Ứng dụng khoa học và công nghệ đối với sản phẩm OCOP

(QT) - Năm 2019, Quảng Trị đưa chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) vào chương trình công tác trọng tâm của tỉnh. Đây là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị. Do đó, tỉnh xác định OCOP là trọng tâm của chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) trên địa bàn với mục tiêu Quảng Trị sẽ có tối thiểu 10 tổ chức kinh tế tham gia chương trình OCOP.

Mô hình trồng thử nghiệm cây sâm bố chính ở Gio An, Gio Linh bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế​

Với sự hỗ trợ của tỉnh, thời gian qua các địa phương đã du nhập,lựa chọn một số loại cây trồng, vật nuôi mới, có thế mạnh để tổ chức sản xuất với quy mô lớn, mang lại giá trị kinh tế cao. Xác định khoa học và công nghệ (KH&CN) là chìa khóa quan trọng trong việc thực hiện thành công chương trình OCOP, Sở KH&CN Quảng Trị đã vào cuộc hỗ trợ các tổ chức kinh tế, hộ gia đình ứng dụng KH&CN, xây dựng thương hiệu, đăng kí nhãn hiệu tập thể đối với sản phẩm OCOP.

Thực hiện chương trình OCOP, nhiều nơi trên địa bàn tỉnh đang tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; sản xuất thử nghiệm các cây, con mới; phát triển các cây, con truyền thống, liên kết sản xuất tạo ra chuỗi giá trị phát triển bền vững nhằm tạo ra sản phẩm hàng hóa có khả năng cạnh tranh trên thị trường, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân, thực hiện hiệu quả tiêu chí về thu nhập trong chương trình xây dựng NTM.

Năm 2019, xã Gio An, huyện Gio Linh đã tạo điều kiện về đất đai 3 ha cho nông dân thực hiện trồng thử nghiệm cây sâm bố chính. Được sự hỗ trợ của các ngành về kĩ thuật canh tác công nghệ cao, kết thúc vụ trồng, dự kiến thu hoạch đạt tổng sản lượng 12 tấn và đã được Công ty TNHH Nông nghiệp công nghệ cao Tuệ Lâm thu mua sản phẩm với bình quân 400- 600 ngàn đồng/kg tươi, 2 triệu đồng/kg khô. Với mức giá này lại có đầu ra ổn định, nông dân có lãi cao, lãi ròng hơn 200 triệu đồng/ha. Đó là mức lãi rất cao mà không có một loại cây trồng nào trên vùng đất đỏ ba dan của tỉnh ở thời điểm hiện tại đạt được. Vì thế, thành công ban đầu này mở ra một hướng phát triển mới trong sản xuất nông nghiệp xã Gio An nói riêng và vùng đất đỏ của tỉnh nói chung. Phó Chủ tịch UBND xã Gio An Lê Phước Hiếu cho biết: “Trồng cây sâm bố chính khá khó nhưng do được tập huấn kĩ thuật kĩ càng, nông dân tuân thủ đúng quy trình sản xuất công nghệ cao như công nghệ tưới, giám sát bằng camera, sản xuất bằng phương pháp hữu cơ, có cán bộ kĩ thuật hướng dẫn nên năng suất đạt khá, chất lượng sản phẩm an toàn. Sản phẩm có công ty liên kết thu mua. Xã sẽ tiến hành sản xuất thử nghiệm thêm một vài vụ nữa để khẳng định được tính thích nghi với vùng đất này, xã cũng sẽ tiến tới tự chế biến, xây dựng thành sản phẩm đặc trưng của địa phương nên có thể đây là cây mang lại thu nhập cao cho nông dân Gio An trong điều kiện quỹ đất sản xuất ít”.

Để mở rộng quy mô, tạo sản phẩm hàng hóa lớn, các địa phương còn thực hiện chính sách tích tụ ruộng đất, tạo ra vùng sản xuất tập trung dễ ứng dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất. Sở KH&CN và các ngành hữu quan, chính quyền các địa phương đã chú trọng đến công tác chuyển giao công nghệ cho nông dân như: Mô hình ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt; trồng cây trong nhà màng; phủ bạt nilon, nuôi tôm siêu thâm canh công nghệ cao trong nhà kính, mô hình sấy cá ở Cửa Việt, trồng thử nghiệm cây sâm bố chính; trồng, sản xuất chế biến sâu các sản phẩm từ mè đen, mô hình chế biến cao dược liệu… Nhờ ứng dụng các tiến bộ KHKT nên việc mở rộng quy mô sản xuất được dễ dàng hơn, cho sản phẩm tốt hơn, đến nay đã tạo ra được vùng sản xuất có sản lượng hàng hóa khá và mang yếu tố địa danh như: Gạo hữu cơ, cà phê, hồ tiêu, tinh bột nghệ, ném, cao lá vằng, cà gai leo, nấm linh chi, cam, đậu đen xanh lòng, cá khô hấp, tinh dầu lạc, tinh dầu thiên nhiên…

Bên cạnh việc ứng dụng KHKT để tạo ra sản phẩm hàng hóa lớn, các ngành KH&CN, Công thương đã hỗ trợ nhiều trong xúc tiến thương mại, liên kết tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, gắn sản xuất với tiêu thụ, đặc biệt là thúc đẩy xây dựng thương hiệu, hoàn thiện khâu truy xuất nguồn gốc sản phẩm là yêu cầu bắt buộc hiện nay khi hàng hóa tham gia thị trường xuất khẩu. Phó Giám đốc Sở KH&CN Trần Thiềm cho biết: “Thời gian qua, Sở KH&CN đã chủ trì và phối hợp với các sở, ngành, địa phương hỗ trợ các tổ chức kinh tế, hộ gia đình đẩy mạnh ứng dụng KH&CN trong phát triển sản xuất sản phẩm thuộc chương trình OCOP, trên cơ sở đó, kết nối đặt hàng với các nhà khoa học giải quyết vấn đề phát sinh trong sản xuất. Hướng dẫn các đơn vị, tổ chức, cá nhân tham gia chương trình về ghi nhãn hàng hóa, mã số mã vạch, xác lập và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, tư vấn định hướng phát triển thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm OCOP. Kết quả, nhiều sản phẩm trên địa bàn tỉnh đã được cấp văn bằng sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận”.

Sở KH&CN đã xây dựng và triển khai hỗ trợ các tổ chức kinh tế ứng dụng KH&CN đối với sản phẩm OCOP theo hướng nghiên cứu ứng dụng, nghiên cứu triển khai, xây dựng tiêu chuẩn hóa sản phẩm. Đồng thời, tiếp tục chỉ đạo triển khai Nghị quyết số 31/2017/NQHĐND ngày 14/12/2017 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017- 2025 gắn với triển khai chương trình OCOP; chỉ đạo xây dựng và triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, hoàn thiện công nghệ, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kinh doanh sản phẩm OCOP trên địa bàn. Lựa chọn các đề tài, dự án KH&CN hằng năm dựa trên nhu cầu cụ thể của các tổ chức kinh tế tham gia chương trình, trong đó ưu tiên các HTX, các doanh nghiệp nhỏ và vừa có địa chỉ ứng dụng cụ thể tại các địa phương trên địa bàn tỉnh. Chú trọng công tác phát triển, đăng kí xác lập và thực thi quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến các sản phẩm OCOP tại địa phương đối với các sản phẩm chủ lực, đặc sản của địa phương.

Chương trình OCOP là chương trình trọng tâm trong thực hiện chương trình xây dựng NTM vào giai đoạn hiện nay là giải pháp hiệu quả để phát triển nhóm sản phẩm cấp xã, cấp huyện, đưa chương trình xây dựng NTM đi vào chiều sâu và phát triển hiệu quả, bền vững hơn. Thực hiện có hiệu quả chương trình sẽ thúc đẩy phát triển các sản phẩm của địa phương, liên kết sản xuất, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, phát triển thị trường, giải quyết đầu ra cho sản phẩm nhằm phát triển kinh tế khu vực nông thôn, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân, góp phần thực hiện có hiệu quả nhóm tiêu chí kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh.

Võ Thái Hòa