Cần nâng cao hiệu quả đường dây nóng thông tin về ô nhiễm môi trường

Sau gần 4 năm thiết lập và vận hành đường dây nóng tiếp nhận thông tin về ô nhiễm môi trường (gọi tắt là đường dây nóng), số vụ việc tiếp nhận vẫn còn thấp. Có rất nhiều nguyên nhân, trong đó công tác tuyên truyền, phổ biến để Nhân dân biết thông tin về đường dây nóng chưa được các địa phương quan tâm đúng mức.

Tình trạng xả thải trực tiếp vỏ trấu ra sông gây ô nhiễm môi trường ở thị xã Quảng Trị được người dân phản ánh với Báo Quảng Trị - Ảnh: B.B

Tháng 1/2018, đường dây nóng tiếp nhận thông tin về ô nhiễm môi trường trên địa bàn tỉnh chính thức đi vào hoạt động. Đây được coi là kênh thông tin quan trọng giúp cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt, phát hiện kịp thời các vấn đề và có giải pháp xử lý các điểm “nóng” về môi trường phát sinh trên địa bàn. Theo đó, đường dây nóng gồm có 3 cấp , cấp tỉnh đặt tại Sở Tài nguyên và Môi trường gồm các số điện thoại: 0233.3.854.382, 0845.414.567. Đường dây nóng cấp huyện, thị xã đặt tại Phòng Tài nguyên và Môi trường các huyện, thị xã gồm số điện thoại, địa chỉ thư điện tử, họ tên và chức vụ người tiếp nhận. Đường dây nóng cấp xã đặt tại UBND xã, gồm số điện thoại, địa chỉ thư điện tử, họ tên và chức vụ người tiếp nhận.

Tính đến hết năm 2021, đường dây nóng đã tiếp nhận và xử lý tổng cộng 38 vụ việc phản ánh về ô nhiễm môi trường, trong đó có 34 vụ việc tiếp nhận trực tiếp từ tổ chức và cá nhân, 4 vụ việc tiếp nhận từ Tổng cục Môi trường. Hằng tháng, Sở Tài nguyên và Môi trường lập báo cáo định kỳ gửi Tổng cục Môi trường theo đúng quy định. Trong hai tháng đầu năm 2022, không có thông tin phản ánh vụ việc nào về ô nhiễm môi trường qua đường dây nóng. Hằng năm, Sở Tài nguyên và Môi trường được bố trí 45 triệu đồng từ ngân sách để chi phí cho việc vận hành đường dây nóng. Bộ phận phụ trách đường dây nóng cấp huyện và cấp xã chưa được trang bị đầy đủ phương tiện, điện thoại, phụ cấp… Hạn hẹp về kinh phí cũng là một trong những nguyên nhân khiến hiệu quả hoạt động của đường dây nóng chưa cao.

Qua thực tế triển khai đường dây nóng phản ánh thông tin về ô nhiễm môi trường cho thấy, phần lớn người dân ở các địa phương, nhất là các vùng nông thôn chưa biết đến số điện thoại đường dây nóng ở cấp tỉnh cũng như cấp cơ sở để phản ánh vụ việc. Đơn cử như tình trạng ô nhiễm khói, bụi, tiếng ồn và các chất thải từ các cơ sở chế biến, xay xát gạo và máy ép củi trấu nằm trong khu dân cư ở Khu phố 5, Phường 2, thị xã Quảng Trị (khu vực Cụm công nghiệp Ba Bến) xảy ra vào tháng 5/2021, người dân nhờ đến Báo Quảng Trị để phản ánh sự việc. Với sự vào cuộc nắm thông tin và phản ánh kịp thời của báo, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã giải quyết kịp thời, hiệu quả. Chị Lê Thị Thu Hiền, người dân sống ở khu vực này cho biết, người dân bức xúc lâu ngày với tình trạng ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn trong khu dân cư nhưng không biết đường dây nóng để báo với cơ quan chức năng.

Theo báo cáo sơ kết tình hình thực hiện Chỉ thị số 03/CT-BTNMT ngày 10/10/2017 về việc “Tăng cường tiếp nhận và xử lý thông tin phản ánh, kiến nghị của tổ chức và cá nhân về ô nhiễm môi trường thông qua đường dây nóng” của Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), tại hầu hết các địa phương, nhiều thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường mới chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận, ghi nhận thông tin vào sổ nhật ký, gây khó khăn cho công tác theo dõi, giám sát việc thực hiện. Việc công bố, công khai thông tin, kết quả xử lý chưa kịp thời. Hiệu quả giải quyết dứt điểm các vấn đề ô nhiễm môi trường được phản ánh qua đường dây nóng ở một số địa phương còn thấp, đa phần mới dừng lại ở mức xử lý thông tin, chưa chú trọng xử lý vụ việc, dẫn đến một số vụ việc chưa được xử lý thỏa đáng, người dân tiếp tục thực hiện phản ánh lại nhiều lần, giảm hiệu quả đường dây nóng.

Để giải quyết những hạn chế, bất cập còn tồn đọng trong việc vận hành đường dây nóng, cuối tháng 1/2022, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành Quy chế tiếp nhận, xử lý thông tin đường dây nóng về ô nhiễm môi trường (gọi tắt là Quy chế). Trong đó, quy định cụ thể về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan trong việc tiếp nhận, xác minh, xử lý và phản hồi thông tin đường dây nóng từ trung ương đến địa phương.

Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh ra văn bản chỉ đạo việc thực hiện nghiêm Quy chế trên địa bàn. Quy chế gồm 3 chương, 16 điều quy định về các nội dung như: Nguyên tắc tiếp nhận, xác minh, xử lý và phản hồi thông tin đường dây nóng; phân loại thông tin đường dây nóng; phương thức tiếp nhận thông tin đường dây nóng; nội dung thông tin tiếp nhận thông qua đường dây nóng; quy trình tiếp nhận, xác minh, xử lý và phản hồi thông tin đường dây nóng về ô nhiễm môi trường… Đáng quan tâm là thời hạn cập nhật thông tin sau khi tiếp nhận không quá 2 giờ với thông tin các vụ việc xả chất thải ra môi trường mang tính tức thời, đột xuất và không quá 6 giờ đối với thông tin các vụ việc xả chất thải ra môi trường thường xuyên, liên tục (có tính quy luật).

Mặt khác, Quy chế này không quy định đối với việc tiếp nhận, xử lý, giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo theo quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và các phản ánh, kiến nghị về quy định hành chính trong lĩnh vực môi trường.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức nghiên cứu, triển khai thực hiện Quy chế đến tận cấp xã; phổ biến, tuyên truyền và công khai đường dây nóng về ô nhiễm môi trường của tỉnh, huyện, xã để các tổ chức, cá nhân nắm bắt, tích cực tham gia cung cấp thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường. Bố trí kinh phí thường xuyên từ nguồn sự nghiệp môi trường cho các hoạt động của đường dây nóng các cấp theo thẩm quyền và theo quy định của pháp luật. Thiết lập, cập nhật số điện thoại và thư điện tử đường dây nóng cấp huyện và cấp xã, đảm bảo việc tiếp nhận thông tin đường dây nóng thông suốt liên tục 24 giờ trong ngày và 7 ngày trong tuần, gồm cả ngày nghỉ, ngày lễ. Đầu số điện thoại di động và email được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử của cơ quan để người dân có thể dễ dàng truy cập thông tin.

Bảo Bình