Lập chiến công trong lòng Đông Hà

(QT) - Giữa những ngày quân dân cả nước nô nức kỷ niệm 72 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12 (1944 - 2016), chúng tôi tìm về thị trấn Hồ Xá, huyện Vĩnh Linh (Quảng Trị), gặp cựu chiến binh Hồ Tất Duyện, một người thầy đã tình nguyện “xếp bút nghiên” lên đường đánh giặc, lập nhiều chiến công xuất sắc; để được sống lại không khí hào hùng những ngày cả nước “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước. Năm 1964 khi đang là giáo viên giảng dạy ở Trường Phổ thông cấp 2-3 Hồ Xá, khu vực Vĩnh Linh, thầy giáo trẻ Hồ Tất Duyện đã tình nguyện rời bục giảng trở về quê hương cầm súng chiến đấu. Bước vào năm 1966, Mỹ- ngụy tăng cường đẩy mạnh cuộc chiến tranh cục bộ với dã tâm “Bình định miền Nam trong vòng 18 tháng rồi thừa thắng tiến quân ra miền Bắc tiêu diệt nhà nước XHCN đầu tiên ở Đông Nam Á”. Bọn chúng đã tập trung nhiều binh lính tinh nhuệ, vũ khí tối tân hiện đại ở chi khu quân sự Đông Hà, liên tục hành quân càn quét, bình định, lập nhiều ấp chiến lược, ấp dân sinh hòng xóa sạch các vùng mới được giải phóng ở Cam Lộ, Triệu Phong, Hải Lăng, Hướng Hóa, nhất là huyện Gio Linh để thiết lập “Vành đai trắng” ở vùng nam sông Bến Hải thuộc vĩ tuyến 17 là khu phi quân sự theo Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954 đã bị Mỹ- Diệm trắng trợn xé bỏ từ năm 1956. Thời kỳ này cầu Đông Hà và cầu Phú Lại trở thành điểm chiến lược trên mạch máu giao thông vận chuyển binh lính, vũ khí đạn dược, quân trang quân dụng … của Mỹ-ngụy tỏa đi khắp miền quê Quảng Trị. Do đó quân địch canh giữ bảo vệ các cầu này rất nghiêm ngặt. Khu ủy Trị Thiên và Mặt trận dân tộc giải phóng Quảng Trị hạ quyết tâm phải khẩn trương phá sập hai cầu này.

Lực lượng dân quân tự vệ thường xuyên huấn luyện, sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ được giao - Ảnh: PV

Tháng 8/1966, đơn vị đặc công Hải quân của quân giải phóng Quảng Trị được giao nhiệm vụ đặc biệt này. Từ căn cứ là khu núi rừng Thiện Chánh, đơn vị bí mật hành quân về liên lạc với BCH Huyện đội Cam Lộ do đồng chí Nguyễn Minh Kỳ, người được mệnh danh là “Hùm xám đường 9” làm chỉ huy trưởng. Được sự giới thiệu, chỉ dẫn tận tình của đồng chí Kỳ, đơn vị đã liên lạc được với đội vũ trang tuyên truyền cách mạng xã Cam Thành do đồng chí Hồ Tất Duyện làm đội trưởng để bàn bạc, thống nhất lập kế hoạch, phương án tối ưu đánh sập cầu Đông Hà càng sớm càng tốt, lập thành tích xuất sắc kỷ niệm 21 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Khẩn trương triển khai thực hiện phương án 1, dù trời mưa to gió lớn, đồng chí Duyện cải trang thành thường dân mang tơi đội nón đi đánh bắt cá ban đêm dọc bờ sông Hiếu để trinh sát dò la tình hình quân địch. Phát hiện thấy binh lính gác cầu có phần lơ là, chủ quan trong canh phòng vì trời mưa gió, đồng chí đã khôn khéo dẫn đường cho đơn vị đặc công luồn lách qua nhiều đường tắt, lối vắng, vượt qua nhiều vùng đồi cây, cánh đồng, bờ sông mà đồng chí thuộc như lòng bàn tay. Với sự dẫn đường thông thạo, cẩn trọng của đồng chí, các chiến sĩ đặc công bí mật vượt qua nhiều đồn bốt, tháp canh của Mỹ-ngụy ở các ấp chiến lược Nghĩa An, xóm Thượng, xóm Đình, xóm Chùa, xóm Đò… giữa mưa to gió lớn. Hôm đó qúa nửa đại đội ngụy quân bảo vệ cầu Đông Hà kéo lên xã Cam Thanh để phục kích chặn bắt cán bộ cách mạng bám trụ, cơ sở cách mạng nằm vùng, dân quân du kích vùng mới giải phóng và giáp ranh ra vào vùng địch tạm chiếm kiểm soát. Áp dụng sáng tạo chiến thuật “Giương đông kích tây, rung cây dọa khỉ”, đồng chí Duyện bàn bạc với BCH đơn vị cho một tổ xung kích cùng đồng chí bí mật bất ngờ tập kích nhà tên ác ôn Phạm Liệu, Đại đội trưởng nghĩa quân cộng hòa ở Cam Thanh để đánh lạc hướng chú ý quân địch. Đại đội ngụy quân bảo vệ cầu Đông Hà đã mắc mưu “điệu hổ ly sơn” của quân ta, chúng lập tức cho một cánh quân tiến về canh phòng bảo vệ nhà tên đại đội trưởng khét tiếng gian ác. Thế là đồng chí Duyện khẩn trương dẫn tổ xung kích trở về địa điểm đơn vị đặc công đang tạm dừng chân rồi nhanh nhẹn dẫn đường đưa đơn vị bí mật tiến quân về cồn An Lạc sát cạnh đồn Mộc Bài mà quân địch chẳng hay biết gì. Tiếp đó đồng chí Duyện như một kình ngư thông thuộc địa hình địa vật trên dòng Hiếu Giang chảy qua Đông Hà đã khôn khéo bơi lặn trước dẫn đường đưa các chiến sĩ đặc công tiến về chân cầu Đông Hà, cẩn thận vượt qua hệ thống dây thép gai cài đặt nhiều loại bom mìn, thủy lôi bảo vệ chiếc cầu chiến lược “bất khả xâm phạm”. Với sự thông thuộc địa bàn, địa hình và bơi lặn giỏi từ thời niên thiếu nên đồng chí Duyện đã đưa các chiến sĩ bơi đến các trụ cầu Đông Hà lúc nửa đêm, giữ được bí mật an toàn tuyệt đối. Các chiến sĩ khẩn trương cài các quả bộc phá đã được nén chặt hàng chục ki-lô-gam thuốc nổ TNT có gắn thêm hàng chục kíp nố để tăng sức công phá và tiếng nổ to gấp nhiều lần để phá sập hoàn toàn chiếc cầu chiến lược của địch. Sau khi cài đặt an toàn, chắc chắn nhiều quả bộc phá vào các trụ cầu, đồng chí Duyện cùng đơn vị nhanh chóng bơi vào bờ sông rồi kích nổ. Một loạt tiếng nổ dữ dội dồn dập, đinh tai buốt óc làm rung chuyển cả Đông Hà và một vùng rộng lớn bao quanh. Sau khi cầu Đông Hà bị ta đánh sập, việc vận chuyển binh lính, vũ khí đạn dược, lương thực tiếp viện cho hệ thống đồn bốt của Mỹ-ngụy trên địa bàn Quảng Trị bị cắt đứt một thời gian dài. Tận dụng cơ hội có một không hai này, các cấp ủy đảng và UBMTDTGP các địa phương phát động toàn quân, toàn dân tích cực, hăng hái triển khai thực hiện phương châm chiến lược “3 mũi giáp công”, đồng lòng dốc sức “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”, phá tan kế hoạch bắt lính, dồn dân lập ấp chiến lược mở rộng vùng kiểm soát của Mỹ-ngụy trên phần lớn tỉnh Quảng Trị. Mấy tháng sau chiến công đánh sập cầu Đông Hà, MTDTGP Quảng Trị ra chỉ thị khẩn trương đánh sập cầu Phú Lại ở Cam Thanh cắt đứt đường tiếp vận, chi viện cho liên quân Mỹ-ngụy đang mở rộng cuộc hành quân càn quét lập vành đai trắng ở huyện Gio Linh. Lần này đồng chí Duyện được giao nhiệm vụ bí mật dẫn đường đưa đại đội 3, tiểu đoàn 47 thuộc quân giải phóng Quảng Trị từ núi rừng Thiện Chánh, Cam Lộ về Cam Thanh để phá cầu. Nhằm giữ bí mật tuyệt đối, đại đội 3 đã đi chân đất hàng chục cây số, nhiều cán bộ chiến sĩ bị gai góc, mảnh chai đâm toạc chân chảy máu nhưng vẫn nghiến răng chịu đau. Nửa đêm quân ta bất ngờ nổ súng vào đại đội ngụy quân canh giữ cầu Phú Lại. Sau 30 phút chiến đấu quân ta tiêu diệt hơn nửa đại đội địch, số lính còn lại vứt súng đầu hàng hoặc trốn chạy vào chi khu quân sự Đông Hà. Quân ta dùng bộc phá đánh sập cầu thì trời vừa hửng sáng, chỉ có hai chiến sĩ bị thương vong. Đơn vị khẩn trương hành quân về xã Cam Thủy vừa mới được giải phóng để nghỉ ngơi chỉnh đốn đội ngũ tiếp tục nhận nhiệm vụ mới. Bao năm cầm súng chiến đấu chống quân xâm lược, cựu chiến binh Hồ Tất Duyện đã sát cánh cùng đồng đội lập nhiều chiến công xuất sắc, góp phần giành độc lập, tự do cho Tổ quốc. Hòa bình đã về hơn 40 năm, Tổ quốc, nhân dân mãi mãi khắc ghi những chiến công oanh liệt của những người con Quảng Trị trung dũng, kiên cường. NGUYỄN XUÂN PHÙNG