QTO - Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về chiến dịch thần tốc xây dựng 100 trường học tại các xã biên giới trong cả nước, tỉnh Quảng Trị sẽ triển khai 16 công trình xây mới, nâng cấp trường học tại 15 xã biên giới; đặt mục tiêu khởi công và hoàn thành 4 công trình trước ngày 30/8/2026 ở các xã: Hướng Phùng, Dân Hóa, Đakrông và Thượng Trạch. Nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về chiến dịch thần tốc này, phóng viên (PV) Báo và phát thanh, truyền hình Quảng Trị đã có cuộc trao đổi với ông Mai Huy Phương, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh.

- PV: Thưa ông, xin ông cho biết thực trạng các trường học ở khu vực biên giới tỉnh ta hiện nay như thế nào?

- Ông Mai Huy Phương: Quảng Trị có 15 xã vùng biên giới đất liền ở phía Tây, giáp với nước bạn Lào, là địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, đời sống nhân dân còn thấp, nơi cư trú của đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu là dân tộc Bru - Vân Kiều và Chứt). Toàn tỉnh có hơn 30.500 học sinh tiểu học, trung học cơ sở theo học tại 65 trường phổ thông (24 trường tiểu học; 41 trường THCS và trường liên cấp TH và THCS); trên 6.744 học sinh đang hưởng chính sách bán trú theo Nghị định số 66/2025/NĐ-CP và hơn 23.700 học sinh có nhu cầu hưởng chính sách hỗ trợ bán trú, nội trú. Ngoài ra, toàn tỉnh có 7 trường phổ thông dân tộc nội trú cấp THCS.

Tỉnh Quảng Trị đang từng bước đầu tư hiện đại hóa cơ sở vật chất tại các trường học vùng biên giới - Ảnh: N.T

Tại các xã biên giới, hiện nay có 25 trường phổ thông dân tộc bán trú (trong tổng số 65 trường) chỉ mới đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu bán trú, nội trú cho học sinh. Hầu hết cơ sở vật chất các trường còn gặp nhiều khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu của Bộ GD-ĐT như: Phòng học, khối hỗ trợ học tập, các khối phụ trợ, khu sân chơi thể dục thể thao, khối phục vụ sinh hoạt...  

Trang thiết bị dạy học chưa bảo đảm đủ mức tối thiểu theo quy định. Đội ngũ nhà giáo và nhân viên tại các cơ sở giáo dục đóng trên địa bàn các xã vùng biên giới chủ yếu ở miền xuôi lên công tác nhưng điều kiện sống, sinh hoạt và làm việc vẫn còn gặp nhiều khó khăn về giao thông đi lại, nguồn điện, nước sinh hoạt, dịch vụ viễn thông…, đặc biệt là nhà ở công vụ, có nơi 3, 4 giáo viên phải ở chung một phòng công vụ.

- PV: Vậy Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Trị đã triển khai chiến dịch thần tốc xây trường theo tinh thần chỉ đạo của Đảng, Chính phủ như thế nào, thưa ông?

- Ông Mai Huy Phương: Chủ trương xây dựng trường học tại các xã biên giới theo kết luận của Bộ Chính trị tại Thông báo số 81-TB/TW, ngày 18/7/2025 là một quyết sách lớn, có ý nghĩa chính trị - xã hội và nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào, chiến sĩ, đặc biệt là các cháu học sinh tại vùng "phên dậu" Tổ quốc.

Sau khi có kết luận của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ, Bộ GD-ĐT xác định xây trường học cho các xã biên giới là một việc làm vô cùng cần thiết. Sở GD-ĐT đã tham mưu UBND tỉnh đề xuất phương án, danh mục đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới. Qua thực tế khảo sát, có 16 công trình đề xuất xây mới và nâng cấp tại 15 xã biên giới vùng đất liền. Theo đó, năm 2025, quyết tâm khởi công và hoàn thành trước 30/8/2026 bốn công trình thuộc 4 xã: Hướng Phùng, Dân Hóa, Đakrông, Thượng Trạch.

- PV: Thiết kế trường nội trú liên cấp phải đầy đủ cơ sở vật chất, trường học thiết kế theo hướng mở, phù hợp với văn hóa dân tộc từng địa phương, điều này có dễ thực hiện không, thưa ông?

- Ông Mai Huy Phương: Các trường học mới được thiết kế theo hướng “mở”, linh hoạt, đa dạng, phù hợp văn hóa dân tộc, địa hình, điều kiện tự nhiên, khí hậu từng vùng, từng địa điểm; ưu tiên cây xanh và giữ cảnh quan tự nhiên, bảo đảm đồng bộ, đầy đủ công năng, hiện đại, bền vững và tuyệt đối an toàn. Ngoài ra, các công trình trường học phải bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật, quy mô, diện tích trường, lớp. Tổng diện tích đất xây dựng mỗi trường khoảng từ 5-10 ha, quy mô khoảng 30 lớp/trường, tương ứng với khoảng 1.000 học sinh/trường, bảo đảm đầy đủ kết nối hạ tầng kỹ thuật điện, nước sạch, nước thải, giao thông, viễn thông...

Giờ ăn trưa của học sinh Trường Phổ thông dân tộc nội trú Bố Trạch - Ảnh: N.T

Để bảo đảm phù hợp với thực tế và đạt hiệu quả đầu tư, đối với những địa bàn xã biên giới đất liền có đặc thù địa hình chia cắt, hiểm trở, thiếu mặt bằng, dân cư thưa thớt, tổng diện tích đất xây dựng mỗi trường có thể nhỏ hơn 5 ha, nhưng phải bảo đảm yêu cầu không thấp hơn diện tích đất tối thiểu đã quy định trong tiêu chuẩn cơ sở vật chất trường phổ thông và quy mô học sinh có thể ít hơn 30 lớp, tương ứng dưới 1.000 học sinh/trường. Đối với những địa bàn xã biên giới đất liền có dân cư tập trung đông, mật độ cao, quy mô có thể lớn hơn 30 lớp/trường, tương ứng trên 1.000 học sinh/trường.

Địa điểm xây dựng trường bảo đảm khai thác tối đa điều kiện tự nhiên, lưu ý khả năng ứng phó thiên tai, biến đổi khí hậu; bảo đảm hạ tầng kỹ thuật liên quan (điện, nước sạch, nước thải, giao thông, viễn thông…); cơ sở vật chất đầu tư xây dựng đồng bộ, hiện đại, đầy đủ công năng với các phân khu chức năng chính: Khu học tập và hỗ trợ học tập; khu hành chính quản trị và phụ trợ (điều hành); khu nội trú, công vụ; khu rèn luyện thể chất (sân chơi, thể dục thể thao); khu hoạt động văn hóa, nghệ thuật (nhà văn hóa, nhà đa năng…); khu phục vụ sinh hoạt (nhà ăn, nhà bếp, kho bếp…) và hoạt động trải nghiệm, tăng gia sản xuất.

Các trường phải có đầy đủ nhà tắm, nhà vệ sinh rộng rãi, sạch sẽ, đủ nước sinh hoạt và không để xảy ra tình trạng quá tải trong quá trình sử dụng; có hệ thống hạ tầng kỹ thuật đầy đủ (sân, đường, cổng, hàng rào, hệ thống cấp nước sạch sinh hoạt, hệ thống thoát nước thải, cơ sở hạ tầng thông tin…) và bảo đảm tuyệt đối an toàn.

Do đó, để thiết kế và xây dựng trường nội trú liên cấp bảo đảm đầy đủ các tiêu chí trên thì đòi hỏi phải có sự tham gia của nhiều cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương.

- PV: Xin cảm ơn ông.

Ngọc Trang - Đặng Hiền (thực hiện)