Coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học

(QT) - Năm học 2014-2015 là năm học đầu tiên thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/ TW của BCHTƯ Đảng, khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục- đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Một trong những nhiệm vụ đặt ra trong nghị quyết đó là coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học, bởi suy cho cùng sản phẩm cuối cùng của giáo dục - đào tạo (GD-ĐT) chính là chất lượng người học có đáp ứng được yêu cầu nhân lực cho xã hội hay không. Nhìn lại sự nghiệp GD-ĐT của tỉnh Quảng Trị những năm qua, chúng ta thấy rằng trong điều kiện còn gặp nhiều khó khăn nhưng tỉnh đã dành tất cả những điều kiện tốt nhất để chăm lo cho sự nghiệp “trồng người”. Mạng lưới trường lớp căn bản được bố trí đều khắp các vùng, miền; tỉ lệ học sinh đi học ở các cấp học, ngành học ngày càng tăng; chất lượng giáo dục từng bước được nâng lên. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được tăng cường; cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học được đầu tư theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa. Đó là sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư của cấp ủy, chính quyền các cấp, còn trong xã hội, có rất nhiều gia đình dù nghèo khó đến mấy cũng cố xoay chạy bằng được kinh phí để lo cho con em đến trường, từ việc mua sắm trang phục, sách vở, dụng cụ học tập cho đến việc mua máy vi tính cho con em học tập. Truyền thống hiếu học được nhân lên nhờ phong trào khuyến học, khuyến tài nở rộ trong xã hội với rất nhiều tấm gương gia đình hiếu học, dòng họ khuyến học và sự chăm lo của nhiều tổ chức, cá nhân với nhiều học bổng cũng như các hình thức tiếp sức, đỡ đầu cho con em gia đình nghèo có điều kiện đến trường. Nhờ đó thành quả giáo dục đem lại là rất lớn, có thể xếp vào tốp đầu trong các lĩnh vực sau 25 năm lập lại tỉnh. Minh chứng là năm 1996, Quảng Trị là tỉnh thứ 18 trong toàn quốc hoàn thành công tác phổ cập giáo dục tiểu học - chống mù chữ; năm 2005 là tỉnh đứng thứ 30 trong toàn quốc đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục THCS; năm 2006 đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi; năm 2013 là tỉnh đứng thứ 15 trong toàn quốc đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi và hiện nay đang thực hiện phổ cập THPT giai đoạn 2012-2020. Về chất lượng, tỉ lệ học sinh trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp ngày càng tăng. Chỉ tính riêng năm 2013, toàn tỉnh có 5.639 học sinh thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng, trong đó đại học 3.356 học sinh, cao đẳng 2.283 học sinh; riêng trung cấp chuyên nghiệp có 2.796 học sinh. Trong những năm gần đây, bình quân mỗi năm Quảng Trị có khoảng 4.461 sinh viên đại học, cao đẳng và 1.000 học sinh trung cấp chuyên nghiệp hệ chính quy tốt nghiệp ra trường. Đây là nguồn nhân lực đã được đào tạo đưa vào sử dụng sẽ đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và địa phương nói riêng. Vấn đề quan tâm hiện nay là công tác GD-ĐT chưa mang tính toàn diện. Việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên mặc dù đã được quan tâm song chưa đáp ứng yêu cầu; văn hóa học đường chưa được hình thành một cách nền nếp. Giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau THCS, THPT còn hạn chế; đào tạo nguồn nhân lực, nhất là đào tạo nghề chưa đáp ứng nhu cầu xã hội. Chất lượng học sinh giữa các trường và các vùng, miền chưa đồng đều, nhất là chất lượng học sinh dân tộc thiểu số còn yếu; năng lực, kỹ năng sống của học sinh còn nhiều hạn chế. Tình hình học sinh, sinh viên ra trường chưa có việc làm phù hợp với số lượng lớn là nỗi lo của nhiều phụ huynh... Do vậy trong thời gian tới cần coi trọng giáo dục con người phát triển toàn diện, chú trọng giáo dục văn hóa, phẩm chất tốt đẹp, giàu lòng yêu quê hương, đất nước, yêu thương con người, hiếu học, cần cù, thông minh, sáng tạo, sống có nghị lực và hoài bão. Giáo dục lấy người học làm trung tâm phải được chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết đáp ứng yêu cầu theo nội dung, chương trình giáo dục đổi mới, đảm bảo sự phù hợp với lứa tuổi, trình độ, đặc điểm của người học và tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh. Các cơ sở GD-ĐT đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; chuyển từ việc học chủ yếu trên lớp sang hình thức học tập đa dạng, mở rộng các hoạt động xã hội, chương trình ngoại khóa để tăng kỹ năng sống cho người học; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học; đảm bảo vệ sinh, nước sạch, an toàn trường học. Kiên quyết khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục và tiêu cực trong việc thi cử, tạo môi trường giáo dục thực sự công khai, minh bạch. Khuyến khích các tập thể, cá nhân đóng góp hình thành các quỹ học bổng khuyến học, khuyến tài giúp học sinh, sinh viên nghèo học giỏi. Phải xác định kết quả của người học chính là thước đo năng lực của người dạy, là kết quả của quá trình GD-ĐT. Coi sự chấp nhận của thị trường lao động đối với người học là tiêu chí quan trọng để đánh giá uy tín, chất lượng cơ sở giáo dục đại học, đào tạo nghề và là căn cứ để định hướng phát triển các cơ sở giáo dục và ngành nghề đào tạo... Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục có rất nhiều vấn đề đặt ra cần phải tập trung giải quyết, trong đó có vấn đề quan trọng là phát triển phẩm chất, năng lực của người học, như lời phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại lễ khai giảng năm học mới của Trường THPT Nguyễn Gia Thiều, Hà Nội: “Phải chăm lo dạy chữ, dạy nghề, dạy người, đặc biệt là dạy người; không ngừng cải tiến cách dạy, cách học theo hướng khơi dậy tư duy sáng tạo của học sinh, năng lực tự học, tự tu dưỡng rèn luyện, gắn học với hành, gắn học kiến thức với công tác giáo dục chính trị tư tưởng, trau dồi đạo đức, lối sống nhằm tạo ra những con người thật sự có đức có tài phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc”. Thực hiện tốt điều này sẽ tạo tiền đề để xây dựng con người phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. PHƯƠNG MINH