QTO - Bộ phim truyện nhựa Mưa đỏ là một dự án nghệ thuật đặc biệt, do Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trực tiếp chỉ đạo và giao cho Điện ảnh Quân đội nhân dân (QĐND) triển khai thực hiện. Đây là công trình nghệ thuật quy mô lớn, hướng tới kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, cùng các ngày lễ lớn của Đảng, Nhà nước và Quân đội trong năm 2025.

E-kip làm phim giao lưu với khán giả trong buổi công chiếu báo cáo tại Trung tâm chiếu phim Quốc gia-Hà Nội -Ảnh: MAI NAM THẮNG

Phim Mưa đỏ do nhà văn Chu Lai chuyển thể kịch bản điện ảnh từ tiểu thuyết Mưa đỏ của ông, viết về cuộc chiến đấu kiên cường của quân và dân ta trong 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị năm 1972.

Năm 2014, tiểu thuyết Mưa đỏ được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam và Giải thưởng văn học Bộ Quốc phòng về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng. Hơn 10 năm sau, Mưa đỏ được đưa lên màn ảnh rộng với e-kip làm phim tài năng của Điện ảnh QĐND: Nhà biên kịch, đại tá Nguyễn Thu Dung, Giám đốc Điện ảnh QĐND, trực tiếp biên tập.

Thượng tá, NGƯT Đặng Thái Huyền, Phó Giám đốc Điện ảnh QĐND, trực tiếp đạo diễn. Phim còn có sự tham gia của nhà quay phim- NSND Lý Thái Dũng làm Giám đốc hình ảnh và đạo diễn-NSND Nguyễn Thanh Vân làm cố vấn nghệ thuật.

Dấu ấn đầu tiên của e-kip gạo cội trên đây là sự chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng và lao động chuyên nghiệp trong từng khâu để có được những thước phim chân thật, tái hiện sát đúng với sự kiện lịch sử. Phim trường được xây dựng ngay sát bên sông Thạch Hãn, sát với nguyên mẫu của di tích, với sự tư vấn của các chuyên gia lịch sử và cựu chiến binh Thành Cổ.

Một số cảnh trong phim "Mưa đỏ"- Ảnh do đoàn làm phim cung cấp

Trang phục và đạo cụ của các nhân vật, các cảnh quay… được chăm chút đến từng chi tiết nhỏ nhất. Thậm chí, nhiều hiện vật gốc trong bảo tàng đã được phép nhân bản đúng tỉ lệ 1/1 để phục vụ cho các phân cảnh.

Kể cả những toa tàu, những sân ga thời chiến cách nay hơn nửa thế kỷ và những chiếc xe tải chở tân binh… cũng phải phục dựng đúng nguyên mẫu của thời kỳ đó. Tất cả đều nhằm tái hiện sự kiện lịch sử một cách chân thực nhất, mang giá trị thẩm mỹ cao và tạo cho người xem những cảm xúc chân thành, sâu sắc.

Sau hơn 2 năm miệt mài lao động nghệ thuật, bộ phim đã hoàn thành đúng tiến độ. Tối 18/8/2025 vừa qua, Mưa đỏ đã trình chiếu báo cáo tại Trung tâm chiếu phim Quốc gia (87 Láng Hạ- Hà Nội). Từ ngày 21/8, phim sẽ được phát hành toàn quốc.

Do nhiệm vụ công tác, tôi đã theo dõi Điện ảnh QĐND khá lâu, được xem khá nhiều phim của Điện ảnh QĐND sản xuất, nhất là phim làm từ đầu thời kỳ đổi mới đến nay.

Và nữa, cách nay 46 năm, tôi nhập ngũ, huấn luyện tân binh ở sân bay Ái Tử, cách Thành Cổ Quảng Trị chỉ dăm cây số. Từ đó đến nay, ngót trăm lần tôi đã đến đây, gặp rất nhiều những nhân chứng trong cuộc chiến đấu 81 ngày đêm và nghe rất nhiều câu chuyện về sự kiện bi tráng này…

Rồi nữa, tôi cũng đã đọc, nghe, xem rất nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật về “Mùa hè rực lửa 1972” và cuộc chiến đấu giải phóng Quảng Trị, bảo vệ Thành Cổ. Trong đó có tiểu thuyết Mưa đỏ của đại tá, nhà văn Chu Lai. Tuy nhiên, chưa có câu chuyện hay tác phẩm văn học nghệ thuật nào về Thành Cổ khiến tôi… nghẹt thở, khiến tôi quên mất mình đang xem phim, như bộ phim Mưa đỏ.

Một số cảnh trong phim "Mưa đỏ"- Ảnh do đoàn làm phim cung cấp

Một bộ phim khốc liệt chân thật và nhân văn sâu sắc. Một bộ phim mà xem xong tôi thầm nghĩ: May mà mình không chọn nghề điện ảnh, chứ để có được một bộ phim hoành tráng và những cảnh quay ấn tượng như thế này, ngoài tài năng thì còn cần rất nhiều sức lực và đòi hỏi phải lăn xả, phải chấp nhận hành xác cực khổ, đầy rủi ro nguy hiểm…

Với những cảnh quay như thế, chắc chắn nhiều khán giả khi xem phim cũng đều có cảm giác như tôi. Bài viết này chỉ xin nêu một vài cảm nhận về những ẩn dụ mang tính nhân văn sâu sắc của bộ phim: Phim có hai đứa con của hai bà mẹ ở hai phía. Họ đều là những chàng trai đẹp đẽ, thông minh.

Tuy lý tưởng sống và chiến đấu của họ khác nhau, nhưng họ đều trượng phu và nhân ái. Với nhân vật trung úy Quang của quân đội Sài Gòn, thì đấy là một tiến bộ của văn học nghệ thuật viết về chiến tranh cách mạng. Đánh giá họ công bằng và công tâm như vậy, càng tôn thêm giá trị chiến thắng của chúng ta.

Hai chàng trai-hai người lính của 2 phía trong bộ phim này, trước khi chết đều gọi “Mẹ ơi”. Mẹ của họ có địa vị, học thức, công việc khác nhau… nhưng đều là những bà mẹ Việt Nam. Bởi thế, họ đều đau thương xa xót xé ruột xé gan như nhau, khi những đứa con của họ phải ra trận, phải đánh nhau, giết nhau…

Thông điệp hòa bình và hòa hợp trên đây còn được gửi vào chiếc khăn rằn của o du kích dùng để buộc vết thương cho Cường, chàng lính sinh viên trường nhạc, hôm anh bị thương ở bến đò Thạch Hãn.

Một số cảnh trong phim "Mưa đỏ"- Ảnh do đoàn làm phim cung cấp

Trước đó, cái hôm o bế đứa trẻ mồ côi của một người phụ nữ bất hạnh chạy loạn, được trung úy Quang dùng xe công vụ chở ra khỏi vùng chiến sự, o cũng mang chiếc khăn này. Và trong cuộc vật lộn tay đôi trong ngày thứ 81 giữa Cường và Quang trong chiến hào Thành Cổ, chiếc khăn đã bị giằng xé làm hai mảnh nhuốm đầy máu…

Một bộ phim về đề tài chiến tranh ác liệt nhưng xem xong không có cảm giác thù hận, căm ghét… Chỉ tràn ngập một cảm giác đớn đau, chua xót về tình yêu thương. Thương những bà mẹ, thương những chàng trai, thương những mối tình, thương đồng bào, thương đất nước...

Thương yêu và cầu mong những thảm cảnh ấy đừng bao giờ tái diễn, đừng bao giờ xảy ra… Xem phim để thấm thía hơn cái giá của hòa bình, thống nhất mà dân tộc ta phải đánh đổi.

Mai Nam Thắng