(QBĐT) - Đê đập xuống cấp trầm trọng, kênh mương bị nứt, thủng có nguy cơ đổ sập, đó là thực trạng của nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn xã Quảng Hưng (huyện Quảng Trạch). Chính những hư hỏng đó đã làm ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp của địa phương, cũng như gây ra nhiều nguy hiểm đối với những hộ gia đình ở khu vực xung quanh, đặc biệt là vào mùa mưa lũ.
Ông Nguyễn Thanh Chúc, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Hưng cho biết, Quảng Hưng có tổng diện tích đất tự nhiên hơn 215.000 ha, trong đó đất sản xuất nông nghiệp trên 310 ha. Là xã có nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp nên nhu cầu về hệ thống thuỷ lợi phục vụ công tác tưới tiêu trên địa bàn rất lớn. Mặc dù vậy, cho đến thời điểm này, hệ thống thuỷ lợi của xã Quảng Hưng không đáp ứng đủ cho diện tích đất sản xuất nông nghiệp.
Thêm vào đó, sự xuống cấp của nhiều kênh, mương khiến cho tỷ lệ tưới tiêu trên địa bàn ngày càng bị thu hẹp. Hiện tại, đập Bầu Lung ở chòm 2, thôn Hưng Lộc luôn trong tình trạng báo động, nếu không được tu sửa kịp thời sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến việc sản xuất của người dân. Đập Bầu Lung có tổng diện tích gần 40 ha, cung cấp nước tưới tiêu cho chòm 2 thôn Hưng Lộc. Lượng nước này chủ yếu từ xã Quảng Tiến đổ về, khi mưa lớn, nước không kịp thoát sẽ đẩy đất cát vào nhà dân.
Để bảo đảm an toàn cho tính mạng và tài sản của người dân sống xung quanh đập, chính quyền địa phương đã tạm thời khắc phục bằng cách đắp kè hai bên dòng chảy, nhưng không có kinh phí nên chỉ có thể đắp kè bằng đất. Biện pháp này chỉ khắc phục được một thời gian ngắn còn về lâu về dài thì cần phải có hệ thống kè lát đá kiên cố.
![]() |
Đê Khe Trại đã xuống cấp trầm trọng gây ảnh hưởng đến đời sống của hàng chục hộ dân sống xung quanh. |
Đi khảo sát thực tế hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã Quảng Hưng, điều mà chúng tôi nhận thấy là tâm trạng hoang mang, lo lắng của hầu hết người dân sống xung quanh khu vực đê Khe Trại ở thôn Hòa Bình. Đê Khe Trại có nhiệm vụ tưới tiêu cho 60 ha đất nông nghiệp tại cánh đồng Rò, Lò Dùng và Cửa Mương thôn Hòa Bình. Đê được hình thành từ thời bao cấp, trải qua bao mùa mưa lũ, đê xuống cấp nghiêm trọng, đã bị sạt lở 1/3 tổng chiều dài.
Ông Chúc giải bày, sau nhiều lần xã làm tờ trình lên huyện, lên tỉnh thì cách đây 6 năm đê Khe Trại đã được nâng cấp. Nhưng vì kinh phí hạn hẹp nên chỉ nâng cấp được phần tràn còn phần bờ đê bằng đất vẫn được giữ nguyên. Mỗi lần mưa lớn là đất cát trên đầu nguồn lại trôi về lấp hết nhà dân ở vùng hạ lưu. Và hầu như không có mùa mưa lũ nào mà chính quyền địa phương không cử lực lượng lên túc trực để bảo vệ đê. “Nhớ lại năm 2013, sau đợt mưa lớn đê có nguy cơ bị vỡ, chính quyền xã đã phải huy động gần 100 người làm đủ mọi cách để bảo vệ đê không thì đê Khe Trại đã bị vỡ rồi”, ông Chúc chia sẻ.
Ông Nguyễn Văn Đào, nhà ở sát đê Khe Trại cho biết: "Có gần 40 hộ dân ở xung quanh đê, hễ cứ thấy trời mưa to là người dân chúng tôi lại hoang mang, lo lắng. Vào mùa khô thì không vấn đề gì, nhưng cứ mỗi mùa mưa lũ về, gia đình tôi và nhiều hộ khác lại nơm nớp lo sợ. Nhất là vào những đợt mưa lũ dài ngày, cả gia đình phải thu xếp, chuẩn bị đồ đạc để sẵn sàng di dời khi có sự cố xảy ra. Chúng tôi mong rằng, các cơ quan, ban, ngành sớm có biện pháp sửa chữa, khắc phục để người dân sống tại khu vực này yên tâm hơn”. Không những đe dọa đến tính mạng mà sự xuống cấp nghiêm trọng của đê Khe Trại còn ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân.
Ông Đào chia sẻ: Tận dụng nguồn nước tự nhiên, ông đã đào ao thả cá để kiếm thêm thu nhập nhằm cải thiện cuộc sống nhưng việc làm này rất bấp bênh. Năm nào trời thương thì cũng kiếm được vài ba triệu đồng, nhưng năm nào mưa gió thì coi như mất trắng. Điển hình như năm 2013, ông đầu tư mua một lượng lớn cá về nuôi, chưa kịp thu hoạch thì mưa lớn, nước tràn qua đập khiến cá nuôi của ông đều trôi theo dòng nước.
Thu nhập chính của người dân trên địa bàn xã Quảng Hưng chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp nhưng vì hệ thống thủy lợi không được tốt nên người dân phải đối mặt với tình trạng nhiều vùng bị ngập úng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất. Đó là khu vực Bàu Lung ở thôn Hưng Lộc và Bến Đá ở thôn Hòa Bình với hơn 50 ha lúc nào cũng trong tình trạng ngập úng.
Vào mùa vụ, khi người dân tất bật chuẩn bị các công đoạn để gieo sạ thì chỉ cần mưa xuống là cả vùng lại bị ngập úng, có khi mất trắng phải làm lại từ đầu. Hay như khi người dân đang chuẩn bị thu hoạch thì chỉ cần trời mưa vài ngày là lại bị ngập úng vì nước không thoát được. Điều này đã làm cho năng suất lúa giảm mạnh, gây thiệt hại cho người nông dân.
Bên cạnh đó, hai máng thủy lợi ở thôn Xuân Hưng và Hưng Lộc do địa phương xây dựng từ năm 1986 nay cũng sắp sập và bị thủng rất nhiều chỗ. Nếu hai máng này bị sập sẽ có gần 150 ha đất nông nghiệp ở các vùng xung quanh không sản xuất được. Qua những dẫn chứng cụ thể, có thể thấy rằng hệ thống thủy lợi ở xã Quảng Hưng hiện không đáp ứng được nhu cầu sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Nếu không được khắc phục kịp thời, điều này sẽ làm ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân.
Từ thực trạng trên, chính quyền và người dân xã rất mong muốn trong thời gian tới, tỉnh, huyện quan tâm đầu tư sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp trên địa bàn. Việc quan tâm đầu tư cho hệ thống thuỷ lợi đúng mức sẽ góp phần nâng cao năng suất cây trồng vật nuôi, xóa đói giảm nghèo và ổn định đời sống của nhân dân xã Quảng Hưng.
L.Chi