Giúp trẻ sinh ra và lớn lên khỏe mạnh

(QT) - Sau hơn 3 năm triển khai, Đề án Sàng lọc trước sinh và sơ sinh (SLTSVSS) ở Quảng Trị bước đầu đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Là một trong những địa phương được chọn làm điểm đề án SLTSVSS, ngay trong những ngày đầu, huyện Vĩnh Linh triển khai thực hiện đề án một cách nghiêm túc và kịp thời. Trung tâm Dân số-KHHGĐ huyện đã chú trọng phối hợp với các ban ngành, đoàn thể tuyên truyền, vận động lồng ghép về chương trình SLTSSVTS. Phối hợp tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng kỹ năng truyền thông và chuyển giao kỹ thuật lấy máu gót chân của trẻ cho đội ngũ cán bộ y tế cơ sở để tiến hành sàng lọc TSSVTS ở địa phương… Chỉ sau thời gian ngắn, ý nghĩa của đề án nhanh chóng tạo được sự quan tâm của đông đảo nhân dân, đặc biệt là đối tượng chủ yếu là phụ nữ mang thai, chuẩn bị mang thai và sản phụ vừa mới sinh con trong 24 giờ đầu hiểu được hiệu quả mang lại của chương trình này.

Truyền thông KHHGĐ cho phụ nữ -Ảnh: HỒ CẦU

Bà Trương Thị Đào, Giám đốc Trung tâm Dân số-KHHGĐ huyện Vĩnh Linh cho biết: “Nhờ được tuyên truyền, vận động kịp thời, nhiều bà mẹ mang thai, chuẩn bị mang thai hiểu rõ hơn về SLTSVSS nên họ đã tích cực tham gia bổ sung kiến thức qua các buổi tư vấn cũng như tự giác đi khám thai định kỳ; sẵn sàng chấp nhận cho cán bộ y tế lấy máu gót chân của trẻ khi trẻ được sinh ra để làm các xét nghiệm sàng lọc và tham gia khám thai, siêu âm trước sinh để có sự can thiệp kịp thời. Từ năm 2011 đến nay, huyện Vĩnh Linh đã thực hiện lấy mẫu máu gót chân trẻ sơ sinh để thực hiện sàng lọc trên 175 ca, trong đó phát hiện 2 ca (1 ca thiếu men G6PD và 1 ca nghi ngờ thiểu năng giáp TSH). Các địa phương khác như Triệu Phong, Đông Hà, Hải Lăng và Cam Lộ cũng đã triển khai đề án này một cách tích cực, góp phần quan trọng vào hoàn thành chỉ tiêu, kế hoạch SLTSVSS. Thực hiện Đề án SLTSVSS, năm 2010 toàn tỉnh có 50 xã thuộc 5 huyện thụ hưởng đề án là Triệu Phong, Cam Lộ, Vĩnh Linh, Hải Lăng và Gio Linh. Hiện đề án được mở rộng thêm 46 xã ở 5 huyện nói trên, 9 phường ở thành phố Đông Hà, 5 phường, xã ở thị xã Quảng Trị, 10 xã của huyện Đakrông và 14 xã của huyện Hướng Hóa. Để đề án triển khai sâu rộng, có hiệu quả, Chi cục Dân số-KHHGĐ và Ban quản lý đề án SLTSVSS tỉnh phối hợp chặt chẽ với Trung tâm CSSKSS, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Trung tâm Dân số-KHHGĐ các huyện, thị, thành phố tiến hành triển khai các hoạt động của đề án. Bên cạnh đó, tổ chức hội thảo, tập huấn cho lãnh đạo chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội về mục đích, ý nghĩa và sự cần thiết tổ chức thực hiện đề án. Đến nay, Chi cục Dân số-KHHGĐ phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức được 10 lớp tập huấn kỹ thuật lấy máu gót chân cho cán bộ kỹ thuật là y, bác sĩ, nữ hộ sinh các huyện và trạm y tế xã; 12 lớp tập huấn kỹ năng tuyên truyền, vận động sàng lọc trước sinh và sơ sinh cho gần 800 cán bộ ban ngành, đoàn thể xã phường, cán bộ y tế thôn bản, cộng tác viên dân số, khu phố cụm dân cư; 1 lớp kỹ thuật siêu âm cho cán bộ tuyến tỉnh và huyện. Để giúp đông đảo người dân hiểu biết về chương trình SLTSVSS, chi cục đã tổ chức in ấn, nhân bản gần 300 bộ tài liệu hướng dẫn SLTSVSS, 345.000 tờ gấp với nội dung SLTSVSS cấp phát cho các xã đề án; phối hợp với cơ quan báo chí địa phương xây dựng phóng sự, tin bài đăng tải các nội dung phản ánh thực trạng và các yếu tố liên quan đến nguy cơ bà mẹ mang thai sinh con bị khuyết tật nhằm tuyên truyền, vận động nhân dân nhiệt tình tham gia thực hiện đề án. Từ năm 2010 đến nay, các địa phương vùng đề án đã tổ chức được 124 điểm tư vấn về SLTSVSS tại trạm y tế xã, phường, thị trấn, khoa sản của các bệnh viện đa khoa trong tỉnh để tư vấn cho trên 5.500 đối tượng là cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ mang thai, sản phụ và đối tượng liên quan. Bên cạnh đó, tổ chức được gần 500 buổi nói chuyện chuyên đề về lợi ích của SLTSVSS lồng ghép vào các ngày khám thai định kỳ tại trạm y tế cho hơn 10.000 lượt người tham gia. Đến nay, Ban quản lý đề án đã phối hợp với Trung tâm CSSKSS tỉnh phân phối dụng cụ lấy máu gót chân như: găng tay không bụi, giấy thấm máu khô, kim chích máu, gạc vô trùng, ống nghiệm lấy mau… mỗi loại 800 cái (đôi) cho các bệnh viện đa khoa trên địa bàn. Kết quả lấy mẫu máu gót chân sàng lọc sơ sinh, từ năm 2011-2012 toàn tỉnh đã lấy được 576 mẫu cho thấy có 32 ca dương tính, chủ yếu là bệnh thiểu năng giáp TSH và bệnh thiếu men G6PD. Tuy bước đầu số mẫu máu lấy chưa nhiều nhưng con số này cũng đã cho thấy sự nỗ lực rất lớn của ngành dân số, y tế, các ban ngành, đoàn thể, địa phương trong thời gian qua nhằm giúp người dân, trước hết là các cặp vợ chồng trẻ hiểu được tầm quan trọng của SLTSVSS. Sàng lọc phát hiện và có biện pháp can thiệp sớm các dị tật, dị dạng thai nhi thông qua sàng lọc trước sinh cùng với phát hiện, can thiệp và điều trị sớm các bệnh chuyển hóa, di truyền thông qua sàng lọc sơ sinh giúp giảm tỷ lệ tàn tật, giảm tỷ lệ trẻ thiểu năng trí tuệ là điều vô cùng cần thiết. Do đó, chương trình SLTSVSS có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương đến thế hệ làm chủ tương lai của đất nước để trẻ được sinh ra lành lặn, khỏe mạnh, thông minh, góp phần nâng cao chất lượng giống nòi. Bài, ảnh: NGỌC TRANG