Lực lượng vũ trang Quân khu 4, 70 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành

(QT) - Quân khu 4 bao gồm 6 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên -Huế. Đây là một địa bàn quan trọng, từ xa xưa nơi đây từng là chốn “biên thùy”, là “phên dậu”, là nơi phát tích nhiều cuộc khởi nghĩa và chiến tranh giữ nước của dân tộc.

Đại tá Nguyễn Hoài Phương, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh thăm động viên chiến sĩ mới nhập ngũ vào Tiểu đoàn 43, Trung đoàn 842

Ngày 15/10/1945, Quân khu 4 (Chiến khu 4), được thành lập theo Sắc lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu, được sự giúp sức, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền, nhân dân 6 tỉnh và bạn bè quốc tế, 70 năm qua, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu đã khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, lập nhiều thành tích xuất sắc trong chiến đấu cũng như trong xây dựng, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, xây đắp nên truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” trên quê hương Bác. Thực hiện Chỉ thị toàn quốc kháng chiến của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đêm 19/12/1946, quân dân Khu 4 đã đồng loạt đứng lên tiến công quân Pháp. Quân dân Nghệ An mở đầu cuộc kháng chiến lúc 23 giờ, bắt sống 34 tên Pháp tại Vinh; quân dân Thừa Thiên -Huế tiến công bao vây 750 lính Pháp tại Huế, sau 50 ngày đêm chiến đấu, ta tiêu diệt 200 tên... Ngày 25/1/1948, Chính phủ ra Sắc lệnh số 120/SL tổ chức các liên khu, Khu 4 được đổi tên thành Liên khu 4, đồng thời thành lập Phân khu Trị Thiên trực thuộc Liên khu 4. Để đáp ứng với yêu cầu chiến đấu, lực lượng vũ trang Liên khu được xây dựng củng cố ngày càng có chất lượng. Năm 1949 - 1950, lực lượng vũ trang Liên khu phối hợp với chiến trường Bắc Bộ, mặt trận Bình - Trị - Thiên mở hai chiến dịch lớn: Chiến dịch Lê Lai (22/12/1949 - 27/1/1950) và Chiến dịch Phan Đình Phùng (15/6 - 24/10/1950) giành thắng lợi, góp phần phá thế phòng ngự, kiềm chế giam chân chủ lực địch, ngăn chặn âm mưu tiến công của địch ra vùng tự do. Đông Xuân 1953 - 1954, Liên khu 4 được giao nhiệm vụ tham gia cùng với bạn Lào mở Chiến dịch Trung Lào; tác chiến bảo vệ hậu phương; đẩy mạnh chiến tranh du kích trên chiến trường Bình-Trị-Thiên, tiêu hao, tiêu diệt và gìm chân không cho địch tập trung quân. Thực hiện nhiệm vụ trên giao, lực lượng vũ trang Quân khu đã phối hợp với bạn Lào tiến công giành thắng lợi lớn ở Thà Khẹc, Khăm Muộn, Savannakhet, Lào Ngam... giải phóng một vùng rộng lớn 40 ngàn km2 . Trên chiến trường Bình-Trị-Thiên, phong trào đấu tranh của quân và dân ta giành nhiều thắng lợi, nhất là đấu tranh chính trị kết hợp với công tác binh vận, tổ chức các trận chiến đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ của một chiến trường phối hợp, góp phần cùng quân dân cả nước đập tan cứ điểm Điện Biên Phủ, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Quang cảnh Lễ giao nhận quân đợt 2 năm 2015 của huyện Hải Lăng

Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, Liên khu 4 bị chia cắt thành hai vùng. Vĩ tuyến 17 trở thành ranh giới tạm thời. Từ Vĩnh Linh trở ra đến Thanh Hóa được hoàn toàn giải phóng, một phần phía Nam của tỉnh Quảng Trị, từ Gio Linh trở vào và tỉnh Thừa Thiên - Huế nằm trong vùng tạm chiếm của địch. Với tinh thần “Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, quân dân Quân khu 4 hăng hái lao động sản xuất, xây dựng hậu phương vững mạnh, huy động sức người sức của cho các chiến trường. Trong số 400 ngàn thanh niên nhập ngũ thì có hơn 300 ngàn người trực tiếp tham gia chiến đấu ở các chiến trường; có hơn 8 triệu lượt thanh niên xung phong và dân công hỏa tuyến thực hiện nhiệm vụ bảo đảm giao thông vận tải. Năm 1964, giặc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, quân dân Quân khu 4 đã anh dũng chiến đấu đánh trả máy bay địch. Quân dân Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, Quảng Trị đã bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, bảo vệ vùng trời thiêng liêng của Tổ quốc. Trong các đợt đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, Quân khu 4 đã bắn rơi 2.183 máy bay các loại; bắn chìm, bắn cháy 258 tàu chiến Mỹ, góp phần bảo vệ vững chắc miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Quân dân Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế mặc dù sống, chiến đấu trong lòng địch, nhưng với tinh thần “Một tấc không đi, một li không rời” đã tiến công địch bằng 3 mũi giáp công trên 3 vùng chiến lược. Lực lượng vũ trang Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế tập trung xây dựng lực lượng, phối hợp với bộ đội chủ lực mở các chiến dịch, đánh bại âm mưu phá hoại, lấn chiếm của địch. Chiến dịch Mậu Thân năm 1968, quân dân Trị - Thiên - Huế đã anh dũng tiến công vào 40 mục tiêu đồn bốt của Mỹ - ngụy, góp phần phá vỡ bộ máy chính quyền của địch. Trong chiến dịch này, quân dân Trị - Thiên - Huế vinh dự được đón nhận 8 chữ vàng “Tiến công, nổi dậy, anh dũng, kiên cường”. Năm 1972, được sự phối hợp của bộ đội chủ lực Quân khu, quân dân Quảng Trị đã tập trung tiến công quân địch trên hầu hết các chiến trường và giải phóng tỉnh Quảng Trị vào ngày 1/5/1972. Sau khi thất thủ ở Quảng Trị, địch tập trung quân nhằm tái chiếm địa bàn, quân dân Quảng Trị đã phối hợp với bộ đội chủ lực triển khai phòng thủ đánh bại ý đồ tái chiếm Quảng Trị của địch, giữ vững địa bàn thị xã Quảng Trị 81 ngày đêm. Mùa Xuân 1975, phối hợp với toàn mặt trận, trên chiến trường Trị - Thiên - Huế, lực lượng vũ trang Quân khu đã phối hợp với bộ đội chủ lực của Bộ tiến công địch và liên tục giành thắng lợi, góp phần to lớn vào cuộc tiến công và nổi dậy giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lực lượng vũ trang Quân khu 4 đã làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả với hai nước bạn Lào và Campuchia. Biết bao người con ưu tú của quê hương Quân khu 4 đã ngã xuống, góp phần đưa sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của bạn đi đến thắng lợi cuối cùng. Sau chiến thắng mùa Xuân năm 1975, quân dân Quân khu 4 bắt tay vào hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng cuộc sống mới, tăng cường xây dựng lực lượng vũ trang 3 thứ quân vững mạnh. Đặc biệt, thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng, từ năm 1986 đến nay, lực lượng vũ trang Quân khu 4 đã tập trung xây dựng, củng cố tiềm lực quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc, không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện quân sự, chính trị, bản lĩnh, trình độ tác chiến cho cán bộ, chiến sĩ, do đó trình độ tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang không ngừng được nâng lên. Trong những năm qua, để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ cách mạng mới, lực lượng vũ trang Quân khu có những điều chỉnh về lực lượng, biên chế, tổ chức. Các đơn vị chủ lực được xây dựng theo hướng tinh, gọn, chất lượng cao. Hàng năm, các cơ quan, đơn vị đều triển khai hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu, xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật, chủ động đấu tranh có hiệu quả với các âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên được xây dựng cả về chất lượng, số lượng và hiệu quả hoạt động, có sức cơ động cao. Nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân từng bước được xây dựng, củng cố liên hoàn vững chắc, nhất là tuyến biển, tuyến biên giới. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng ngày càng được nâng lên, đủ sức lãnh đạo lực lượng vũ trang triển khai hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Các cơ quan, đơn vị, nhà trường tích cực đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, gắn với cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, góp phần củng cố niềm tin, đạo đức cách mạng, lối sống cho cán bộ, chiến sĩ. Phát huy tinh thần tự lực tự cường, với phương châm “trên dưới cùng lo”, các cơ quan, đơn vị đã đẩy mạnh công tác tăng gia sản xuất nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho bộ đội. Phong trào “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy” phát triển sâu rộng và có hiệu quả. Việc chăm sóc sức khỏe cho bộ đội có nhiều tiến bộ vượt bậc. Chỉ trong 5 năm trở lại đây đã có 15 đề tài, 10 báo cáo khoa học, 12 sáng kiến ngành Hậu cần được áp dụng có hiệu quả... Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông” được triển khai tích cực và thu nhiều kết quả tốt. Bình quân hàng năm lực lượng vũ trang Quân khu có từ 80 - 90 sáng kiến cấp quân khu và Bộ được công nhận. Từ năm 2010 đến nay toàn Quân khu có 38 đề tài khoa học và 192 sáng kiến cải tiến kỹ thuật, trong đó có 14 sáng kiến được Bộ Quốc phòng công nhận và khen thưởng... Những năm gần đây, lực lượng vũ trang Quân khu hưởng ứng có hiệu quả phong trào “Lực lượng vũ trang Quân khu 4 chung sức xây dựng nông thôn mới”. Hàng năm, các cơ quan, đơn vị dành rất nhiều ngày công lao động giúp nhân dân xây dựng cơ sở hạ tầng, tham gia xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội. Để giúp nhân dân phòng, chống bão lũ, đến mùa bão lũ các cơ quan, đơn vị đã cơ động về các vùng thấp trũng, những nơi thường xảy ra thiên tai lụt bão giúp nhân dân chằng chống nhà cửa, neo đậu tàu thuyền, sau bão lũ giúp nhân dân khắc phục hậu quả, nhanh chóng ổn định cuộc sống, làm cho hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” luôn tỏa sáng trong lòng nhân dân. 70 đồng hành cùng dân tộc, lực lượng vũ trang Quân khu 4 có quyền tự hào về những chiến công oai hùng của mình. Cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 4 nguyện siết chặt đội ngũ, xây dựng lực lượng vũ trang không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, tô thắm trang sử vàng truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” trên quê hương của Người. Bài, ảnh: TRẦN QUỐC BẢNG