Người dân không sử dụng cá chết bất thường làm thực phẩm

(QT) - Sau hơn 20 ngày, cá chết bất thường hàng loạt tại vùng biển từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên- Huế mà vẫn chưa tìm ra nguyên nhân đã gây ra nhiều ảnh hưởng không tốt đối với sản xuất và đời sống của người dân. Chưa xác định rõ nguyên nhân cá chết nhưng nguyên nhân được các ngành chức năng nghi ngờ nhiều nhất là bị nhiễm độc. Khi chưa xác định rõ nguyên nhân và trước hiện tượng một số nơi người dân ăn hải sản bị nhiễm độc, các địa phương cần khuyến cáo và có biện pháp ngăn chặn người dân không sử dụng hải sản chết cũng như hải sản đánh bắt từ khu vực nghi ngờ nhiễm độc. Ở vùng Cửa Tùng (huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị), cá chết hàng loạt đã trôi dạt vào bờ từ hơn nửa tháng nay, người dân vớt cá bán cho cơ sở chế biến thức ăn gia súc. Hiện nay, tuy số lượng cá chết có giảm xuống nhưng ngư dân vẫn tiếp tục vớt cá và đánh bắt gần bờ. Chị Võ Thị Hằng, thôn Bắc Sơn, xã Trung Giang, Gio Linh cho biết: “Mấy tuần trước cá chết nhiều lắm, toàn cá sống ở các rạn ngoài biển khơi chết trôi dạt vào bờ, mỗi ngày 1 thuyền nhỏ vớt được khoảng 5- 7 tạ và có rất nhiều thuyền đi vớt. Mặc dù giá thu mua rất rẻ nhưng ngư dân vẫn vớt cá chết và đi đánh bắt gần bờ về bán cho các cơ sở chế biến thức ăn gia súc, một số bán ở chợ cũng có người mua về ăn. Mỗi cân chỉ bán có vài ngàn đồng”.

Lãnh đạo tỉnh, huyện và các ngành chức năng kiểm tra tình hình xử lý cá chết tại vùng biển Cửa Tùng

Giá thu mua rẻ là cơ hội để các cơ sở chế biến thức ăn gia súc tăng thu mua cá chết làm nguyên liệu chế biến thức ăn gia súc. Mỗi ngày các cơ sở chế biến thức ăn gia súc thu mua hàng tấn cá chết do ngư dân vớt và cá ngư dân đánh bắt được với giá rất rẻ, chỉ bằng 5- 10% giá cá trên thị trường trước đó. Nhưng ngư dân vẫn tiếp tục vớt cá chết và đánh bắt ven bờ bởi với họ thu nhập ít vẫn tốt hơn không có thu nhập. Ngoài ra, một số hộ dân cũng sử dụng cá chết để làm mắm, làm cá khô. Chị Hằng cho biết thêm: Hiện nay, cá chết giảm xuống nhiều nhưng khi đánh bắt gần bờ vẫn bắt được số lượng khá nhiều các loài cá chủ yếu sống ở các rạn. Mặc dù số cá hiện nay sau khi đánh bắt còn sống nhưng nhìn bề ngoài cá có vẻ lừ đừ. Số cá này bán khá rẻ, từ 10- 15 ngàn đồng/kg và được các thương lái mua rồi ướp lạnh vận chuyển đi các tỉnh xa để bán. Mặc dù cá chết chưa rõ nguyên nhân nhưng tình trạng dùng cá chết để chế biến mắm, phơi khô, chế biến thức ăn gia súc hoặc vận chuyển đi nơi khác bán là hết sức nguy hiểm bởi nếu cá bị nhiễm độc thì độc tố rất khó bị phân hủy, nếu chế biến làm thức ăn gia súc thì gia súc ăn vào cũng bị nhiễm độc, sẽ gây nhiễm độc thứ cấp, lúc đó thịt bẩn lại trở thành nguồn thực phẩm mất an toàn cho con người. Còn nếu dùng cá chết để chế biến mắm thì độc tố vẫn tồn tại trong nước mắm sẽ tiếp tục gây ngộ độc. Các loại cá ở khu vực rạn ngoài biển xa mặc dù vẫn còn sống nhưng di chuyển vào khu vực biển gần bờ bất thường cũng có thể bị nhiễm độc nhưng ở mức độ nhẹ hơn nên không nên thu mua để tiêu thụ ở các thị trường ngoài tỉnh. Xử lý khẩn cấp tình trạng cá chết bất thường hàng loạt trôi dạt vào bờ, các Bộ Tài nguyên và Môi trường và Nông nghiệp và PTNT ban hành các công văn khẩn cấp chỉ đạo các tỉnh giải quyết hiện tượng cá chết, trong đó nhấn mạnh: Nghiêm cấm sử dụng cá chết để chế biến thực phẩm dưới mọi hình thức; thông báo, tuyên truyền để người dân biết, không sử dụng cá chết để chế biến thực phẩm, làm thức ăn chăn nuôi; tuyên truyền để người dân yên tâm, không hoang mang, hướng dẫn để người dân phân biệt cá chết bất thường với cá khai thác trên biển và cá nuôi; khẩn trương tổ chức thu gom để tránh ô nhiễm môi trường; lấy mẫu xét nghiệm, xác định nguyên nhân cá chết, đề xuất các biện pháp khắc phục và thông báo kịp thời cho người dân được biết; chỉ đạo các cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản hướng dẫn người nuôi thường xuyên theo dõi các đối tượng thủy sản nuôi để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất lợi của môi trường, tạm thời chưa thả giống, không lấy nước vào bè nuôi, ao đầm nuôi ven biển vùng bị thiệt hại trong khi chờ xác định nguyên nhân... Trước tình hình đó, ngày 22/4/2016, UBND tỉnh có Công văn 1407/UBND-NN về việc khẩn trương xử lý hiện tượng cá chết trôi dạt vào bờ biển Quảng Trị gửi các địa phương ven biển và các ngành chức năng của tỉnh. UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND các huyện: Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong, Hải Lăng khẩn trương triển khai các biện pháp xử lý khẩn cấp hiện tượng cá chết hàng loạt trôi dạt vào bờ biển Quảng Trị theo nội dung chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và PTNT và Bộ Tài nguyên và Môi trường, thường xuyên báo cáo tình hình về các Bộ trên và UBND tỉnh để có phương án chỉ đạo kịp thời. Để đảm bảo vấn đề an toàn sức khỏe đối với người dân liên quan đến việc cá biển chết hàng loạt trôi dạt vào bờ, trong khi chờ kết quả xác định nguyên nhân, các ngành chức năng, các cấp chính quyền, hội, đoàn thể cần tăng cường các biện pháp tuyên truyền để người dân hiểu rõ không dùng cá chết để chế biến thực phẩm, làm thức ăn gia súc hoặc mua bán vận chuyển ra các vùng khác để bán. Công tác tuyên truyền phải được thực hiện dưới nhiều hình thức như trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuyên truyền miệng... Hiệu quả và nhanh chóng nhất là tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh ở các thôn, xóm, ngõ, hẽm. Cán bộ thôn phải trực tiếp dùng hệ thống loa để loan báo các thông tin liên quan đến cá chết cho người dân hiểu rõ, nhất là nghiêm cấm không được sử dụng cá chết bất thường, cá đánh bắt gần bờ còn sống nhưng có biểu hiện lừ đừ để ăn, chế biến làm mắm, phơi khô, làm thức ăn cho gia súc, buôn bán đi nơi khác... Cần giải thích rõ tác hại của chúng để người dân hiểu rõ mà có ý thức tự bảo vệ cho sức khỏe của mình và của cộng đồng. Hội Phụ nữ cơ sở là tổ chức quan trọng nhất trong việc tuyên truyền. Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến từng hội viên và người dân để không sử dụng cá chết làm thực phẩm và xử lý tốt vấn đề thực phẩm cho gia đình trong tình hình khan hiếm thực phẩm một cách an toàn. Các thông tin xử lý tình hình và biện pháp khắc phục tình trạng cá chết hàng loạt cũng kịp thời thông báo đến với người dân để họ yên tâm. Bài, ảnh: VÕ THÁI HÒA