Nỗ lực đưa phòng chống HIV trở lại đúng hướng, nhìn từ Hội nghị AIDS 2018

(QT) - Hội nghị AIDS quốc tế lần thứ 22 (AIDS 2018) khai mạc tại Amsterdam của Hà Lan vào ngày 23/7/2018. Hội nghị kéo dài trong 5 ngày (từ ngày 23 đến 27/7/2018) nhằm tập trung thảo luận các khoản đầu tư mới, các chính sách dựa trên khoa học, cũng như ý chí chính trị cần thiết để đưa việc phòng chống HIV/AIDS trở lại đúng hướng.

Tuyên truyền về cách chủ động phòng tránh lây nhiễm HIV tại cộng đồng. Ảnh: PV

Với chủ đề “Phá vỡ rào cản, xây dựng những nhịp cầu”, Hội nghị AIDS 2018 quy tụ hơn 15.000 đại biểu tham gia thảo luận những đột phá khoa học trong việc điều trị, chăm sóc và phòng ngừa cũng như những chiến lược mới nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng trong chính sách và chương trình phòng chống HIV/AIDS.

Trong bối cảnh các chuyên gia cảnh báo cuộc chiến chống HIV/AIDS đang suy yếu tại một số khu vực trên thế giới, hội nghị tập trung bàn về việc tận dụng sức mạnh của các ngôi sao trong làng giải trí như danh ca C. Wurst, từng đoạt giải quán quân cuộc thi âm nhạc châu Âu (Eurovision) năm 2014, để thúc đẩy cuộc chiến này; các ngôi sao khác trong làng giải trí, từ nữ diễn viên C. Theron và “ông hoàng” nhạc Pop Elton John và Hoàng tử Anh Harry, sẽ kêu gọi thế giới hành động trong ngày thứ 2 của hội nghị.

Theo bà Linda-Gail Bekker, Chủ tịch Hiệp hội quốc tế về AIDS (IAS) kiêm Chủ tịch Khoa học quốc tế IAS 2018, hệ tư tưởng và chính trị là rào cản lớn nhất hiện nay trong việc xóa bỏ đại dịch HIV/ AIDS. Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách và tài trợ phải có trách nhiệm chứng minh rằng việc xóa bỏ đại dịch HIV/AIDS chỉ thu được kết quả khi ưu tiên các chính sách dựa trên khoa học, đảm bảo kinh phí đầy đủ, nỗ lực hợp tác để bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.

Trong khi đó, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh không nên để bất kỳ ai không được điều trị hoặc chết vì HIV/AIDS do thiếu tiếp cận với việc chăm sóc sức khỏe cơ bản. Ngăn ngừa và chăm sóc các bệnh nhân HIV phải là một phần trong cuộc đấu tranh vì mục tiêu bao phủ y tế toàn cầu. Theo ông Ghebreyesus, mặc dù nhiều tiến bộ đáng kể đã được thực hiện song tiến triển trong việc xóa bỏ đại dịch HIV/AIDS vẫn còn chậm. Ông cảnh báo thế giới có thể sẽ không đáp ứng được các mục tiêu của Liên Hợp Quốc năm 2020 về HIV/AIDS, do người dân tại rất nhiều nơi trên thế giới không nhận được các biện pháp phòng tránh và điều trị mà họ cần.

Hiện HIV/AIDS tiếp tục là một vấn đề y tế công cộng lớn của toàn cầu. Tính đến nay, HIV/AIDS đã cướp đi sinh mạng của hơn 35 triệu người trên thế giới. Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến cuối năm 2017, khoảng 36,9 triệu người đang phải sống chung với HIV. Trong năm 2017, đã có 940.000 người thiệt mạng trên thế giới do các nguyên nhân liên quan đến HIV và 1,8 triệu ca nhiễm mới. Trong khi đó, 59% số người lớn và 52% số trẻ em sống chung với HIV đã được điều trị liệu pháp kháng retrovirus (ART) suốt đời.

Khu vực châu Phi là khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất, với 25,7 triệu người sống chung với HIV trong năm 2017. Bên cạnh đó, khu vực này cũng chiếm hơn 2/3 tổng số ca nhiễm HIV mới trên toàn cầu.

Hội nghị AIDS quốc tế là hội nghị lớn nhất bàn về vấn đề này trên thế giới. Hội nghị đầu tiên được tiến hành vào đúng thời điểm đại dịch AIDS bùng phát mạnh nhất vào năm 1985.

Ở Việt Nam, theo đánh giá của Bộ Y tế, cơ quan thường trực phòng, chống HIV/AIDS của Ủy ban quốc gia phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm, trong thời gian qua, công tác phòng chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, số nhiễm HIV hằng năm giảm, tỷ lệ tử vong do HIV/ AIDS giảm, các chương trình dự phòng và điều trị bệnh nhân HIV/AIDS được thực hiện khá đồng bộ tại các địa phương.

Tuy nhiên, công tác này vẫn chưa được quan tâm triển khai ở một số địa phương đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Để tăng cường thực hiện công tác phòng chống HIV/AIDS trong thời gian tới, Bộ Y tế có văn bản đề nghị Ban chỉ đạo phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm các tỉnh, thành phố tập trung chỉ đạo một số nội dung sau:

Tiếp tục tăng cường, đẩy mạnh triển khai đồng bộ các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV bao gồm: Truyền thông nâng cao nhận thức về dự phòng và điều trị HIV/AIDS; đẩy mạnh phân phát bơm kim tiêm trong nhóm nghiện chích ma túy; cung cấp và hướng dẫn sử dụng bao cao su; điều trị nghiện các dạng chất thuốc phiện bằng thuốc thay thế và can thiệp, dự phòng, điều trị ma túy tổng hợp; mở rộng can thiệp cho nhóm quan hệ tình dục đồng giới; triệt để thực hiện dự phòng phổ cập, tập trung can thiệp dự phòng cho các nhóm nguy cơ cao, các nhóm dễ bị tổn thương, người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông chống kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/ AIDS; đảm bảo người nhiễm HIV/AIDS được đối xử bình đẳng và được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ y tế và các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ cần thiết khác.

Tăng cường giám sát chủ động, phát hiện sớm và điều trị bệnh nhân AIDS. Mở rộng xét nghiệm HIV tại cộng đồng, tư vấn xét nghiệm HIV lưu động tại nhà. Triển khai điều trị ngay khi phát hiện các trường hợp HIV dương tính. Đẩy mạnh dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Củng cố tăng cường các cơ sở điều trị để bắt đầu thanh toán thuốc điều trị thuốc kháng vi rút HIV (ARV) qua bảo hiểm y tế từ năm 2019. Tăng cường phối hợp liên ngành, nâng cao trách nhiệm phòng, chống HIV/ AIDS của các cấp, các ngành, huy động các tổ chức xã hội, xã hội nghề nghiệp, mạng lưới người nguy cơ cao, nhiễm HIV/ AIDS tham gia hoạt động phòng chống HIV/AIDS. Tăng cường đầu tư kinh phí cho các hoạt động phòng, chống HIV/ AIDS theo đề án đảm bảo tài chính của địa phương đã được phê duyệt.

Hiền Thao (tổng hợp)