Cần quan tâm phát triển công nghiệp phụ trợ

Công nghiệp phụ trợ là ngành sản xuất các sản phẩm hỗ trợ cho việc chế tạo các sản phẩm chính của ngành công nghiệp chế tạo, lắp ráp. Việc phát triển công nghiệp phụ trợ sẽ gia tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp, giảm giá thành sản xuất. Đánh giá đúng vị trí của ngành công nghiệp này trong nền kinh tế nên Nhà nước đã dành chính sách ưu đãi để phát triển, tuy nhiên, đến nay, cho dù đã gia nhập WTO được hơn 1 năm, ngành công nghiệp phụ trợ của nước ta nói chung và của tỉnh nhà nói riêng vẫn còn khiêm tốn. Trong những năm qua, đặc biệt ở năm 2007, nhập siêu đạt con số 8,2 triệu USD, Sở Công Thương dự báo năm 2008 nhập siêu sẽ ở con số trên 10 triệu USD. Một trong những nguyên nhân khiến nhập siêu tăng là sự chậm phát triển của ngành công nghiệp phụ trợ. Thực vậy, trong số 6.528 cơ sở thực tế hoạt động trong ngành công nghiệp cua tỉnh, với 76 doanh nghiệp, 3 hợp tác xã còn lại là cơ sở cá thể và tiểu chủ nhưng không thể tìm ra được đơn vị cung cấp linh phụ kiện đạt yêu cầu, cho thấy phần nào về thực trạng ngành công nghiệp phụ trợ của tỉnh. Theo khảo sát sơ bộ của Sở Công nghiệp (cũ) cho thấy đại đa số các doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh thì có tới 50-90% linh phụ kiện vẫn phải nhập từ nước ngoài. Nguyên nhân gây ra thực trạng trên là do số doanh nghiệp làm công nghiệp phụ trợ rất ít, trình độ công nghệ thấp, lạc hậu. Những năm gần đây, hoạt động xúc tiến đầu tư ở tỉnh ta đã đạt được nhiều tiến bộ. Năm 2007, có 27 dự án khá lớn được đăng ký đầu tư với tổng số vốn 3.722 tỷ đồng, trong đó số dự án đã và đang thực hiện là 12 dự án với tổng số vốn 762 tỷ đồng; 15 dự án đang chuẩn bị thực hiện với tổng số vốn đầu tư 2.960 tỷ đồng. Các nhà đầu tư đang có xu hướng chuyển dần công nghệ và nhà máy vào các khu công nghiệp của tỉnh. Điều này kéo theo nhu cầu cao về linh kiện tại chỗ của các nhà sản xuất này nhằm hạ giá thành sản phẩm. Một cơ hội để các nhà cung ứng của tỉnh tận dụng khai thác. Tuy nhiên, tân dụng cơ hội này không dễ khi mà yêu cầu về chất lượng sản phẩm của các nhà đặt hàng là rất cao, không phải nhà cung ứng nào cũng có thể đáp ứng. Trong khi các doanh nghiệp Quảng Trị luôn gặp những khó khăn như ít vốn, công nghệ, trình độ quản lý, khả năng tiếp thị còn hạn chế... Đây cũng là những rào cản khiến số lượng và sự phát triển các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp phụ trợ bị hạn chế. Quảng Trị có tiềm năng về phát triển công nghiệp phụ trợ, trong đó cơ bản dựa trên khả năng tiếp thu công nghệ mới và sự khéo tay của người thợ, tuy nhiên, phải làm sao biến tiềm năng trở thành hiện thực? Điều này cần phải có sự nỗ lực của không chỉ các doanh nghiệp mà còn của cả các cấp, các ngành, các đơn vị, cơ quan Nhà nước trong tỉnh. Để phát triển công nghiệp phụ trợ trở thành khâu đột phá, góp phần phát triển nhanh và bền vững các ngành công nghiệp chủ lưc của Quảng Trị, thiết nghĩ, tỉnh cần quy hoạch phát triển công nghiệp phụ trợ giai đoạn đến năm 2010, tầm nhìn 2020. Ví dụ, ngành dệt - may cần phát triển nhanh các sản phẩm phụ trợ để sản xuất hàng xuất khẩu nhằm nâng cao tính chủ động trong sản xuất và khả năng cạnh tranh của sản phẩm dệt may trên thị trường. Ngành điện tử - tin học sẽ phát huy lợi thế về nguồn nhân lực trẻ, tập trung đầu tư đào tạo nguồn nhân lực để làm chủ công nghệ cao, tạo điều kiện thu hút đầu tư nước ngoài vào phát triển sản xuất linh phụ kiện cho ngành. Và ngành cơ khí, chế tạo sẽ tập trung phát triển các chi tiết cơ khí nền tảng phục vụ sản xuất, lắp ráp các sản phẩm cơ khí thiết yếu, thay thế dân việc nhập khẩu, sau đó hướng tới xuất khẩu và gắn liền với việc phục vụ các ngành kinh tế khác. Muốn làm được những điều này, cần phải có sự hỗ trợ của tỉnh, trước mắt là thiết lập một cơ quan đầu mối tạo sự chuyên nghiệp về công nghiệp phụ trợ trên cơ sở kết nối với ba trung tâm hỗ trợ kỹ thuật cho công nghiệp phụ trợ tại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng với mục tiêu hỗ trợ các doanh nghiệp nhằm đáp ưng yêu cầu của các doanh nghiệp lắp ráp; tạo ưu đãi cần thiết cho các nhà đầu tư vào lĩnh vực phụ trợ; tăng cường hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ... Tỉnh cần nhận diện lại vấn đề và tham gia tích cực bằng cách lập ra đầu mối giúp các doanh nghiệp sản xuất cung cấp linh kiện trong tỉnh tiếp xúc với khách hàng. Trong đó, các cơ quan Nhà nước liên quan đến lĩnh vực này có vai trò quan trọng, thông qua việc quan tâm đến chính sách khuyến khích các doanh nghiệp phụ trợ phát triển tại các địa phương trong tỉnh. Hiện nay và trong thời gian tới, trong lộ trình thực hiện các cam kết của WTO, hàng rào thuế quan giảm và các chi tiết cùng linh kiện theo đó cũng được giảm thuế, dẫn đến chi phí trở nên rẻ hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cơ hội của doanh nghiệp trên con đường chiếm lĩnh thị phần. Vậy nên, tỉnh cần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận được với nguồn vốn vay dài hạn cho đầu tư phát triển. Cụ thể xây dựng hệ thống ngân hàng phục vụ các doanh nghiệp với cơ chế bảo lãnh vay tín dụng thông thoáng hơn. Bên cạnh đó, cần tạo điều kiện về nguồn vốn cho các hoạt động khuyến công, hỗ trợ phát triển khoa học - công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đầu tư nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. Tỉnh cũng cần nghiên cứu tiếp cận đến lĩnh vực thuê mua tài chính để các doanh nghiệp đủ năng lực thuê mua sắm máy móc, thiết bị, công nghệ mới, nâng cao khả năng phát triển và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Cần sử dụng nguồn vốn ODA trong việc hỗ trợ đào tạo lao động, phát triển ngành công nghiệp phụ trợ còn khiêm tốn. Đồng thời, các cơ quan quản lý Nhà nước trong tỉnh cần có định hướng rõ ràng và xác định tầm quan trọng của công nghiệp phụ trợ, từ đó lựa chọn các ngành trọng điểm để đầu tư, có chính sách hỗ trợ doanh nghiêp trong nền công nghiệp phụ trợ. Hoàn thiện, xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với các sản phẩm công nghiệp, xây dựng các rào cản kỹ thuật cần thiết cho từng ngành, từng chủng loại sản phẩm. Lê Thế Quảng