Tòa tuyên án, kết thúc xét xử vụ án "buôn lậu" và "thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" tại Quảng Trị và Đà Nẵng.

(QT) - Từ ngày 14-23.8.2018, TAND thành phố Đà Nẵng đã xét xử vụ án "buôn lậu" và "thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Đây là phiên xử sơ thẩm lần thứ 4 đối với vụ án kéo dài đã 7 năm. Trước đó, đã được TAND thành phố Đà Nẵng xét xử sơ thẩm ba lần, cả ba lần đều trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung. Sau 8 ngày xét xử vụ kỳ án hình sự phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan chức năng, đối tượng xuất nhập khẩu hàng hóa nước ngoài, thu hút sự quan tâm của dư luận. TAND thành phố Đà Nẵng đã tuyên các bị cáo không phạm tội buôn lậu gỗ trắc như cáo trạng của VKSND thành phố Đà Nẵng.

Xét xử công khai, dân chủ

Sau khi phân tích, đánh giá một cách công tâm, khách quan nội dung bản cáo trạng, luận tội và mức án VKSND đề nghị truy tố đối với 5 bị cáo, ý kiến trình bày của các bị cáo, các nhân chứng và lời bào chữa, tranh tụng tại tòa của các luật sư, HĐXX đã nhận định, chưa đủ căn cứ để kết luận các bị cáo làm giả hồ sơ, tài liệu, để nhập khẩu lậu gỗ trắc từ Lào về Việt Nam và xuất khẩu lậu gỗ trắc từ Việt Nam đi Trung Quốc với khối lượng 614,672 m 3 , trị giá 63.619.706.500 đồng và gây thất thu, thiệt hại cho ngân sách Nhà nước số tiền thuế là 1.852.298.923 đồng như cáo trạng của VKSND nêu. Do đó, việc đề nghị tuyên ông Trương Huy Liệu 12-14 năm và Trần Thị Dung 7-8 năm tù về tội “Buôn lậu”; ba công chức hải quan Đỗ Danh Thắng, Lê Xuân Thành, Đỗ Lý Nhi mỗi người 3-4 năm tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” là không phù hợp với quy định của Bộ Luật hình sự và các quy định của pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, HĐXX cho rằng, các bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự với số gỗ giáng hương Công ty Ngọc Hưng không khai báo khi làm tờ khai xuất khẩu tổng số là 21,506 m3, có giá trị tương đương 471.602.500 đồng. Như vậy, việc Công ty Ngọc Hưng không khai báo hải quan số gỗ giáng hương khi làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu và số hàng hóa không có trong hợp đồng mua bán là phạm vào tội buôn lậu theo quy định pháp luật. Căn cứ mức độ vi phạm của từng người, bị cáo Trương Huy Liệu đóng vai trò chính, trực tiếp tìm nguồn gỗ, chỉ đạo nhân viên làm hồ sơ để thực hiện thủ tục, nhập khẩu, xuất khẩu lô hàng nhưng không khai báo đầy đủ chủng loại hàng hóa nên mức án bị cáo Liệu cao hơn, nghiêm khắc hơn, bị cáo Dung chỉ với vai trò người giúp sức cho bị cáo Liệu ký các hồ sơ, giấy tờ để làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu lô hàng. HĐXX tuyên các mức xử phạt đối với từng bị cáo như sau: Bị cáo Trương Huy Liệu mức án 1 năm 16 ngày tù, được trừ thời gian tạm giam (từ 19/11/2012 đến 04/12/2013), như vậy bị cáo đã chấp hành xong hình phạt, mức án đối với bị cáo Trần Thị Dung là 9 tháng tù, cho hưởng án treo, thời gian thử thách 18 tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm. Bị cáo Đỗ Lý Nhi và Lê Xuân Thành đều bị xử phạt 9 tháng tù, cho hưởng án treo, thời gian thử thách 18 tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm. Bị cáo Đỗ Danh Thắng bị phạt 6 tháng tù, cho hưởng án treo, thời gian thử thách 12 tháng, tính từ ngày tuyên án sơ thẩm.

HĐXX buộc Cơ quan thi hành án trả lại cho Công ty Ngọc Hưng số tiền bán đấu giá vật chứng hơn 62 tỷ đồng và tài sản cá nhân của ông Liệu mà Cơ quan điều tra đã thu giữ. Đồng thời không chấp nhận đề nghị của VKSND về việc trừ phần tạm ứng hơn 3 tỷ đồng trong số tiền bán vật chứng để trả chi phí cho công tác điều tra, trả thêm tiền làm ngoài giờ cho cán bộ điều tra. Ngoài ra, HĐXX TAND thành phố Đà Nẵng kiến nghị một số nội dung sau:

Kiến nghị Cục điều tra VKSND Tối cao khởi tố vụ án hình sự để điều tra về việc bán lô gỗ là tang vật vụ án để xử lý theo quy định của pháp luật. HĐXX cho rằng, đối với những khối gỗ thu giữ là vật chứng của vụ án, không thuộc hàng dễ hỏng hay khó quản lý, vụ án đang trong quá trình điều tra, nhưng cơ quan điều tra đã cho bán đấu giá lô hàng là không đúng quy định của pháp luật, gây khó khăn trong quá trình giải quyết vụ án. Việc này có dấu hiệu xâm phạm lợi ích hoạt động tư pháp.

Kiến nghị Bộ Công an, VKSND Tối cao xem xét chỉ đạo điều tra làm rõ trách nhiệm của cán bộ điều tra về việc có đơn tố cáo ép cung, nhục hình đối với người có nghĩa vụ quyền lợi liên quan Trần Đình Quang- người đã tự tử để lại di thư tố cáo.

Kiến nghị Tổng Cục Hải quan xem xét xử lý trách nhiệm các cá nhân, đơn vị có liên quan đến việc bắt giữ lô hàng là gỗ của Công ty Ngọc Hưng nhưng không lập biên bản thu giữ tang vật làm vật chứng vụ án.

Đại biểu Quốc hội kiên trì bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân

Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị từ khóa XIII đến khóa XIV đã nhiều lần kiến nghị, chất vấn nhưng vụ việc vẫn cứ “dẫm chân tại chỗ”. Vào tháng 8 năm 2017, sau hơn 10 ngày giám sát trực tiếp tại phiên tòa sơ thẩm lần thứ 3 do TAND thành phố Đà Nẵng xét xử, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đã có văn bản kiến nghị với Ban Nội chính Trung ương, Ban Phòng, chống tham nhũng Trung ương và các cơ quan có trách nhiệm ở Trung ương, Ban Nội chính Trung ương đã có thông báo: “đây là vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng giao cho Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết theo đúng quy trình của pháp luật”. VKSND Tối cao có hai công văn do Phó Viện trưởng Trần Công Phàn ký, Công văn số 1713/VKSTC-V1, ngày 02/5/2018 “V/v trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Hồ Thị Minh, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị” và công văn số 2259/VKSTC-V1, ngày 04/6/2018 “V/v trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Hoàng Đức Thắng, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị” thừa nhận: “Qua nghiên cứu, thẩm tra lại tài liệu, hồ sơ vụ án, Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhận thấy, việc xử lý vật chứng, bán đấu giá lô gỗ trong giai đoạn điều tra có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Viện trưởng, Vụ Thực hành quyền công tố và Kiểm sát Điều tra án An ninh đã có văn bản số 134/VKSTC-V1 gửi Cơ quan Điều tra VKSND Tối cao kèm tài liệu liên quan để thụ lý giải quyết và kết luận cụ thể”.

Theo ông Hoàng Đức Thắng, UVTVTU, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị: Qua theo dõi phiên tòa lần này cũng như theo dõi phiên tòa xét xử trước đây và quá trình diễn biến vụ án, với chức năng giám sát việc thực thi pháp luật của các cơ quan tố tụng thấy rằng, việc xét xử đã tuân thủ tính minh bạch, công khai, đúng quy định của pháp luật; vụ án đã khép lại, quyền lợi của của công dân bước đầu được bảo đảm một phần, công lý được thực thi, người dân tin vào lẽ phải và pháp luật của Nhà nước. Tuy nhiên, điều đáng buồn là qua vụ án đã bộc lộ có nhiều sai phạm của các cơ quan, cán bộ nhà nước thực thi nhiệm vụ khi tham gia tố tụng, làm cho vụ án bị sai lệch, kéo dài hơn 7 năm, dẫn đến nhiều hệ lụy, thiệt hại cả về vật chất và tinh thần cho doanh nghiệp và công dân, làm giảm niềm tin vào công lý và pháp luật của người dân. Ông cho rằng, khi bản án có hiệu lực cần tiếp tục giải quyết những kiến nghị trước đây của Đoàn ĐBQH tỉnh đã được HĐXX ghi nhận, kiến nghị trong bản án. Kết thúc phiên tòa, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị sẽ có văn bản báo cáo Ban Nội chính Trung ương, Ban Phòng, chống tham nhũng Trung ương, Ủy ban thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và các cơ quan tư pháp Trung ương về kết quả giám sát tại phiên tòa. Đồng thời, đề nghị các cơ quan có thẩm quyền ở Trung ương chỉ đạo Cục điều tra VKSND Tối cao khởi tố vụ án hình sự để điều tra về việc bán lô gỗ là tang vật vụ án để xử lý theo quy định của pháp luật; yêu cầu Bộ Công an, VKSND Tối cao xem xét chỉ đạo điều tra làm rõ trách nhiệm của cán bộ điều tra về việc có đơn tố cáo ép cung, nhục hình đối với anh Trần Đình Quang, người đã tự tử để lại di thư tố cáo.

Hoàng Đức Cường

Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Quảng Trị