Xây dựng phong trào quần chúng tự quản tàu thuyền, bến bãi và giúp nhau làm ăn trên biển

(QT) - Tháng 6/2003, Luật Biên giới quốc gia ra đời, một năm sau, Nghị định 140/2004/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của luật, trong đó khẳng định “Bộ đội biên phòng là lực lượng nòng cốt, chuyên trách, chủ trì, phối hợp với lực lượng Công an nhân dân, các ngành hữu quan, các địa phương trong hoạt động quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới” Là đơn vị biên phòng vùng biển, trực tiếp lãnh đạo công tác quản lý bảo vệ chủ quyền vùng biển, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và phòng chống bão lụt, giảm nhẹ thiên tai, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt luôn ý thức được nhiệm vụ khó khăn và phức tạp của mình. Với phạm vi quản lý gồm 2 xã (Trung Giang, Gio Hải) và thị trấn Cửa Việt, có 19 thôn, 2 cửa sông (Cửa Việt và Cửa Tùng), chiều dài bãi ngang 17 km bờ biển; hàng tháng có khoảng 25 đến 30 tàu đăng ký đánh bắt biển xa, 40 đến 50 tàu đăng ký đánh bắt trung bờ, 120 đến 150 tàu đăng ký đánh bắt ven bờ, khối lượng công việc đơn vị đảm nhiệm khá nhiều. Trong khi đó nạn trộm cắp ngư lưới cụ trên các thuyền khi về neo đậu tại các bến bãi diễn ra một cách thường xuyên. Việc chấp hành sự kiểm tra, kiểm soát của các tàu thuyền khi ra vào cửa sông không nghiêm túc, vượt trạm còn nhiều. Tình hình khí hậu thời tiết diễn biến bất thường gây tổn thất to lớn về người và tài sản của ngư dân nhưng sự phối hợp, hỗ trợ cứu nạn, cứu hộ giảm nhẹ thiên tai trên bờ, trên biển giữa các lực lượng chưa được tốt. Các hoạt động cố ý vi phạm chủ quyền lãnh thổ, lấn át ngư trường, trộm cướp ngư lưới cụ, đâm va có chủ ý gây tổn thất cho ngư dân khi làm ăn trên biển của tàu thuyền nước ngoài càng làm cho tình hình an ninh vùng biển thêm phức tạp...

Giữ vững chủ quyền an ninh vùng biển - Ảnh: THÀNH PHÚ

Ý tưởng xây dựng phong trào quần chúng tuyến biển bắt nguồn từ kinh nghiệm vận động quần chúng tuyến biên giới đất liền bằng phong trào “Quần chúng tự quản đường biên, cột mốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn thôn, bản” rất thành công. Qua nghiên cứu, tập thể cấp ủy, chỉ huy đồn đề xuất với Đảng ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh, cấp ủy và chính quyền các địa phương bàn cách phối hợp xây dựng phong trào. Từ năm 2008, phong trào được triển khai thực hiện, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt được Đảng ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị giao nhiệm vụ làm điểm. Phối hợp cùng các tổ chức đảng, chính quyền các xã, thị trấn trên địa bàn đơn vị phụ trách, gắn kết chặt chẽ với các thôn, xóm, khu phố dọc tuyến ven biển, Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt tổ chức nắm tình hình, xây dựng kế hoạch, phát động quần chúng hưởng ứng phong trào. Về mặt định hướng tổ chức: Mỗi thôn và khu phố ven biển vận động thành lập một ban tự quản, dưới ban có các tổ. Về phương thức hoạt động: Đồn Biên phòng sẽ hướng dẫn, giúp đỡ chuyên môn; các tổ chức trong hệ thống chính trị địa phương cùng phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo, đồng thời thông qua các ban tự quản để hỗ trợ điều kiện vật chất và tổ chức tập huấn hướng dẫn hoạt động; các ban tự quản chủ động xây dựng kế hoạch, vận động các chủ tàu thuyền đăng ký tham gia ký kết và điều hành hoạt động chung. Về nội dung hoạt động: Ban đầu tập trung vào việc giữ gìn an ninh, trật tự tại bến bãi, sau đến giúp nhau làm ăn và cứu hộ, cứu nạn trên biển, rồi hỗ trợ thông tin trên biển cho Bộ đội Biên phòng và các lực lượng chức năng, cuối cùng là sẵn sàng đấu tranh chính trị trên biển khi có tình huống nước ngoài xâm phạm chủ quyền. Các nội dung đó được bổ sung hàng năm qua sơ kết, tổng kết. Xuất phát từ tình hình thực tế, cấp ủy, chỉ huy Đồn biên phòng thống nhất chỉ đạo xây dựng điểm ban tự quản tàu thuyền ở khu phố 5, thị trấn Cửa Việt. Tính đến nay, sau hơn 2 năm vừa làm vừa rút kinh nghiệm, số ban mà đơn vị xây dựng là 8 ban với 24 tổ, trong đó 4 ban có tàu hoạt động xa bờ và Ban tự quản khu phố 5 vẫn luôn là lá cờ đầu của phong trào. Được giúp đỡ và định hướng chính trị từ đồn Biên phòng và hệ thống chính trị cơ sở nên hoạt động của các ban tự quản tương đối bài bản. Trưởng ban được bầu trên cơ sở uy tín và trách nhiệm, thêm vào đó luôn được CBCS biên phòng trao đổi kinh nghiệm tập hợp quần chúng, hướng dẫn xây dựng quy chế, nội dung tự quản. Ban đầu, CBCS cùng các ban tự quản tiến hành rà soát lại số lượng phương tiện tàu thuyền đi biển, kiểm điểm tình hình an ninh trật tự, phân loại đối tượng và gặp gỡ, tuyên truyền, phát động phong trào tự quản. Sau quen dần, các ban tự quản chủ động phân công người sắp xếp lại vị trí neo đậu tàu thuyền; tổ chức tuần tra, hướng dẫn các tàu trong và ngoài thôn, khu phố neo đậu đúng chỗ; tổ chức kiểm soát việc ăn ngủ lại trên các tàu thuyền; thống nhất các nội dung giúp đỡ nhau giữa các thành viên trong việc chia sẻ thông tin ngư trường, cứu nạn trên biển, thăm hỏi nhau lúc ốm đau, hoạn nạn; thống nhất tinh thần sẵn sàng đấu tranh trên biển đối với các lực lượng xâm phạm chủ quyền lãnh hải Tổ quốc. Tuy thời gian và nhiều điều kiện khác chưa đủ để phủ khắp mô hình ban tự quản trên toàn địa bàn quản lý của Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt, nhưng đây thực sự là một ý tưởng hợp lòng dân, đem lại lợi ích cho dân, và cao hơn nữa là lợi ích Tổ quốc, vì vậy phong trào được cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương quan tâm giúp đỡ, quần chúng nhiệt tình hưởng ứng. Những nơi xây dựng được phong trào, việc quản lý tài sản, ngư lưới cụ khá tốt, giảm hẳn nạn mất mát, nhầm lẫn. Tàu thuyền neo đậu trật tự trên bến, vào ra hợp lý, không bị va đập gây hư hỏng. Việc tuần tra kiểm soát của ban tự quản và các cơ quan chức năng thuận lợi, lúc cần huy động tàu thuyền làm nhiệm vụ khẩn cấp cũng mau chóng. Ý thức cộng đồng trách nhiệm trong xây dựng thôn, khu phố, giữ gìn trật tự xã hội, giúp nhau làm ăn, sẻ chia hoạn nạn của bà con ngư dân được nâng lên rõ rệt. Rất nhiều tàu thuyền của bà con trong và ngoài vùng gặp sự cố hỏng máy, bị sóng đánh chìm được cứu nạn thành công. Cũng từ phong trào này, ý thức bảo vệ chủ quyền trên biển của ngư dân có sự chuyển biến rất tích cực, hiện đã có 20 chủ tàu thuyền đánh bắt xa bờ ký kết sẵn sàng thông báo kịp thời những thông tin xấu trên biển cho Bộ đội Biên phòng và các cơ quan chức năng; sẵn sàng tham gia đấu tranh chính trị trên biển khi có tình huống xâm phạm chủ quyền xảy ra. Những kết quả ban đầu đạt được trong xây dựng phong trào quần chúng tham gia tự quản tàu thuyền bến bãi, giữ gìn an ninh trật tự thôn, xóm và giúp nhau làm ăn trên biển ở địa bàn quản lý của Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt đã thể hiện rõ sự hưởng ứng nhiệt tình, sự giúp đỡ, tạo điều kiện của nhân dân địa phương; sự năng động, sáng tạo của CBCS; nhất là sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện vật chất nhất định của cấp ủy, chính quyền địa phương. Thông qua hoạt động, kinh nghiệm được rút ra là: Mọi hoạt động của ban tự quản đều phải được đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp; Bộ đội biên phòng là cơ quan tham mưu. Quá trình khảo sát để xây dựng phong trào đòi hỏi sự nghiêm túc, dày công nghiên cứu để phát hiện ra nhu cầu bức xúc tại địa phương, nắm rõ nguyên nhân để từ đó tham mưu xây dựng quy chế hoạt động, bản cam kết thực hiện của các chủ tàu sát đúng, cụ thể. Trung tá NGUYỄN XUÂN HÒA (Chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Việt)