Thi tuyển hiệu trưởng, hiệu phó các trường mầm non, phổ thông ở Hướng Hóa
(QT) - Một vấn đề đang tồn tại lâu nay trong ngành giáo dục cũng như các cơ quan nhà nước nói chung đó là có những người làm hiệu trưởng, hiệu phó hàng chục năm, trong lúc nhiều giáo viên có năng lực, sáng tạo, tâm huyết với nghề lại không có cơ hội để được đề bạt vào ban giám hiệu. Có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ việc lựa chọn hiệu trưởng, hiệu phó không xuất phát từ thi tuyển mà được cấp trên lựa chọn, bổ nhiệm.  Việc bổ nhiệm không qua thi tuyển rất dễ mang yếu tố cảm tính, ...

Thi tuyển hiệu trưởng, hiệu phó các trường mầm non, phổ thông ở Hướng Hóa

(QT) - Một vấn đề đang tồn tại lâu nay trong ngành giáo dục cũng như các cơ quan nhà nước nói chung đó là có những người làm hiệu trưởng, hiệu phó hàng chục năm, trong lúc nhiều giáo viên có năng lực, sáng tạo, tâm huyết với nghề lại không có cơ hội để được đề bạt vào ban giám hiệu. Có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ việc lựa chọn hiệu trưởng, hiệu phó không xuất phát từ thi tuyển mà được cấp trên lựa chọn, bổ nhiệm. Việc bổ nhiệm không qua thi tuyển rất dễ mang yếu tố cảm tính, không phát huy tinh thần dân chủ cơ sở, CBCNV không được quyền lựa chọn thủ trưởng của mình. Thực tế có những người khôn khéo, xây dựng các mối quan hệ, được lòng cấp trên lại dễ dàng được bổ nhiệm, đề bạt từ nhiệm kỳ này đến nhiệm kỳ khác, còn những người có năng lực nhưng không ai “đỡ đầu”, không ai để ý tới thì hầu như suốt đời phải cầm viên phấn trắng. Qua thực tế chúng tôi được biết có những vị làm hiệu trưởng, hiệu phó lâu năm bị trì trệ, dẫm chân tại chỗ, thiếu năng động, sáng tạo trong công việc, có người lại độc đoán, chuyên quyền nhiều hơn khi được cấp trên nâng đỡ; vì thế cơ quan, đơn vị sống trong không khí ngột ngạt mà khó biết bày tỏ cùng ai. Có vị hiệu trưởng bị giáo viên phê bình chỉ lo xây dựng cơ sở vật chất để có được “chùm khế ngọt” mà không có những giải pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng chuyên môn. Vì thế có trường lẽ ra phải được xếp ở bậc cao hơn trường khác nhưng vì ban giám hiệu yếu kém mà bị xếp sau vài bậc về chất lượng văn hóa, tỉ lệ học sinh giỏi, thi đỗ đại học...

Cán bộ, giáo viên tham gia dự thi hiệu trưởng, hiệu phó ở Hướng Hóa.

Vấn đề tạo ra những thay đổi trong đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, tìm kiếm những người có tài năng, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo, phục vụ cho sự nghiệp đổi mới giáo dục là nỗi băn khoăn, trăn trở của nhiều ngành, nhiều cấp và những người tâm huyết với ngành. Trong điều kiện đó, thành phố Đà Nẵng đã mạnh dạn khởi phát thi hiệu trưởng, hiệu phó với những cách làm sáng tạo, thu hút được sự quan tâm và ủng hộ của nhiều người, nhiều địa phương trong cả nước. Trên địa bàn Quảng Trị, Hướng Hóa là huyện miền núi khó khăn, thiếu cả giáo viên và các phương tiện phục vụ cho công tác giảng dạy nhưng không phải vì“cái khó mà bó cái khôn”. Qua khảo sát và lắng nghe tình hình thực tế, lãnh đạo của huyện đã mạnh dạn chỉ đạo tổ chức thi hiệu trưởng, hiệu phó các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở. Về vấn đề này, đồng chí Nguyễn Đức Tuận, Trưởng Phòng GD-ĐT Hướng Hóa cho biết: “Đầu tháng 9/2010, tại hội nghị trực ban của Phòng Giáo dục, đồng chí Nguyễn Ngọc Sắc, Chủ tịch UBND huyện đến dự và phát biểu chỉ đạo: Cần xúc tiến tổ chức thi hiệu trưởng, hiệu phó. Bản thân đồng chí Chủ tịch UBND huyện đã làm việc với lãnh đạo Sở GD-ĐT và thông qua chủ trương này trong Ban Thường vụ Huyện ủy. Sở GD-ĐT đã giao trách nhiệm cho Phòng TCCB phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn cho Phòng Giáo dục Hướng Hóa”. Để thực hiện chủ trương trên, Phòng GD-ĐT Hướng Hóa đã thành lập đoàn đi học tập kinh nghiệm ở quận Hải Châu, TP Đà Nẵng. Qua học tập, tìm hiểu thực tế, Phòng Giáo dục đã xây dựng đề án về thi tuyển hiệu trưởng, hiệu phó, trình UBND huyện phê duyệt. Tiếp đó thành lập Hội đồng thi tuyển do đồng chí Chủ tịch UBND huyện làm Chủ tịch hội đồng; Trưởng Phòng Giáo dục, Trưởng Phòng Nội vụ làm Phó Chủ tịch. Huyện cũng ra quyết định thành lập các hội đồng khác như: Hội đồng ra đề thi, Hội đồng coi thi, Hội đồng chấm thi. Phòng GD-ĐT đã phổ biến rộng rãi mục đích, yêu cầu, điều kiện dự thi cho tất cả các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn huyện. Chủ trương này đáp ứng nguyện vọng của nhiều người nên được đội ngũ giáo viên hưởng ứng tích cực. Về đối tượng tham gia thi tuyển, văn bản của huyện quy định, đối tượng dự thi là hiệu trưởng, hiệu phó đương nhiệm và cán bộ, công chức trong ngành giáo dục. Đối với hiệu trưởng, hiệu phó đương nhiệm có thời gian bổ nhiệm từ năm 2011 đến 2014, còn đủ tuổi để bổ nhiệm từ 2 nhiệm kỳ trở lên thì tham gia dự thi, chia thành 2 đợt . Đợt 1 tổ chức thi tuyển năm 2010 dành cho hiệu trưởng, phó hiệu trưởng bổ nhiệm đến năm 2011 phải bổ nhiệm lại và hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường mới thành lập. Đợt 2 tổ chức thi vào năm 2011 dành cho hiệu trưởng, hiệu phó có thời hạn bổ nhiệm từ năm 2012 đến 2015. Ngoài hiệu trưởng, hiệu phó đương nhiệm thì cán bộ, công chức, viên chức đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn quy định đang công tác tại Phòng GD-ĐT, các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở do huyện quản lý đều được tham gia dự thi. Văn bản cũng quy định, đối với chức danh phó hiệu trưởng, người dự thi ngoài đáp ứng yêu cầu phẩm chất đạo đức, lý lịch chính trị rõ ràng phải tốt nghiệp cao đẳng sư phạm hoặc cao đẳng khác có chứng chỉ sư phạm trở lên - với ngành học mầm non và tiểu học. Tốt nghiệp đại học sư phạm hoặc đại học khác có chứng chỉ sư phạm đối với bậc THCS. Đối với chức danh hiệu trưởng, ngoài những tiêu chuẩn như phó hiệu trưởng, phải là chuyên viên Phòng GD-ĐT huyện hoặc tương đương chức phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn ở các trường mầm non, tiểu học, THCS. Người đăng ký dự thi chức danh hiệu trưởng, hiệu phó phải thông qua kỳ thi tuyển bằng hình thức đánh giá các tiêu chí, thi viết và bảo vệ đề án tổ chức hoạt động và phát triển của trường chỉ định làm đề án trước Hội đồng thi tuyển (tổng số điểm tối đa 100đ). Trong đó về thành tích công tác cao nhất 10đ; bài thi viết và đề án 60đ, các bài thi khác 30đ. Cụ thể như sau: Những người dự thi được chọn một trường bất kỳ trên địa bàn huyện phù hợp với bậc học để nghiên cứu làm bài viết và đề án. Trong bài viết (15 đ) yêu cầu trình bày nhiệm vụ, quyền hạn, hệ thống tổ chức, bộ máy, biên chế của trường; mô tả vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở (mà người dự thi lựa chọn). Định hướng nâng cao chất lượng dạy - học, nâng cao hiệu quả giáo dục và các hoạt động khác nhằm xây dựng nhà trường vững mạnh. Đề án (35 đ) đề cập đến các nội dung sau: Thực trạng tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ giáo viên; các điều kiện thiết yếu về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, tài chính và các hoạt động khác của trường hiện nay. Phân tích mặt mạnh, yếu, tồn tại, khó khăn của trường trong 3 năm qua. Các biện pháp tổ chức thực hiện việc nâng cao chất lượng dạy - học, hiệu quả giáo dục; củng cố kiện toàn bộ máy, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho CBGV. Thực hiện đơn vị tự chủ, tổ chức có hiệu quả cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” và phong trào thi đua “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Các nội dung, biện pháp đẩy mạnh xã hội hóa lĩnh vực giáo dục của nhà trường. Trình bày đề án và trả lời câu hỏi trước hội đồng (10 đ). Ngoài ra thí sinh còn dự thi các nội dung khác, gồm bài thi thực hành tin học (8đ); bài thi quản lý nhà nước (8đ), bài thi quản lý tài chính (7đ), thi ngoại ngữ vấn đáp tiếng Anh hoặc tiếng Bru- Vân kiều (7đ). Như vậy mặc dù kỳ thi tuyển chọn hiệu trưởng, hiệu phó với nhiều nội dung, tiêu chí chặt chẽ, yêu cầu khá cao, liên quan đến nhiều lĩnh vực, đòi hỏi người dự thi phải có hiểu biết sâu rộng, song do tính chất quan trọng của cuộc thi nên số người dự thi khá đông. Điều đó cho thấy sức hấp dẫn của kỳ thi và khát vọng của nhiều giáo viên muốn được trở thành cán bộ lãnh đạo các trường học. Về số lượng người dự thi, báo cáo của Phòng GD-ĐT Hướng Hóa cho biết: Dự thi hiệu trưởng mầm non có 20 người, trong đó 5 cán bộ quản lý, 15 giáo viên. Thi hiệu trưởng, hiệu phó tiểu học có 27 người dự thi, trong đó 13 cán bộ quản lý, 14 giáo viên. Trung học cơ sở có 17 người dự thi, trong đó có 8 hiệu trưởng, hiệu phó đương nhiệm và 9 giáo viên. Vấn đề quyền lợi của người trúng tuyển được giải quyết như thế nào? Trong văn bản Kế hoạch số 118 ngày 22/11/2010 của UBND huyện chỉ rõ: Được xếp ngạch lương hiện đang hưởng, phụ cấp chức vụ được bổ nhiệm; được tạo điều kiện để tiếp cận nhanh công việc, phát huy năng lực trong quản lý điều hành nhà trường; được cử đi đào tạo, nâng cao trình độ... Việc tổ chức thi tuyển hiệu trưởng, hiệu phó có ưu điểm là tạo điều kiện cho những người có năng lực, tài giỏi được thể hiện mình, được trình bày trước hội đồng những suy nghĩ, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả đào tạo (đây cũng là một cách chiêu hiền đãi sĩ). Đối với những người là hiệu trưởng, hiệu phó đương nhiệm cũng đặt ra vấn đề phải không ngừng học tập, nâng cao nhận thức về mọi mặt mới có điều kiện để được tuyển chọn, những người trì trệ, không có khả năng sẽ không được chọn. Đồng chí Trưởng Phòng Giáo dục Hướng Hóa cũng cho biết kỳ thi bảo đảm khách quan, công tâm nhằm lựa chọn những người có tài cho ngành giáo dục nhưng không phải những giáo viên đạt điểm cao trong kỳ thi là được bổ nhiệm ngay, mà họ được đưa vào cán bộ dự nguồn của phòng. Khi nào các trường học thiếu cán bộ quản lý hoặc trường mới thành lập, những người dự thi đạt điểm cao mới được xem xét bổ nhiệm. Như trên đã nói, Hướng Hóa là huyện đầu tiên của tỉnh thực hiện việc thi tuyển hiệu trưởng, hiệu phó các trường mầm non, phổ thông. Đây là cách làm mới nên chưa hẵn đã được hoàn thiện ngay từ đầu, mà cần được nghiên cứu đánh giá, thấy rõ các mặt ưu, khuyết điểm để khắc phục, bổ khuyết. Cán bộ, giáo viên trong ngành giáo dục rất quan tâm theo dõi cuộc thi này và mong muốn được tỉnh triển khai ở tất cả các huyện, thị xã, thành phố khác nhằm tạo ra sức sống, sự đổi mới trong ngành giáo dục, thỏa mãn được nguyện vọng của nhiều giáo viên là được dự thi, được tuyển chọn để có những đóng góp cho sự nghiệp GD-ĐT tỉnh Quảng Trị. Bài, ảnh: HOÀNG NAM BẰNG