Người quản trang tận tụy

(QT) - Chúng tôi đến thăm Nghĩa trang liệt sĩ xã Triệu Trạch huyện Triệu Phong (Quảng Trị), may mắn được gặp và trò chuyện với người quản trang Phan Tư Kỳ. Ông tâm sự: “Tôi có một chút may mắn hơn đồng đội là được sống đến ngày hôm nay, được hưởng tự do, hạnh phúc bên gia đình mình. Vì vậy chăm sóc cho đồng đội ở nơi yên nghỉ cuối cùng là ước nguyện của tôi”. Ông Phan Tư Kỳ là xã đội trưởng xã đội Triệu Trạch, huyện Triệu Phong từ năm 1972 đến năm 1975. Trong khoảng thời gian đó, ông đã từng tham gia chiến đấu và trực tiếp chỉ huy lực lượng dân quân du kích xã chiến đấu 84 trận. Có trận đánh ông đã phối hợp từ đầu đến cuối tuyến tại chốt Long Quang, bãi cát Thanh Hội hay hợp đồng tác chiến cùng các chính trị viên phó đại đội tiểu đoàn 320B để tìm hiểu địa bàn và chỉ huy trận đánh. Dũng cảm, mưu trí trong chiến đấu nên ông Phan Tư Kỳ vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhì và Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhì; 8 lần được phong tặng danh hiệu dũng sĩ, trong đó 5 lần đạt danh hiệu dũng sĩ ưu tú và 3 lần dũng sĩ diệt xe cơ giới.

Nghĩa trang liệt sĩ xã Triệu Trạch

Hòa bình lập lại, mặc dù sức khỏe yếu, là thương binh với tỷ lệ thương tật 55% nhưng nhớ lời Bác Hồ dạy “Thương binh tàn nhưng không phế”, ông Phan Tư Kỳ vẫn tiếp tục cống hiến sức mình cho sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương. Từ năm 1976 đến 1977, ông giữ chức vụ Chủ tịch UBND xã Triệu Trạch. Từ năm 1981 đến 1984, ông được tín nhiệm bầu làm Bí thư Đảng ủy xã Triệu Trạch. Từ năm 1985 đến 1990, ông làm Phó Giám đốc xí nghiệp quản lý thủy nông Nam Thạch Hãn. Sau đó, do sức khỏe yếu, ốm đau liên tục nên ông xin nghỉ việc sớm để trở lại quê nhà tại xã Triệu Trạch. Trở về đời thường, ông tự nguyện làm việc thiện để đền ơn đáp nghĩa những người đã khuất. Đầu tiên, ông Kỳ tự nguyện nhận chăm sóc Nghĩa trang liệt sĩ xã Triệu Trạch từ năm 2004. Ông đã giúp đỡ những thân nhân của đồng chí, đồng đội đã ngã xuống đi tìm kiếm và quy tập mộ liệt sĩ. Do đã từng tham gia và chỉ huy nhiều trận đánh nên ông Kỳ vẫn nhớ những địa điểm, vị trí mà các đồng chí của ông đã ngã xuống. Trong suốt khoảng thời gian đó, ông đã giúp đỡ hơn 50 thân nhân tìm kiếm được mộ liệt sĩ. Ông Kỳ kể lại rằng: Theo số liệu bàn giao của Bộ chỉ huy cánh Đông có 1.060 liệt sĩ đã chiến đấu và hy sinh năm 1972 trên đất Triệu Trạch, ông đã cùng đồng đội cũ đi tìm kiếm và quy tập về nghĩa trang liệt sĩ của xã trên 400 liệt sĩ. Số liệt sĩ còn lại chuyển giao cho sư đoàn 325 về chôn cất tại các nghĩa trang khác. Thỉnh thoảng, nhớ đồng đội cũ, ông lại lặn lội vào Nghĩa trang xã Hải Trường, Hải Thượng để thăm mộ liệt sĩ và dẫn thân nhân đến tìm kiếm mộ liệt sĩ tại các nghĩa trang này. Ông tâm sự: “Tôi được sống đến ngày hôm nay, một phần là nhờ máu xương của đồng đội tôi đã đổ xuống cho đất nước nở hoa độc lập. Họ đã hy sinh, còn tôi được hưởng độc lập, có vợ con đầm ấm, hạnh phúc. Nếu tôi hy sinh, chắc gì đã tìm ra thi hài. Và chắc gì đã có tên tuổi trên mộ chí”. Một lý do rất riêng tư nữa là gia đình ông Phan Tư Kỳ có 4 người liệt sĩ, trong đó có 2 người bác vẫn chưa tìm ra hài cốt nên lòng ông vẫn canh cánh khôn nguôi. Ngày ngày, ông Kỳ quét dọn, làm cỏ, dọn dẹp vệ sinh, chăm sóc cây cảnh và hương khói các phần mộ, chuyện trò với các liệt sĩ. Hôm nào trở trời, vết thương cũ tái phát, không ra nghĩa trang được là ông lại thấy ray rứt như có lỗi với đồng đội. Những năm gần đây, Hội Chữ thập đỏ của huyện có hỗ trợ cho ông Kỳ một con bò giống, UBND xã hỗ trợ mỗi tháng 100.000 đồng để ông thắp hương cho liệt sĩ. Ông Kỳ tâm sự: “Xã còn nghèo nên chế độ đãi ngộ chưa có nhiều, nghĩ đến tình đồng đội mà tận tâm phục vụ chứ không mong được hưởng phúc lợi”. Khi chúng tôi đến, ông Kỳ đang nhổ cỏ dại trên nấm mộ một liệt sĩ chưa biết tên. Ông ngậm ngùi: “Cha mẹ sinh ra con, đặt cho con một cái tên, nhưng những liệt sĩ ở đây chiến đấu vì Tổ quốc, đến khi về với đất mẹ lại chẳng được biết tên. Đau lòng lắm chứ!”. Chính vì thế mà ông Kỳ luôn tận tình giúp đỡ đồng đội và thân nhân liệt sĩ tìm kiếm thi hài và xác định tên tuổi của liệt sĩ. Từ ngày giải phóng đến nay, đã có hơn 50 đoàn cựu chiến binh thuộc đơn vị bộ đội chủ lực từ cấp đại đội, tiểu đoàn, trung đoàn và cả nhiều tướng lĩnh trở lại chiến trường xưa, họ đã tìm gặp ông Kỳ để trao đổi và tìm kiếm mộ chí, hài cốt liệt sĩ. Thông qua các đơn vị đã có hàng trăm gia đình đến Nghĩa trang liệt sĩ xã Triệu Trạch tìm gặp ông Kỳ để tìm mộ liệt sĩ. Nhờ những thông tin quý báu của ông Kỳ là người trực tiếp chiến đấu trong từng trận đánh và những thông tin của thân nhân liệt sĩ cung cấp, nhiều phần mộ chưa biết tên trong nghĩa trang đã xác định tên tuổi của liệt sĩ. Đối với ông Kỳ, công việc quản trang thể hiện cái tâm với người đã khuất, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam. Dù sức khỏe yếu nhưng ông Kỳ luôn tâm nguyện rằng, còn sống thì ông vẫn còn tiếp tục chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ của xã, bởi lẽ nơi đây có hơn 400 liệt sĩ đã từng chiến đấu với ông. Ông cũng mong sao có được sức khỏe dồi dào để cùng đồng đội trở lại thăm chiến trường xưa, tiếp tục tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ, đưa họ trở về với người thân. Bài, ảnh: THU HÀ