chế biến lâm sản xuất khẩu Quảng Đông. Về nguồn vốn, tại thời điểm này, vốn điều lệ của công ty là 136,9 tỷ đồng, sau khi tái cơ cấu công ty sẽ đầu tư thêm nguồn vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh.

 

Trao đổi với chúng tôi Giám đốc công ty Phan Đình Linh cho biết, trong thời gian này công ty đang từng bước phục hồi lại vườn cây cao su và các khu rừng keo nguyên liệu.

 

Trong khi ở nhiều nơi, dù rừng đã có chủ nhưng vẫn bị tàn phá, suy kiệt nặng nề thì vốn rừng của Công ty Long Đại không ngừng phát triển. Từ mô hình này cho thấy, việc sắp xếp đổi mới và nâng cao hiệu quả của công ty lâm nông nghiệp theo tinh thần Nghị quyết 30-NQ/TW của Bộ Chính trị  đã mang lại thành công, khi trách nhiệm được gắn liền với lợi ích của các bên.

 

Và thực tế ở Long Đại đã cho thấy, khi người dân ý thức rõ lợi ích thiết thực của mình từ rừng, thì họ sẽ phát huy tối đa trách nhiệm bảo vệ và phát triển diện tích rừng được giao, như một người chủ thực sự.

 

Chúng tôi gặp vợ chồng chị Lê Thị Hồng, ở xã Sơn Lộc, Bố Trạch, được nhận khoán rừng của Chi nhánh Lâm trường rừng thông. Hộ gia đình chị được nhận khoán chăm sóc, khai thác 2,5ha thông nhựa, tổng cộng có 2.600 cây. Sau cơn bão số 10 năm 2013, nay chỉ còn khoảng 2/3 số cây. Thông ở đây cây nào cũng được đánh số và có hồ sơ riêng để theo dõi.

 

Mấy năm nay, khoảnh rừng này đã gắn bó với bao nỗi vui buồn của nhà chị. Bởi toàn bộ cuộc sống gia đình, từ bữa ăn hàng ngày đến chuyện học hành của con cái, tu sửa nhà cửa... đều trông vào đó như nhà nông cậy vào thửa ruộng của mình. Thế nên, vợ chồng chị chăm rừng từng li từng tí: thực bì luôn được dọn sạch, cây nào có hiện tượng sâu bám là lập tức diệt trừ, những ngày nhựa đầy bát, đêm nào chồng chị cũng vào rừng ngủ để phòng mất cắp. Bởi thế, thu nhập của vợ chồng chị mỗi tháng luôn giữ ở mức gần 10 triệu đồng, trong năm 2015 có sụt giảm hơn mọi năm vì số cây ít và giá thu mua hạ, nhưng cũng đủ để trang trải cuộc sống.

 

Vợ chồng chị Hồng là một trong số hàng trăm, hàng nghìn hộ dân khác đang tham gia nhận khoán rừng của Công ty Long Đại và có được cuộc sống thật sự ổn định. Theo Giám đốc Chi nhánh Lâm trường rừng thông Lê Xuân Hoàn, đơn vị này quản lý 3.100ha rừng trong đó có 1.450ha thông nhựa, 1.200ha keo tràm và 450ha cây cao su. Xã Sơn Lộc, huyện Bố Trạch nơi có gần nửa số dân với hơn 200 hộ tham gia nhận khoán bảo vệ, khai thác rừng thông và cao su từ Công ty Long Đại.

 

Chủ tịch UBND xã Phan Thị Hoa cho biết: Liên kết với công ty để nhận khoán rừng là một hướng đi đúng và rất hiệu quả để giải quyết một lúc hai vấn đề vốn rất nan giải của địa phương bấy lâu. Đó là giảm áp lực phá rừng và tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho bà con. Với mức thu nhập bình quân 3-4 triệu đồng/người/tháng, đời sống một bộ phận không nhỏ người dân trong xã được nâng lên rõ rệt.

 

Có thể nói, Công ty Long Đại đã tạo cơ chế xã hội hóa để huy động đông đảo lực lượng “vệ tinh” tham gia làm chủ rừng, cùng doanh nghiệp quản lý, khai thác, chịu trách nhiệm và chia sẻ quyền lợi từ rừng. Họ là những hộ nông dân các địa phương ở ven rừng, là con em đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa vốn quen sống bằng cách phát- đốt- cốt- trỉa và khai thác lâm sản, từng làm “đau đầu” cơ quan quản lý rừng và chính quyền địa phương.

 

Đến nay, có hơn 1.500 hộ tham gia trồng, bảo vệ và khai thác ở 5 lâm trường thuộc công ty, với tổng diện tích hơn 16 nghìn ha và với cơ chế khoán, bình quân mỗi lao động diện “vệ tinh” có thu nhập ổn định khoảng 3 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, nếu lao động “vệ tinh” nào tích cực, làm tốt sẽ được xét tuyển vào quân số chính thức của công ty, với quyền lợi như các cán bộ, công nhân khác.

Khoán chăm sóc khai thác thông nhựa cho hộ dân.

Sau trận bão kinh hoàng cuối năm 2013, đã làm suy giảm vốn rừng của công ty đáng kể. Tuy nhiên từ lãnh đạo đến người lao động trong công ty đều không nản chí, mà vẫn quyết tâm phục hồi lại rừng cây.  Hai năm qua nhờ nguồn vốn vay của ngân hàng, các chi nhánh lâm trường của công ty đã tổ chức trồng rừng tập trung trên diện tích đất đã được quy hoạch, bao gồm trồng mới và trồng lại rừng đã khai thác. Nhờ đó, năm 2014, công ty đã trồng được 1.282ha rừng nguyên liệu và năm nay trồng mới thêm 1.050 ha nữa, trong đó có 280 ha thông nhựa tại Chi nhánh lâm trường rừng thông Bố Trạch. 

 

Công ty xác định hướng đi lâu dài là dựa vào cây cao su. Bởi vậy dù trong hoàn cảnh rất khó khăn, nhưng công ty đã huy động các nguồn lực và vay thêm vốn từ ngân hàng thương mại để trồng mới 175ha cây cao su, nâng tổng diện tích cây cao su của công ty lên trên 1.945ha. Vài năm nữa khi đến kỳ khai thác, với vườn cây cao su này công ty đủ trang trải cuộc sống cho toàn bộ cán bộ công nhân lao động.

 

Bên cạnh đó, công tác khai thác, thu mua gỗ rừng trồng nguyên liệu cung ứng cho Công ty CP chế biến dăm gỗ Quảng Đông đạt trên gần 80 ngàn tấn, khai thác nhựa thông được gần 1.800 tấn, thu mua trên 600 tấn... Tổng doanh thu trong 2 năm toàn đơn vị đạt gần 330 tỷ đồng, đạt 106% kế hoạch; kim ngạch xuất khẩu đạt gần 3 triệu USD, trong đó năm 2014 là 1,5 triệu USD và năm 2015 là 1,4 triệu USD, đạt 115% kế hoạch; nộp ngân sách nhà nước hơn 20 tỷ đồng, đạt 159% kế hoạch...

 

Thành công của tái cơ cấu nghề rừng tại Công ty Long Đại được thể hiện là, hiệu quả quản lý bảo vệ rừng ngày càng tốt hơn. Công ty luôn quan tâm, chăm lo đời sống, thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách cho người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và tạo thêm việc làm mới cho lao động trên địa bàn. Lương bình quân của người lao động.