Kì vọng từ chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”

(QT) - Qua một năm triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), tỉnh Quảng Trị đã tổ chức được nhiều hoạt động hỗ trợ có chiều sâu, lựa chọn sản phẩm, đơn vị tham gia đúng yêu cầu, nội dung của chương trình. Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng với tiềm năng và thế mạnh sẵn có, việc triển khai chương trình đang được kì vọng sẽ góp phần quảng bá, phục hồi và phát triển một số sản phẩm truyền thống, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, nhất là sản phẩm nông nghiệp và sản phẩm thủ công, góp phần thực hiện hiệu quả phong trào xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.

Miến gạo là một trong những sản phẩm có khả năng hoàn thiện nâng cấp trong chương trình OCOP​

Năm 2018 Công ty TNHH Nhiên Thảo, ở thành phố Đông Hà được hỗ trợ nguồn kinh phí 90 triệu đồng để mua thiết bị chưng chất tinh dầu đặt tại thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh. Đây là một trong ba dự án hỗ trợ phát triển sản phẩm thực hiện chương trình OCOP. Chị Trần Thị Mỹ Dung, đại diện Công ty TNHH Nhiên Thảo cho biết: “Trước đây, cơ sở chúng tôi dùng loại máy chưng cất tinh dầu phải đun bằng củi. Từ khi được chương trình hỗ trợ máy chưng cất sử dụng điện, quá trình sản xuất đã chủ động hơn rất nhiều, giải phóng được sức lao động, tiện lợi, tăng năng suất, hiệu quả công việc và chất lượng sản phẩm. Đồng thời chúng tôi cũng được tạo điều kiện trưng bày sản phẩm miễn phí, hỗ trợ tiền vận chuyển khi tham gia các hội chợ trong và ngoài tỉnh”.

Theo số liệu khảo sát, toàn tỉnh hiện có 35 sản phẩm thế mạnh, thuộc 6 nhóm sản phẩm. Trong đó, nhóm thực phẩm có 21 sản phẩm, nhóm đồ uống có 3 sản phẩm, nhóm thảo dược có 6 sản phẩm, nhóm vải, may mặc có 1 sản phẩm, nhóm lưu niệm - nội thất - trang trí có 3 sản phẩm, nhóm dịch vụ du lịch nông thôn có 1 sản phẩm. Bên cạnh đó, Quảng Trị hiện có gần 100 sản phẩm, vật phẩm tiềm năng có thể phát triển, tham gia chương trình OCOP. Hiện có 5 sản phẩm có doanh thu trên 20 tỉ đồng/năm gồm nước mắm, bún bánh, cá hấp, ném củ và cao dược liệu. Trong năm 2018, tỉnh đã triển khai 3 dự án hỗ trợ phát triển sản phẩm thực hiện chương trình OCOP với kinh phí hơn 556 triệu đồng gồm dự án hỗ trợ thiết bị chưng cất tinh dầu cho các hộ kinh doanh Huyền Thoại Lê, Công ty TNHH Nhiên Thảo và dự án hỗ trợ thiết bị chế biến hồ tiêu cho Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp dịch vụ hồ tiêu Cùa. Ngoài ra còn có các chương trình, dự án lồng ghép của các sở, ngành, địa phương như hỗ trợ xúc tiến thương mại, xây dựng nhãn hiệu, hỗ trợ thiết bị, chuyển giao ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật, các dự án phát triển sản xuất. Khó khăn nhất hiện nay trong quá trình triển khai thực hiện chương trình OCOP là đa số sản phẩm được sản xuất thủ công, nhiều sản phẩm chưa xây dựng thương hiệu, thị trường tiêu thụ các sản phẩm chủ yếu ở trong nước, một số sản phẩm xuất khẩu đi Trung Quốc, Lào. Số lượng doanh nghiệp, HTX tham gia sản xuất sản phẩm theo tiêu chí OCOP còn thấp, chủ yếu ở hình thức cơ sở sản xuất kinh doanh. Đây chính là hạn chế lớn nhất ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện chương trình OCOP bởi vai trò kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX rất quan trọng trong triển khai mô hình này. Dù đã triển khai chương trình OCOP hơn một năm nhưng các địa phương chưa xây dựng kế hoạch triển khai chương trình OCOP cấp huyện, chưa thành lập bộ máy điều hành, giúp việc chương trình OCOP.

Với mục tiêu tạo đột phá trong giai đoạn tiếp theo của chương trình OCOP, tỉnh đã xác định phải hoàn thiện bộ máy tổ chức, triển khai chương trình OCOP từ cấp tỉnh đến huyện, xã. Ban hành bộ tiêu chí đánh giá, xếp hạng sản phẩm, hỗ trợ nâng cấp và tiêu chuẩn hóa khoảng 20 sản phẩm thế mạnh trong nông nghiệp và dịch vụ du lịch nông thôn hiện có của các địa phương, phát triển mới khoảng 3-5 sản phẩm. Trong năm 2019 phấn đấu có ít nhất 20 sản phẩm được công nhận, chứng nhận sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh trở lên, có ít nhất 1 sản phẩm đạt 4 -5 sao cấp tỉnh, 1 sản phẩm đạt 4 - 5 sao cấp quốc gia. Hai sản phẩm đang được tỉnh chú trọng xây dựng để phát triển thành sản phẩm OCOP quốc gia là hồ tiêu và cao dược liệu các loại. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Trần Thanh Hiền cho biết thêm: “Cùng với việc củng cố, hoàn thiện tổ chức sản xuất theo hướng liên kết giữa các hộ sản xuất với HTX, doanh nghiệp, thì cần phải đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, giới thiệu, quảng bá sản phẩm OCOP, đào tạo, tập huấn kiến thức chuyên môn quản lí sản xuất, kinh doanh và tham gia triển khai thực hiện chương trình OCOP cho cán bộ quản lí nhà nước và lãnh đạo doanh nghiệp, HTX, chủ hộ sản xuất có đăng kí kinh doanh tham gia chương trình OCOP”.

Để đạt được những mục tiêu trên, các cấp, ngành và chính quyền địa phương cần tăng cường tuyên truyền, truyền thông về chương trình OCOP, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh để sản xuất các sản phẩm truyền thống, sản phẩm dịch vụ có lợi thế đạt tiêu chuẩn và có khả năng cạnh tranh trên thị trường, thực hiện có hiệu quả nhóm tiêu chí “kinh tế và tổ chức sản xuất” trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới. Tỉnh cũng có những chính sách để hỗ trợ các đối tượng, tổ chức đã tham gia chương trình OCOP phát triển thành lập mới các HTX, doanh nghiệp vừa và nhỏ theo hướng có sự tham gia của cộng đồng. Mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh với một số HTX, doanh nghiệp có điều kiện và năng lực đưa vào sản xuất các sản phẩm mới trên cơ sở phát huy lợi thế sản phẩm, khai thác tối đa điều kiện đất đai, cơ sở vật chất nhà xưởng, thiết bị, nhân lực theo nhu cầu của thị trường. Chú trọng hỗ trợ công tác phát triển, đăng kí xác lập, bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến sản phẩm OCOP tại các địa phương đối với các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc trưng.

Thanh Trúc