“Vương quốc”… rắn!

(QT Xuân) - Ở thành phố Mỹ Tho (tỉnh Tiền Giang), bất cứ người dân nào cũng biết Trại rắn Đồng Tâm. Khi chúng tôi hỏi đường, một người bán hàng ven quốc lộ đã nhiệt tình chỉ bày cặn kẽ. Nằm cách thành phố Mỹ Tho về phía tây khoảng 9 km, Trại rắn Đồng Tâm thuộc xã Bình Đức, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. Nơi đây là một trung tâm nuôi rắn và bảo tồn các loài rắn quý lớn nhất phía nam. Đến đây du khách như lạc vào một thế giới rắn muôn hình, muôn vẻ… Từ “vua” các loài rắn, đến các “thần dân” Trung tá Vũ Ngọc Lương - Phó giám đốc Trại rắn Đồng Tâm đưa chúng tôi đi tham quan khuôn viên của trại rắn rộng đến 12 ha. Một khuôn viên rộng, bạt ngàn cây xanh, có các chuồng nuôi rắn lẫn với các đảo nhỏ tự nhiên cho rắn cư trú với hào nước xung quanh. Các loài rắn hiền lành như rắn nước, rắn gáo, rắn bông súng…đến các loài rắn độc như rắn hổ, rắn lục, rắn ri voi… đều được nuôi ở đây. Ông Lương cho biết: Trại rắn chỉ nuôi rắn độc, tuy nhiên vẫn có những loại rắn không độc để… làm thức ăn cho các loài rắn độc! Thức ăn cho các loại rắn độc là: ếch, nhái, cóc, thằn lằn, chuột và các loại rắn nước. Những chú rắn độc được nuôi trong chuồng có lưới sắt bảo vệ, nằm im thin thít nhưng hễ nghe tiếng động là vọt cao đầu, phùng mang phun phì phò. Chúng tôi đến khu vực nuôi rắn hổ mang chúa, đây là loại rắn cực độc, là “vua” của các loài rắn. Loài rắn này thân mình có màu nâu hoặc màu ngà, có các dải hoa văn màu sáng nằm ngang, lướt nhanh như mây gặp gió, nên còn được gọi là rắn hổ mây. Ai chẳng may bị nó cắn, phải làm ga- rô phía trên chỗ bị cắn và đến ngay các cơ sở y tế đề dùng thuốc giải độc, nếu không trong chốc lát sẽ bị liệt chi, suy thở, hôn mê. Nếu giãy dụa khi di chuyển, nọc độc sẽ theo máu vào tim làm nhanh khả năng nhiễm độc, khiến tim ngừng đập và chết ngay tức khắc. Con rắn hổ mang chúa lớn nhất hiện nay ở Trại rắn Đồng Tâm nặng 12 kg, dài 4,1 mét, mỗi lần lấy được 2 ml nọc, mỗi tháng ăn 12 kg thức ăn (thức ăn là rắn nước, rắn bông súng); con rắn này giá trên 20 triệu đồng. Trại rắn Đồng Tâm hiện có trên 200 con rắn hổ mang chúa bố mẹ, còn rắn con thì nhiều vô số. Tại Bảo tàng rắn Đồng Tâm còn lưu giữ tiêu bản con rắn hổ mang chúa kỷ lục: nặng 21 kg, dài 4,2 mét, là con rắn lớn nhất nuôi ở trại rắn, sống được 17 năm.

Tác giả bài báo trong khu Trại rắn Đồng Tâm - Ảnh: T.G

Thế giới loài rắn thật muôn hình vạn trạng. Chỉ riêng rắn hổ, ngoài rắn hổ mang chúa thì còn có rắn hổ mèo, rắn hổ lải, rắn hổ ngựa, rắn hổ hành, rắn hổ hèo, rắn hổ mang (hổ đất), rắn hổ lửa (hổ hồng), rắn hổ lác (rắn lác)…Về rắn lục thì có rắn lục dây cương, rắn lục cườm, rắn lục dồ, rắn lục mỏ dọ…Rắn hổ mang đất là một loài rắn độc, một gram nọc rắn này có thể giết chết 160 người, mỗi người có trọng lượng trung bình 60 kg. Loài rắn này có nhiều ở đồng bằng, khi nó phùng mang, sau gáy có hình mặt trăng hay mắt kính, hai con mắt sáng lạ lùng như muốn thôi miên con mồi. Rắn hổ mèo, loài rắn chủ yếu sống ở miền núi, trung du cũng là một loài rắn độc. Đặc biệt, loài rắn này có thể phun nọc độc xa từ… 1 mét đến 1,2 mét! Rắn hổ ngựa, khi di chuyển thì đầu và hai phần ba cơ thể cất cao khỏi mặt đất, cất đầu như ngựa phi. Rắn hổ lửa mình đen mốc thếch, cổ có khoang đỏ da cam, trông rất dữ. Các loài rắn lục được nuôi tự nhiên ở Trại rắn Đồng Tâm, giữa một đảo trồng cây xanh, có hào nước vây quanh. Rắn lục nằm lẩn khuất, điệp với những chiếc lá màu xanh có vẻ hiền lành nhưng khi có động thì chúng mổ nhanh như chớp. Rắn lục đầu dồ, đuôi đỏ hoặc rắn lục cườm thường sống trên cây rậm, loại này cắn trúng chỗ nào, thịt sẽ bị hoại tử chỗ đó. Rắn ri voi không độc nhưng rất nhanh và dữ, nó cắn ai rồi thì bỏ nguyên hàm răng giống như những hạt tấm. Rắn râu đen, sống trong rong rêu dưới ao, đìa, ai bị nó cắn sẽ buồn ngủ li bì, nếu không đánh thức sẽ “ngủ” luôn. Điểm tham quan hấp dẫn Thực ra, tên chính thực của đơn vị là Trung tâm Nuôi trồng nghiên cứu chế biến dược liệu Quân khu 9. Trại rắn Đồng Tâm chỉ là tên thường gọi, nhưng nó đã phổ biến, ngay cả trên những sản phẩm của đơn vị. Đây là một trung tâm do quân đội quản lý, được thành lập từ năm 1979, có nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, nuôi trồng, bảo tồn các loại rắn quý và cây con làm thuốc, chế biến thuốc y học dân tộc, cấp cứu và điều trị rắn độc cắn cho cán bộ và nhân dân các tỉnh phía nam. Ở Trại rắn Đồng Tâm, ngoài khu vực rộng lớn để nuôi rắn thì còn có các khu trồng dược liệu, bệnh viện điều trị rắn cắn, phòng nghiên cứu, khu bảo tồn động vật, bảo tàng rắn.

Khu nuôi rắn lục tự nhiên, các chú rắn nằm lẫn vào lá cây - Ảnh: T.G

Những bình rượu rắn - Ảnh: T.G

Ông Vũ Ngọc Lương dẫn chúng tôi đến khu vực lấy nọc rắn. Từng con rắn độc một được cán bộ Trại rắn Đồng Tâm dùng vợt lưới bắt ra. Một người dùng cây sắt dài, có một đầu hình chữ V để cố định ở cổ con rắn, tay kia bắt lấy đầu rắn đưa vào lọ thủy tinh để lấy nọc. Ông Lương cho biết: Ở Trại rắn Đồng Tâm hiện có trên 10 loài rắn độc được nuôi để lấy nọc. Mỗi con rắn, cứ 3 tháng lấy nọc một lần, mỗi năm trại rắn thu được 300 gram nọc độc. Nọc độc rắn dùng để sản xuất thuốc, điều chế ra kháng huyết thanh để điều trị bị rắn độc cắn. Ngoài ra còn dùng để sản xuất thuốc xoa, chữa bệnh viêm khớp, thần kinh. Ông Vũ Ngọc Lương bày tỏ, Trại rắn Đồng Tâm ra đời còn có nguyên nhân là trong chiến tranh, bộ đội ta bị rắn cắn rất nhiều. Năm 1977, Tổ điều trị rắn độc cắn được thành lập; đến năm 1998 Bộ Quốc phòng quyết định thành lập cơ sở cấp cứu và điều trị rắn độc cắn. Điểm độc đáo là bệnh viện chỉ có 1 khoa: Cấp cứu và điều trị rắn độc cắn, với hơn 20 giường bệnh. Từ năm 2008 trở về trước, trung bình hàng năm điều trị 800 ca bị rắn độc cắn, từ năm 2009 đến nay, trung bình chữa trị 1.000 ca/năm. Bệnh nhân đến đây được chữa trị miễn tiền viện phí và tiền khám, bởi vì đa số là người nghèo. Ngoài cấp cứu thì bệnh viện còn thực hiện chữa trị rắn cắn, vá da, điều trị lành hẳn. Bệnh nhân đưa đến đây, nếu tim còn thoi thóp thì đảm bảo chữa lành 100%. Ở đây có những chuyên gia và đội ngũ y bác sĩ có trình độ cao, với bề dày kinh nghiệm điều trị rắn độc cắn. Nhiều năm qua, Trung tâm đã cứu sống hàng chục ngàn bệnh nhân bị rắn độc cắn. Không chỉ có các bệnh nhân ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long mà bệnh nhân ở các tỉnh, thành lân cận đều đến đây chữa trị rắn độc cắn. Hiện nay, Trại rắn Đồng Tâm còn là điểm tham quan đặc sắc, nằm trong tour du lịch sinh thái: Mỹ Tho - Cù lao Thới Sơn – Trại rắn Đồng Tâm. Hàng năm, Trại rắn Đồng Tâm đón khoảng 130.000 lượt khách tham quan, trong đó có một phần ba là du khách nước ngoài. Đến đây, bạn như lạc vào vương quốc rắn, với trên 40 loài và hàng ngàn cá thể rắn. Không chỉ có rắn, nơi đây còn nuôi và bảo tồn các loài động vật quý hiếm khác như: gấu, trăn, cá sấu, ba ba, các loài chim quý. Và hơn hết, đến Trại rắn Đồng Tâm, bạn sẽ được tận hưởng không khí mát lành của những vườn cây ăn trái, đắm mình trong thiên nhiên yên bình của dải đất thơ mộng ven sông Tiền. Khi ra về, quà lưu niệm của bạn có thể là những bình rượu rắn (có hũ rượu rắn giá đến 1,4 triệu đồng), túi xách, dây nịt (thắt lưng) bằng da rắn, hoặc đơn giản chỉ là những móc khóa với các hình ngộ nghĩnh…bằng da rắn. NGUYỄN LINH GIANG