Xây dựng cơ chế, chính sách phát triển phù hợp cho địa bàn miền núi

(QT) - Nhờ vào lợi thế về điều kiện thời tiết, khí hậu và nguồn đất đỏ ba dan dồi dào nên huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị đã tập trung phát triển các loại cây công nghiệp như cà phê, hồ tiêu, cao su và cây ăn quả có giá trị kinh tế cao như chuối, xoài, dứa... Đến nay toàn huyện có hơn 4.600 ha cà phê, 2.200 ha chuối, 960 ha cao su… Hướng Hóa hiện đã có sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng, từng bước khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên đất đai. Từ nền sản xuất tự cung tự cấp, đến nay người dân Hướng Hóa đã trồng cây công nghiệp ngắn, dài ngày, cây ăn quả, tích cực thâm canh cây lúa nước, sắn, lạc, cà phê, hồ tiêu, cao su. Nhờ đó, kinh tế- xã hội phát triển, bộ mặt nông thôn, miền núi khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần của người dân đã có bước cải thiện, tỷ lệ hộ đói nghèo giảm đáng kể.

Sản phẩm sắn của người dân Hướng Hóa được Công ty Thương mại Quảng Trị thu mua, chế biến đem lại hiệu quả cao

Tuy nhiên huyện Hướng Hóa có trên 80% người dân sống dựa vào sản xuất nông nghiệp, do vậy, việc lựa chọn cây trồng và tập trung đầu tư thâm canh đóng vai trò quan trọng. Bên cạnh cây sắn đã khẳng định được hiệu quả và chỗ đứng vững vàng ở vùng Lìa thì hiệu quả kinh tế to lớn từ cây chuối ở Tân Long đã tìm được thị trường xuất khẩu nên hiện nay Tân Long đã trở thành vùng chuyên canh chuối của tỉnh. Cho dù chất lượng chuối đã được khẳng định nhưng người trồng chuối ở Tân Long không khỏi bức xúc vì luôn bị tư thương ép giá. Sự cạnh tranh thiếu lành mạnh giữa các thương lái thu mua chuối đã khiến thị trường chuối Tân Long luôn ở trong tình trạng mất ổn định, gây thiệt hại cho người trồng. Thị trường bất ổn làm nảy sinh tâm lý hoang mang cho người trồng chuối nên người dân mong muốn có được một đầu mối thu mua đủ sức bao tiêu toàn bộ sản phẩm với mức giá ổn định. Để tiếp sức cho vùng miền núi và đồng bào dân tộc thiểu số phát triển sản xuất, cải thiện đời sống, đẩy nhanh xoá đói giảm nghèo, vấn đề quan tâm nhất hiện nay là hỗ trợ việc thu mua, tiêu thụ và chế biến nông sản. Trên thực tế hàng năm, Nhà nước đã hỗ trợ giá tiêu thụ nông sản phẩm thông qua chính sách trợ giá, trợ cước với lượng vốn bình quân khoảng 3.000 triệu đồng/năm. Nguồn hỗ trợ này chủ yếu trợ giá cho việc thu mua sắn tươi nguyên liệu, trợ giá cước vận chuyển, hỗ trợ phân bón, trợ giá tiêu thụ nông sản...Bên cạnh việc trợ giá thì mạng lưới tiêu thụ cũng đã hình thành. Hiện nay một số địa phương đã có các nhà máy chế biến, tiến hành thu mua tiêu thụ nông sản như sắn, cà phê, cao su cho người dân các dân tộc ở miền núi có đủ khả năng thu mua, tiêu thụ và chế biến hết sản lượng nông sản trên địa bàn. Chủ trương đẩy mạnh phát triển sản xuất, thu mua, tiêu thụ và chế biến nông sản, khai thác có hiệu quả tiềm năng lợi thế và lực lượng sản xuất tại địa bàn miền núi, vùng dân tộc thiểu số của tỉnh đã mang lại hiệu quả thiết thực. Tuy nhiên về lâu dài để đảm bảo tính ổn định, bền vững, tỉnh và các cơ quan quản lý chuyên ngành cần có định hướng cụ thể cho người dân và các doanh nghiệp trong việc phát triển loại cây trồng phù hợp để sản xuất ra các loại nông sản hàng hóa có chất lượng, tạo sự tin cậy đối với các nhà đầu tư, thu mua, tiêu thụ và chế biến nông sản. Trên thực tế, một số cây như cao su, cà phê, sắn được sản xuất được theo lối sản xuất hàng hoá đã mang lại giá trị kinh tế cao, do đó cần khuyến khích và có chính sách phù hợp để phát triển. Cần nghiên cứu và áp dụng các công nghệ tiên tiến sau sản xuất để chế biến thành các mặt hàng có giá trị phục vụ đời sống, giảm dần xuất khẩu nguyên liệu thô để nâng cao giá trị, tăng lợi nhuận và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Mặt khác để ổn định đời sống lâu dài, tạo điều kiện phát triển và có tích lũy cho người dân sống ở vùng miền núi cần kết hợp chặt chẽ, hài hoà việc phát triển nông nghiệp với lâm nghiệp. Ngoài việc duy trì và phát triển bền vững vùng nguyên liệu, hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho nông dân theo giá thị trường, các doanh nghiệp cần cung ứng giống mới, phân bón giá rẻ, tập huấn kỹ thuật canh tác để tăng năng suất và chất lượng cây trồng. Trong quá trình phát triển cần kết hợp chặt chẽ phát triển sản xuất với cải thiện đời sống của người dân, trước hết là bảo đảm an ninh lương thực, giảm đói nghèo, cải thiện chất lượng cuộc sống, đáp ứng các nhu cầu về giáo dục, y tế và các vấn đề an sinh khác nhằm phát triển toàn diện con người, củng cố khối đoàn kết giữa cộng đồng các dân tộc trên địa bàn. Quan tâm công tác phát triển nguồn nhân lực cho miền núi, đặc biệt là công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là người dân tộc thiểu số; thực hiện nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi đối với vùng đồng bào dân tộc và miền núi, chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở, nước sạch cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo theo hướng dân chủ, công khai. Tiếp tục thực hiện Nghị quyết 05 của Tỉnh ủy Quảng Trị về phát triển kinh tế -xã hội vùng miền Tây để thúc đẩy Hướng Hóa phát triển toàn diện, bền vững, trong đó chú trọng khai thác tiềm năng đất đai và xây dựng cơ chế chính sách phù hợp. Bài, ảnh: HỒ NGUYÊN KHA